De geneeskracht van bilzekruid

Bilzekruid geldt als een giftige plant. In het voorjaar is ze iets minder giftig dan in de zomer. In het eerste jaar van de plant is ze minder giftig dan in zijn tweede. Ze groeit veelal langs wegen. De plant heeft vaalgele bloemen met paarse adertjes. Bilzekruid staat wereldwijd bekend om zijn giftigheid. Hij wordt sinds millennia gebruikt om hallucinaties op te wekken. Dat is echter levensgevaarlijk. Zoals bij veel giftige planten heeft dit kruid een medicinale werking. Paracelsus zei in de 16e eeuw al dat de dosis het verschil tussen een vergif of geneeskruid bepaalt. Omdat de plant zeer giftig is, moet je nooit zelf met het kruid experimenteren. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Mythe bilzekruid
• Toverkruid
• Geschiedenis gebruik bilzekruid
• Naamgeving
• Werkzame stoffen bilzekruid
• Raadpleeg altjd een fytotherapeut
• Bilzekruid bij Parkinson en ouderdomsbeven
• Bilzekruid bij kramp
• Bilzekruid bij jicht en reumatische pijn
• Therapeutische dosis en veiligheid

Mythe bilzekruid

Er is een mythe over deze plant. Ze zou als volgt zijn ontstaan: Na de zondeval sprak God tot de slang: Gij zult op uw buik kruipen en aarde eten, uw leven lang. De slang spuwde woedend haar gif op aarde en waar het gif terecht kwam verscheen het bilzekruid, de doornappel en de stinkende gouwe.

Toverkruid

Tovenaars plukten bilzekruid op de 23e en 29e dag van de maancyclus en bewaarden het onder gerst of tarwe. Vervolgens doopte men de plant in een bron en begon ermee het droge land te besprenkelen. Dat was een handeling die regenval zou moeten veroorzaken. Verder zou degene die bilzekruid bij zich droeg altijd vrolijk zijn en bemind worden door het tegenovergestelde geslacht.

Geschiedenis gebruik bilzekruid

Van oudsher wordt deze plant in kleine hoeveelheden gebruikt als pijnstillend middel. Men maakte een aftreksel van het zaad en de bladeren tegen krampen. Het is een tijd lang gewoonte geweest om deze plant uitwendig bij reumatiek te gebruiken maar ook hierdoor kwamen er vergiftigingsgevallen voor. Het plantensap kan zich immers binnendringen in de huid en bloedbaan. In Siberië maakte men een aftreksel van de bladeren en vermengde dit met bier. Deze drank heeft bedwelmende eigenschappen en triggert hallucinaties. In de antieke dagen van Egypte, Nubië en Oost India roosterden men de zaadjes om er een drank uit te bereiden voor dezelfde doeleinden.

Naamgeving

In het Latijn, de taal der wetenschappers, heet bilzekruid Hyoscyamus niger. Het Nederlands kent enkele alternatieve namen zoals Dolkruid, Malkruid, Zwijnenboom, Hennebloemen en Belledonne. Dol- en malkruid verwijzen naar de staat van gekte die bereikt werd door mensen die thee van deze plant dronken. Hennebloemen heeft te maken met ´heen gaan´. Het nuttigen van deze plant kende niet zelden dodelijke afloop. Belledonne kreeg de naam omdat de werking vergelijkbaar is met Atropa belladonna of wolfskers. Het eerste deel van de Latijnse naam bestaat uit de twee Griekse woorden Huos en Kuamos. Huos betekent ´teken van afkeuring´ en kuamos betekent ´boon´. Aan deze plant groeit een oneetbare boon, vandaar deze naam. Niger betekent ´zwart´ en dat slaat op de zwarte spikkeltjes die op het grauwbruine zaad zitten.

Werkzame stoffen bilzekruid

Van bilzekruid wordt het blad gebruikt. In dit blad zitten tropaanalkaloïden zoals hyoscyamine en scopolamide, apoatropine, atropine, tropine, scopine en scopoline. Verder bevat het flavonen waaronder rutine, aminozuren, de mineralen kaliumchloride en kaliumnitraat, vette olie, etherische olie en resinen.

Raadpleeg altjd een fytotherapeut

De medicinale werkzaamheid van bilzekruid lijkt op die van atropa belladonna maar bilzekruid heeft over het algemeen genomen een mildere werking. Het gebruik van bilzekruid dient in overleg met een arts of fytotherapeut te gebeuren omdat de werkzame hoeveelheid dicht in de buurt ligt van de toxische waarde.

Bilzekruid bij Parkinson en ouderdomsbeven

Bilzekruid heeft een rustgevende werking op het parasympathisch zenuwstelsel. Dit zenuwstelsel ontspringt zich op de plek van het centrale zenuwstelsel en loopt door tot in het ruggenmerg. Het is verantwoordelijk voor de regulering van interne organen en hormoonklieren. De nervus vagus is het belangrijkste onderdeel van de parasympathicus. Bilzekruid beïnvloedt de vagale tonus en daarmee het hartritme. Om deze medicinale eigenschappen wordt bilzekruid in de fytotherapie ingezet bij de volgende indicaties:

• Ziekte van Parkinson,
• Seniele tremor of ouderdomsbeven.

Bilzekruid bij kramp

Bilzekruid heeft krampwerende eigenschappen. Het wordt vooral ingezet bij krampen in het spijsverteringskanaal en in de urinewegen. Het werkt minder goed dan belladonna, daarom moet er iets meer worden ingenomen als men bilzekruid gebruikt. Bilzekruid heeft ook een empirisch bewezen toepassing bij constipatie en bedwateren maar dit is niet klinisch bewezen. In de kruidengeneeskunde werd bilzekruid bij de volgende indicaties vroeger vaker gebruikt dan in de huidige fytotherapie:

• Maagdarmkolieken,
• Galkolieken,
• Nierkolieken,
• Bedwateren,
• Atone constipatie.

Bilzekruid bij jicht en reumatische pijn

Bilzekruid kan uitwendig worden gebruikt als men zich aan de therapeutische dosis houdt. Vroeger werd zelf geëxperimenteerd met de bladeren en dat kon gevaarlijke situaties opleveren. Bilzekruid heeft een bewezen pijnstillende en ontspannende werking. In de fytotherapie wordt het aangewend bij:

• Reumatische pijnen,
• Jicht.

Therapeutische dosis en veiligheid

Overleg altijd met een arts of fytotherapeut voordat je aan het gebruik begint.

• 100 tot 200mg kruidenpoeder per keer en maximaal 400mg per dag.
• Twee- tot driemaal per dag 30mg van een droogextract tot 100mg per dag.
• Een tot vier gram tinctuur per dag waarbij geldt dat 1 gram 57 druppels is. (Het gewicht van een druppel verschilt per soort tinctuur.)
• Bilzekruid mag nooit worden ingenomen als men ook medicijnen op basis van digitalis of vingerhoedskruid inneemt omdat er gevaar ontstaat voor nierblokkade.