De geneeskracht van waterdrieblad

Waterdrieblad is een vaste plant met lange kruipende stengels. Zijn vooral witte maar ook roodachtige bloemen staan in trosjes bij elkaar. De bloemen zijn versierd met kleine sprietjes aan de rand van de bloemblaadjes zodat de bloemetjes een harig voorkomen hebben. Hij groeit graag in het moeras en andere waterrijke omgeving. Hij kan op het water groeien terwijl de wortels onderin de modder hechten. De plant werd veel gebruikt in de Nederlandse volksgeneeskunde bij maagziekten en koorts. Tegenwoordig wordt het nog steeds als medicinale plant gebruikt in de fytotherapie en de homeopathie. De voornaamste werking is de lever- en galversterkende werkzaamheid.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Botanische tekening waterdrieblad / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)

Naamgeving

In het Latijn het waterdrieblad Menyanthes trifoliata. De naam menyanthes komt van het Griekse woord ´menyein´ wat ontsluiten betekent en ´anthos´, het Griekse woord voor ´bloem´. De bloemen van deze planten openen en sluiten meerdere malen, vandaar de verwijzing in de naam. In het Nederlands wordt de plant behalve waterdrieblad ook drieklaverblad, beverblad, bitterklaver, boksbonen, ringbloem, waterklee en waterklaver genoemd. ´Drie´ kreeg de plant als naam omdat hij takjes heeft waarop drie bladeren zitten, als een klavertje drie.

Traditioneel gebruik waterdrieblad

In vroegere tijden merkte men al op dat waterdrieblad de speekselproductie en maagsapproductie bevordert en dat het om die reden een plant die goed is voor de maag. Vroeger werd in de volksgeneeskunde van Nederland waterdrieblad als maagmiddel gebruikt door er een thee van te zetten. De blaadjes werden in de zomer geplukt en gedroogd voor gebruik. Het was een onderdeel van maagwijn. Maagwijn of waterdriebladthee werd gedronken bij een te vol gevoel(indigestie) of een opgeblazen buik(meteorisme). Het is een bittermiddel en zoals veel bittere stoffen is het een plant die het spijsverteringstelsel ondersteunt. Ook kan het de koorts verdrijven; dat heeft het gemeen met enkele andere bitterplanten. Soms werd een waterdriebladthee gemixt met absinth alsem om te dienen als geneesdrank bij dyspepsie en een traag werkende lever. Bovendien was het een middel bij scheurbuik.

Noodvoedsel

De wortel van waterdrieblad is eetbaar maar niet erg lekker, eerder bitter en bijtend. De bijtende smaak werd ervan afgehaald door de wortel te drogen, te verpulveren en vervolgens te wassen. Daarna werd van het meel een brood gebakken onder de naam famine bread of ´hongerbrood´. Dit werd gegeten als er echt niks anders te eten was. Het was - of is voor in de toekomst - een echt noodvoedsel.

Werkzame stoffen

Van waterdrieblad wordt voor medicinale toepassingen enkel het blad gebruikt. In het blad zitten de volgende werkzame stoffen: seco-iridoïde bitterglycosiden zoals menyanthine, menyanthol, meliatine, menthafoline, sweroside em foliamenthine. Het bevat de alkaloïden gentianine, gentianidine, gentialutine en gentiabetine. Er zitten tanninen in de vorm van: hyperine, kaempferol, quercetine, rutine en trifolioside. Waterdrieblad beschikt over anthrachinonen zoals emodine, aloe-emodine, chrysofanol en rheïneglycoside. Verder bevat het de coumarine scopoletine en etherische olie.

De werking van waterdrieblad lijkt op die van gele gentiaan en echt duizendguldenkruid. Waterdrieblad werkt iets milder dan deze twee.

Waterdrieblad bij dyspepsie

Waterdrieblad is een bittermiddel dat eetlustopwekkend, maagversterkend en galdrijvend werkt. Het vergroot de afscheiding van lever- en galsappen waardoor de spijsvertering wordt verbeterd. Door deze medicinale werkzaamheid kan het in de fytotherapie worden ingezet als geneesplant bij de volgende indicaties:

Dyspepsie of moeilijke spijsvertering,
Nerveuze dyspepsie of dyspepsie door stress of reisziekte

Waterdrieblad voor bloedzuivering

Waterdrieblad staat te boek als een depuratieve of bloedzuiverende plant. Ook is het een diuretisch kruid. Hierdoor worden afvalstoffen sneller het het lichaam gevoerd. Omdat het ook de lever stimuleert heeft het op drie manieren een werking tegen de verwijdering van overtollige stoffen uit het lichaam. Deze stoffen kunnen als er teveel van zijn allerlei ziekten zoals gewrichtsontstekingen en huidaandoeningen veroorzaken. Waterdrieblad is in staat de diepere oorzaak van deze ziekten weg te nemen. Het wordt in de fytotherapie ingezet bij:

Menyanthes trifoliata / Bron: Frank Vincentz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Artrose
Reumatoïde artritis,
Migraine,
Huidproblemen.

Overige medicinale kwaliteiten

Waterdrieblad is:

Een tonicum voor een verzwakte en herstellende patiënt na een ziekenhuisbezoek,
Een tonicum voor mensen met bloedarmoede,
Een menstruatiebevorderend middel.

Dosis en veiligheid

Er zijn drie standaardmanieren om waterdrieblad als fytotherapeutisch medicijn in te nemen:

Driemaal, voor elke maaltijd, 20 druppels moedertinctuur per dag.
Driemaal per dag voor elke maaltijd een infuus of afkooksel dat 15 minuten heeft gekookt van een eetlepel gedroogd kruid per kopje.
Driemaal per dag 1 tot 4 ml tinctuur(1:5 in 40%)

Bij deze therapeutische dosis is er geen gevaar op bijwerkingen. Wanneer er teveel wordt ingenomen dan gaan de tanninen een rol spelen doordat ze kunnen leiden tot maag- en darmprikkeling, misselijkheid, krampen, diarree en braken.