De geneeskracht van Wegedoorn

De besjes van wegedoorn vallen onder de medicinale vruchten maar je mag er niet te veel van hebben; 2 tot 5 gram per dag. De bes is daarom niet geschikt voor culinaire praktijken. Omdat de jonge bladeren tegenover elkaar aan een takje groeien worden ze in Engeland soms crossthorns genoemd; ze zouden beschermen tegen het kwaad. Wegedoorn is vooral een sierstruik die het goed doet als hegaanplanting maar de medicinale eigenschappen worden gebruikt in de fytotherapie. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving wegedoorn
• Geschiedenis medicinaal gebruik wegedoorn
• Werkzame stoffen wegedoorn
• Wegedoorn als laxeermiddel
• Wegedoorn met andere kruiden
• Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving wegedoorn

De botanische naam van wegedoorn is Rhamnus Catharticus. Rhamnus is een algemene Griekse term voor struiken met doorns. Catharticus betekent ´reinigend´ want catharos betekent ´puur´, denk maar aan de Katharen wat eigenlijk ´pure mensen´ betekent. Wegedoorn kreeg deze naam omdat het van oudsher als bloedzuiverend middel wordt gezien wat onder andere wordt gebruikt bij zuiveringskuren. Het Nederlands kent enkele volksnamen voor deze plant: Zwarte Els, Boksdoorn, Purgeerdoorn, Rombes, Nertpruim, Duindoorn en Rijnbezie.

Geschiedenis medicinaal gebruik wegedoorn

In het begin van de Middeleeuwen werd wegedoorn gebruikt in Angelsaksische landen. Het werd voornamelijk als laxeermiddel en vochtafdrijvend middel ingezet. Dat zijn tot op vandaag de dag de twee belangrijkste medicinale werkingen van deze dichtbegroeide struik. In Wales was het aan het eind van de Middeleeuwen, rond de 13e eeuw, een gebruik om de besjes van wegedoorn met honing te mengen om een laxeermiddel te maken. Een farmacopee is een officieel handboek met voorschriften voor de analyse van geneesmiddelen. Wegedoorn als laxeermiddel werd in het Londense farmacopee van 1650 opgenomen. Het bessensap is niet alleen een medicijn voor mensen; het wordt ook voor dieren gebruikt.

Werkzame stoffen wegedoorn

Van de wegedoorn worden enkel de vruchten voor medicinale doeleinden aangewend. Anthrachinonglycosiden in de vorm van glucofrangulinen, frangiline, emodine zijn de belangrijkste inhoudsstoffen voor deze plant. Verder bevat het tanninen, flavonoíden zoals kaemferol, catharticoside en quercetine, anthocyaanpigmenten, vitamine C, pectinen, mono- en oligosacchariden en lipiden.

Wegedoorn als laxeermiddel

Wegedoorn werkt laxerend. De onrijpe vrucht werkt meer laxerend dan de rijpe vrucht. Er zijn meerdere biochemische werkingen in het lichaam die een rol spelen bij het zachter worden van de stoelgang. Er worden door ´prodrugs´ in wegendoorn prikkelingen gegeven om de darmen meer in beweging te brengen. Deze en nog enkele andere werkingen van stoffen in wegedoorn zorgen voor een laxerend effect, welke kan worden aangewend bij de volgende indictaties:

• Chronische constipatie,
• Wanneer zachte stoelgang is gewenst, bv bij aambeien of
• Na een endeldarmoperatie.

Wegedoorn met andere kruiden

Wegedoorn wordt gebruikt in kruidensamenstellingen. Het voordeel van kruidensamenstellingen is dat de kruiden elkaars werking beïnvloeden zodat er een beter gerichte werkzaamheid kan worden bereikt. Een wetenschappelijk nadeel is dat er vele honderden of zelfs duizenden werkzame inhoudsstoffen door elkaar worden gebruikt zodat het wetenschappelijk gezien op dit moment niet is na te gaan welke stoffen voor welke geneeskrachtige werkingen zorgen. Andere kruiden waarmee wegedoorn in één mengsel zit zijn: Russische rabarberwortel, vuilhoutschors, sennablad, karwijzaad, kamillebloemen en pepermuntblad. De verhouding in dit geval is 20/20/20/20/10/5/5. Je gebruikt 5 gram in totaal in theevorm.

Consulteer de fytotherapeut

Wie wegedoorn als geneeskrachtig middel wil gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Wegedoornextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract en capsules dienen alleen op voorschrift ingenomen te worden. Een fytotherapeut(e) kan je daarover inlichten, net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. De genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.