De geneeskracht van zwarte mosterd

De zwarte mosterdplant kennen we als bron voor het maken van mosterd maar het heeft zaad, bladeren en bloemen die gegeten kunnen worden. Zwart mosterdzaad is samen met geel mosterdzaad een bestanddeel van mosterd. Mosterdpoeder, mosterdzaadolie en mosterdzaad zijn middelen die in de fytotherapie en natuurgeneeskunde toepassing vinden. De belangrijkste medicinale eigenschappen is dat mosterdzaad de doorbloeding bevordert en het bij bronchitis en reuma ingezet kan worden. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud

• Voorkomen zwarte mosterdplant
• Werkzame stoffen zwarte mosterd
• Mosterd bij ontstekingen
• Secundaire aanwendingen van mosterdzaadcompressen
• Mosterdzaad, goed voor de spijsvertering
• Mosterdzaad, goed voor de luchtwegen
• Medicinale gebruikstoepassingen en dosis zwarte mosterd
• Waarschuwing

Voorkomen zwarte mosterdplant

De Latijnse naam voor zwarte mosterd is Brassica nigra. Zwarte mosterplant groeit oorspronkelijk in het Middellandse Zeegebied maar omdat het al twee eeuwen lang in Europa wordt gecultiveerd groeit het tegenwoordig overal in Europa, tot aan Finland toe. Deze plant behoort tot de Brassicaceae familie en is daarmee gerelateerd aan alle koolsoorten. Hij kan 40 tot 80 centimeter hoog worden en heeft gele bloemetjes. De bladeren en bloemen van de zwarte mosterdplant kunnen gegeten worden. Ze worden rauw verwerkt in salades maar kunnen ook gekookt worden als spinazie.

Werkzame stoffen zwarte mosterd

Voor medicinale toepassingen wordt alleen het zaad van brassica nigra gebruikt. Er zit sinigrine in. Sinigrine is een mosterdglycoside dat door malen in water middels het enzym myrosinase een omzettingsproces ondergaat dat hydrolyse wordt genoemd. Hierdoor ontstaat allylisothiocyanaat, ook wel vluchtige mosterdolie genaamd. Dit is een licht bijtende stof dat roodheid op de huid veroorzaakt. Andere stoffen in mosterdzaad zijn: onverzadigde vetzuren zoals erucinezuur, oleïnezuur en linolzuur. Verder bevat het slijmstoffen, eiwitten en het pseudoalkaloïde sinapine, wat voor een licht bittere smaak zorgt.

Mosterd bij ontstekingen

Allylisothiocyanaat is de stof die voor de scherpe smaak in mosterd zorgt. Bij uitwendig gebruik werkt het prikkelend en veroorzaakt het roodheid op de huid. Dat is een teken dat de doorbloeding wordt verbeterd. Het zaad wordt vermalen opgebracht en op pleisters en omslagen gedaan. De omslag met mosterdzaad mag maximaal 10 minuten blijven zitten. De doorbloedingstimulerende werking van mosterdzaad is voor fytotherapeuten aanleiding om het voor te schrijven bij de volgende indicaties:

• Arthraalgieën of spier- en gewrichtspijn,
• Lumbago of rugpijn,
• Ischias,
• Artritis urica of jicht,
• Neuritis of zenuwontsteking,
• Pleuritis of longvliesontsteking,
• Bronchitis of luchtwegenontsteking,
• Pericarditis of ontsteking van het hartzakje.

Secundaire aanwendingen van mosterdzaadcompressen

De huidprikkelende werking van vermalen mosterdzaad leidt tot tal van geneestoepassingen die niet direct met de huid te maken hebben. Dit heeft vooral met de doorbloeding te maken. Een voetbad van mosterdmeel werd vroeger ingezet om bloedaandrang naar het hoofd te verminderen. Door een mosterdvoetbad wordt er immers meer bloed naar de voeten getrokken aangezien daar de doorbloeding is verbeterd. Een andere toepassing is het mosterdzaad op de borststreek smeren om de hartfunctie te verbeteren en een bloeddrukstijging te bewerkstelligen. Daarnaast is het insmeren van de borstkas goed om de longen te stimuleren en het ademhalen te vergemakkelijken.

Mosterdzaad, goed voor de spijsvertering

Wanneer mosterdzaad in bescheiden hoeveelheden wordt gebruikt is het een eetlustopwekkend middel. Daarnaast versterkt het de maag. De maagsappen die worden gebruikt om het eten te verteren vergroten in hoeveelheid als er mosterdzaad wordt gegeten; het is een spijsverteringsbevorderend middel.

Mosterdzaad, goed voor de luchtwegen

We zagen al dat een kompres van vermalen mosterdzaad gebruikt kan worden om de longen te stimuleren. Er bestaat ook een toepassing om een infuus of thee te drinken wat getrokken is van mosterdzaad. Deze wordt ingezet bij bronchitis en laryngitis of strottenhoofdontsteking met heesheid. Verder wordt mosterdzaad aangewend bij griep, koorts en infecties die zich in de luchtwegen afspelen. Denk eraan dat je niet de dampen van de gemalen mosterd moet inademen; dat is slecht voor de longen.

Medicinale gebruikstoepassingen en dosis zwarte mosterd

• Om een kompres te maken vermaal je 100 gram mosterdzaad en doe je dit in een doek met water van maximaal 45 graden Celsius. Laat het 10 minuten zitten, bij kinderen drie tot vijf minuten. Breng het aan op de pijnlijke plaats. Om de roodheid van de huid te verzachten kun je het naderhand insmeren met olijfolie.
• Een voetbad wordt gemaakt met 100 gram mosterdzaadmeel en water met een maximale temperatuur van 60 graden Celsius.
• Een thee of infuus van mosterdpoeder wordt gemaakt door een theelepel mosterdpoeder te gebruiken op een kop van 200 ml. Drink deze thee maximaal driemaal per dag.

Waarschuwing

Wanneer moet je zwarte mosterdzaad niet gebruiken? Hoeveel moet je maximaal gebruiken? Lees dit even door want het kan problemen voorkomen. Bij gezonde mensen kent het gebruik van brassica nigra geen bijwerkingen mits de voorschriften opgevolgd worden.

• Gebruik nooit meer dan 100 gram mosterdzaad voor een kompres of voetbad want anders kunnen er verschijnselen voordoen als stekende pijn, huidweefselbeschadiging en blaarvorming.
• Gebruik mosterdzaad niet als je last hebt van reuma.
• Vermijd het inademen van de mosterddampen omdat die longoedeem kunnen veroorzaken.
• Drink niet meer mosterdmeelthee dan voorgeschreven want een teveel aan dit infuus kan leiden tot gastro-enteritis.
• Drink geen thee als je last hebt van maag- en darmzweren, ontstekingen aan maag- en darmslijmvlies en nieraandoeningen.
• Vermijd het gebruik van zwarte mosterd tijdens de zwangerschap.