Frambozenblad bij de bevalling, een onderzoek

Frambozen, de zoete, bobbelige vrucht kent iedereen, maar dat ook het blad van de plant in een smakelijke kruidenthee en zelfs als medicijn enige reputatie heeft, is waarschijnlijk minder bekend. De Latijse naam van de plant is Rubus Idaeus en betekent 'dat wat komt van de berg Ida op Kreta'. Volgens de Griekse geschiedschrijvers was de helling van deze berg rood (= rubus) van de frambozen. En de berg Ida was geen gewone berg maar de plaats waar oppergod Zeus zijn jeugd doorbracht. De frambozen waren dus godenvoedsel. Dodoens zegt het als volgt 'Dese Breeme wordt gheheeten in Griecx Batos Idaea, In Latijn Rubus Idaeaus naer den berch Ida die in cleyn Asia leyt, niet verde van Troia, daer dese Breemen overvloedich wassen ende ierst gevonden sijn gheweest.

Die vrucht van deser Braemen woordt gheheeten in Griecx Moron tes baton idaees, In Latijn Morum rubi idaei, In Hoochduytsch Hymbeeren ende Horbeeren/ In Neerduytsch Hinnebesien ende Frambesien/ In Franchois Framboises.
Frambozenblad (Rubus idaeus L.) wordt al in de oud­ste kruidenboeken genoemd als een beproefd zelfhulp-middel voor het kraambed en in verschillende dierproe­ven is in het verleden aangetoond dat extracten van frambozenblad de spiercontracties van de baarmoeder beïnvloeden. Op grond van deze resultaten is veronder­steld dat frambozenblad de bevalling zou kunnen bespoedigen doordat de spiertonus van de baarmoeder wordt verhoogd en de baarmoeder op een meer gecoördineerde manier gaat samentrekken.

Een onderzoek

Om het nut van frambozenblad bij de bevalling verder te onder­bouwen, is door Simpson en collega's een gerandomi­seerde, dubbelblinde, placebo-gecontroleerde studie uit­gevoerd. Deelnemers aan deze studie waren vrou­wen die voor het eerst zwanger waren. Vanaf week 32 van de zwangerschap kregen deze vrouwen tweemaal daags een tablet met een frambozenbladextract (over­eenkomend met 1,2 gram gedroogd frambozenblad per tablet; of een hiermee qua uiterlijk identieke placebotablet. De tabletten werden tot aan de bevalling ingenomen.

Nadat de vrouwen die op eigen verzoek een keizersnede ondergingen (drie in de met frambozenblad behandelde groep, zeven in de controle­groep) uit de onderzoekspopulatie waren verwijderd, werd een vergelijking gemaakt tussen beide groepen wat betreft de manier van bevallen en de duur van de bevalling. In weerwil van de volksgeneeskundige tradi­tie bleek frambozenblad de lengte van de eerste fase van de bevalling (vanaf het moment dat de weeën met regelmatige intervallen komen en er drie centimeter ontsluiting is tot het punt van volledige ontsluiting) niet te bekorten. Wel werd een klinisch relevante - maar niet significante - afname van de tijdsduur van de twee­de fase van de bevalling (de periode van volledige ont­sluiting tot de geboorte) waargenomen; deze fase duur­de in de met frambozenblad behandelde groep gemid­deld 12% korter dan in de placebo-groep. Ook was het aantal tang- of vacuümverlossingen bij de vrouwen die frambozenblad toegediend hadden gekregen lager (19% ten opzichte van 30% in de controlegroep). Het aantal spoed-keizersneden was daarentegen in beide groepen gelijk. De door de zwangere vrouwen gerapporteerde bijwerkingen waren gelijkelijk over beide groepen ver­deeld en waren niet ernstig van aard. Verschillen waren weinig opvallend, maar framboosblad leek in elk geval wel veilig om te gebruiken.

Gemmomiddel Rubus idaeus

Ook in andere natuurgeneeskundige systemen, zoals in de gemmotherapie worden het aftreksel van de jonge scheuten van de struik specifiek gebruik bij gynaecologische aandoeningen, en dan vooral gecombineerd met Ribes nigrum. Het heeft mogelijk een licht remmend effect op de hypofysevoorkwab en een regulerende effect op de eierstokafscheiding, maar de voornaamste werking lijkt mij toch zijn ontspannende invloed op de baarmoeder.

Het gebruik van framboosblad als thee samen met braamblad en vrouwenmantel is in principe als gezondheidsdrank goed te gebruiken tijdens de zwangerschap, al moet je er geen farmacologische wonderen van verwachten. Persoonlijk lijkt het mij onnodig om tijdens de zwangerschap kruiden extra te gebruiken om die zwangerschap op welke manier dan ook te beïnvloeden. Maar framboosblad lijkt mij wel een lekkere en veilige thee om tijdens die periode te drinken.

Voor verder onderzoek

• Simpson M, Parsons M, Greenwood J, Wade K. Raspberry leaf in pregnancy: its safety and efficacy in labor. J Midwifery Womens Health 2001;46(2):51-9.
• Parsons M, Simpson M, Ponton T. 1999. Raspberry leaf and its effect on labour: safety and efficacy. Aust Coll Midwives Inc J 1999 Sep; 12(3): 20-5.