Eleuthero, de Siberische ginseng

Eleutherococcus senticosus, Siberische ginseng, Stekelpanax, Taigawortel, allemaal benamingen voor een en dezelfde geneeskrachtige plant met adaptogene werking. Een inventarisatie van het wetenschappelijk onderzoek. De eleuthero, zoals de struik nu officieel genoemd word, is een lage struik met lichtbruine takken die vol staan met stekels. De vorm van de bladeren is omgekeerd eivormig met spitse top, dubbel gezaagd, donkergroen, van onder lichter van kleur en langs de nerven behaard. Kleine groenig-gele bloemen verschijnen in juli, meestal in schermen bij mekaar. In de herfst heeft de struik kleine, zwarte glimmende vruchten. De taigawortel is oorspronkelijk afkomstig uit Mandsjoerije, Korea en China, maar kan in West-Europa ook groeien. Exemplaren vind je in de Nationale Plantentuin van Meise.

Geschiedenis

Daar de samenstelling (inhoudstoffen) van Eleutherococcus senticosus pas in de tweede helft van de twintigste eeuw werd onderzocht, is de plant eigenlijk maar recent als medicinale plant aanvaard. Door het tekort, en de hoge prijs die men voor de echte ginseng moest betalen, werd er gezocht naar een vervangend kruid met dezelfde toniserende eigenschappen. Door een screening van de plantenfamilie der Araliaceaen stootte men op Eleutherococcus senticosus, waarvan de wortel zich in werkprofiel met deze van de ginseng-wortel kon meten en sommige werkingen zelfs overtrof. Daarbij was het een plant die overvloedig in Rusland werd aangetroffen. Reeds in 1962 werd Eleutherococcus senticosus officieel beschouwd als een geneeskrachtige plant en opgenomen in de Sowjet Pharmacopee. In 1971 werd een officinaal ethanolisch extract uitgevoerd naar de Verenigde Staten en vervolgens werd het alcoholische extract, als versterkingsmiddel over de wereld geëxporteerd, de VSA, Canada, Australië en verschillende Europese landen. Het werd verkocht onder de vorm van tabletten, capsulles, siroop en vloeistofextracten; zowel in apotheken als gezondheidswinkels. Sedert 1997 zijn de gedroogde en versneden ondergrondse wortels van E. senticosus ook in het DAB (Duits artsenij boek) als officina geregistreerd.

Enkele onderzoeken op het immuunsysteem

38 gezonde mensen kregen 6 gram van een vloeibaar Siberische ginsengextract. Dit stimuleerde het immuunsysteem, door verhoging van het aantal T-lymphocyten, geactiveerde T-cellen, t-helpercellen, cytotoxische cellen, natural killercellen en B-lymphocyten met tussen de 30% en 85%. Twee andere onderzoeken onder gezonde mensen met lagere doseringen maar gedurende een aantal dagen toonden ook een verhoogde activiteit van lymfocyten.

Opsomming van het wetenschappelijke onderzoek

Deze literatuur is ook terug te vinden op PubMed website http://www.ncbi.nlm.nih.gov/

• Steinmann GG, Esperester A, Joller P. Immunopharmacological in vitro effects of Eleutherococcus senticosus extracts. Arzneimittelforschung 2001;51:76-83.
• Bu Y, Jin ZH, Park SY, et al. Siberian ginseng reduces infarct volume in transient focal cerebral ischaemia in Sprague-Dawley rats. Phytother Res 2005;19:167-169.
• Kropotov AV, Kolodnyak OL, Koldaev VM. Effects of Siberian ginseng extract and ipriflavone on the development of glucocorticoid-induced osteoporosis. Bull Exp Biol Med 2002;133:252-254.
• Park EJ, Nan JX, Zhao YZ, et al. Water-soluble polysaccharide from Eleutherococcus senticosusstems attenuates fulminant hepatic failure induced by D-galactosamine and lipopolysaccharide in mice. Basic Clin Pharmacol Toxicol 2004;94:298-304.
• Miyanomae T, Frindel E. Radioprotection of hemopoiesis conferred by Acanthopanax senticosusHarms (Shigoka) administered before or after irradiation. Exp Hematol 1988;16:801-806.
• Yi JM, Kim MS, Seo SW, et al. Acanthopanax senticosus root inhibits mast cell-dependent anaphylaxis. Clin Chim Acta 2001; 312:163-168.
• Fujikawa T, Soya H, Hibasami H, et al. Effect of Acanthopanax senticosus Harms on biogenic monoamine levels in the rat brain. Phytother Res2002;16:474-478.
• Fujikawa T, Yamaguchi A, Morita I, et al. Protective effects of Acanthopanax senticosus Harms from Hokkaido and its components on gastric ulcer in restrained cold water stressed rats. Biol Pharm Bull 1996;19:1227-1230.
• Hibasami H, Fujikawa T, Takeda H, et al. Induction of apoptosis by Acanthopanax senticosus HARMS and its component, sesamin in human stomach cancer KATO III cells. Oncol Rep 2000;7:1213-1216.
• Farnsworth NR, Kinghorn AD, Soejarto DD, Waller DP. Siberian ginseng (Eleutherococcus senticosus):current status as an adaptogen. In: Wagner H, Hikino H, Farnsworth NR, eds. Economic and Medicinal Plant Research Vol 1. New York, NY: Academic Press; 1985:155-215.
• Asano K, Takahashi T, Miyashita M, et al. Effect of Eleutherococcus senticosus extract on human physical working capacity. Planta Med 1986;3:175-177.
• Eschbach LF, Webster MJ, Boyd JC, et al. The effects of Siberian ginseng (Eleutherococcus senticosus) on substrate utilization and performance. Int J Sport Nutr Exerc Metab 2000;444-451.
• Bohn B, Nebe CT, Birr C. Flow-cytometric studies with Eleutherococcus senticosus extract as an immunomodulatory agent. Arzneimittelforschung1987;37:1193-1196.
• Aicher B, Gund HJ, Schutz A. Eleutherococcus senticosus: therapie bei akuten grippalen infekten. Pharm Ztg 2001;41:11-18. [Article in German]
• Gaffney BT, Hugel HM, Rich PA. The effects of Eleutherococcus senticosus and Panax ginseng on steroidal hormone indices of stress and lymphocyte subset numbers in endurance athletes. Life Sci2001;70:431-442.
• Facchinetti F, Neri I, Tarabusi M. Eleutherococcus senticosus reduces cardiovascular response in healthy subjects: a
• randomized, placebo-controlled trial. Stress Health 2002;18:11-17.
• Hartz AJ, Bentler S, Noyes R, et al. Randomized controlled trial of Siberian ginseng for chronic fatigue. Psychol Med 2004;34:51-61.
• Kwan CY, Zhang WB, Sim SM, et al. Vascular effects of Siberian ginseng (Eleutherococcus senticosus): endothelium-dependent NO- and EDHF-mediated relaxation depending on vessel size. Naunyn Schmiedebergs Arch Pharmacol 2004;369:473-480.
• McRae S. Elevated serum digoxin levels in a patient taking digoxin and Siberian ginseng. CMAJ1996;155:293-295.
• Dasgupta A, Wu S, Actor J, et al. Effect of Asian and Siberian ginseng on serum digoxin measurement by five dioxin immunoassays. Significant variation in digoxin-like immunoreactivity among commercial ginsengs. Am J Clin Pathol 2003;119:298-303.
• Markowitz JS, Donovan JL, DeVane CL, et al. Siberian ginseng (Eleutherococcus senticosus) effects on CYP2D6 and CYP3A4 activity in normal volunteers. Am Soc Pharmacol Exp Ther2003;31:519-522.