Je relatie: er zit meer in dan je denkt

Goed nieuws: in je relatie zit meer dan je denkt. Aan geluk, maar ook aan 'groeikracht' voor je persoonlijke ontwikkeling. Haal eruit wat erin zit. Geen eitje, wel een aanrader! Het was schrikken, de uitkomst van het onderzoek '100% vrouw' van Trendbox en Sanoma. Op de stelling 'ik kan me geen leven voorstellen zonder..' kwam je partner niet op nummer één. Zelfs niet op twee. Eerst kwamen familie en vrienden. Vreemd, want je partner is je levensgezel. Degene met wie je opstaat en naar bed gaat. Dat kun je van familie en vrienden niet zeggen. Zo'n onderzoek roept dan ook vragen op. Halen we uit onze relatie wat erin zit? En waarderen we onze zegeningen voldoende? Of zit er toch een stukje verborgen kracht te wachten op ontdekking?

Sociologenvoer

De kans dat we onze relatie niet (meer) helemaal naar waarde schatten, is reëel. Uit sociologisch onderzoek komt naar voren dat we rond de fifties met medelijden naar alleenstaanden keken, en een relatie hoog waardeerden.

Tegen de tachtiger jaren was dat omgeslagen: pluspunten van een relatie, zoals geborgenheid en saamhorigheid, werden lager gewaardeerd dan persoonlijke vrijheid en individualisme.

Maar er gaan stemmen op dat we een beetje zijn doorgeslagen in dat individualistische ideaal. Een variant op de beroemde uitspraak van Marlène Dietrich: vrijheid is mooi, maar je kunt er 's nachts niet je voeten aan warmen. Professor Ruut Veenhoven, gespecialiseerd in sociale condities voor geluk, wijst niet als enige op de consequenties van individualistische tijden. Sociale gemeenschappen worden losser; verbondenheid haal je niet zomaar even bij buren of kennissen, en dan raak je meer aangewezen op een levenspartner.

Leren zien wat je hebt

Niet alleen maatschappelijke trends saboteren je vermogen om de zegeningen in je relatie te tellen. Kijk naar jezelf of anderen en je kunt er niet omheen: we zijn er beter in om minpunten te vinden aan onze relatie, dan factoren die ons gelukkiger maken. Aan professor Veenhoven de vraag: waarom? Ruut Veenhoven: 'Hieraan ligt een algemener probleem ten grondslag. Namelijk, dat vervelende dingen meer in het oog springen dan leuke. Dat is op zich functioneel, we moeten natuurlijk alert zijn op gevaar. Het is een vergelijkbaar fenomeen als zich voordoet in ons bewustzijn van wat er allemaal mis is in de maatschappij: we denken dat het bergafwaarts gaat, maar het tegendeel is waar.'

Hierbij brengt Ruut Veenhoven wel een nuance aan: namelijk, dat we ons ondanks die focus op negatieve dingen, toch veel vaker prettig voelen dan onprettig. Ofwel: je kunt overduidelijk zien wat aan je relatie schort, maar bent hierdoor niet een ongelukkig mens.

Toch leiden negatieve gedachtes over je relatie natuurlijk tot onbehagen. Zeker als je toegeeft aan een typisch vrouwelijke eigenschap: piekeren over alles wat 'mis' is in je relatie. Of zo fanatiek bezig zijn met de 'verbeterpunten' dat de goede kanten ondersneeuwen. Je berooft jezelf daarmee van prettige, positieve gevoelens over jezelf, je partner en je relatie. Dat is ook een stukje ongebruikte kracht. Maar je aandacht voor de positieve kanten kun je stimuleren. Probeer de beproefde methode van het 'gedachtenwerkboek'.

Stap 1

Observeer een week lang je relatie met bewust positieve blik.* Leg een relatieboek aan, waarin je de dingen noteert die jouw leven verbeteren. Ook de alledaagse. Dit wordt hoofdstuk één.

Stap 2

Observeer een week lang je partner met positieve blik. Wat zijn zijn prettige eigenschappen? Waarin vult hij je aan? Waaraan trek je je op? Wat inspireert je? Dit wordt hoofdstuk twee.

Stap 3

Iets uitdagender: geef een positievere draai aan de mindere kanten van je partner/relatie. Hij is een losbol met weinig verantwoordelijkheidsgevoel, maar haalt je daarmee ook uit zwaarmoedige buien. Hij overheerst jouw gesprekken met vriendinnen, maar toont daarmee wel zijn betrokkenheid. Enzovoort. Dit wordt hoofdstuk 3.

Stap 4

Pleeg onderhoud. Vul je notities aan. Elke relatie ontwikkelt zich, nieuwe punten ontstaan vanzelf. Kijk je aantekeningen regelmatig in. Als je het even niet ziet zitten, of in een verloren moment. Zo kunnen positieve gedachten zich 'verankeren.'

* Wacht tot de tijd rijp is; middenin een verbouwing of poging te stoppen met roken, is dat niet het geval.

De groeikracht in je relatie

Tot zover de verborgen kracht in je relatie voor je geluk en welzijn. Maar er is nog een verborgen kracht. Namelijk, die van persoonlijke groei. Relatie-coach Fiona Brouwer schreef o.a. het boek 'Ik ben een goede relatie'. Zij onderscheidt drie fases in je relatie: die van verliefdheid, de zogenaamde onvolwassen relatie en als laatste de volwassen relatie. In elke fase van je relatie zitten groeimogelijkheden. Zelfs in de fase van verliefdheid, die we weleens afdoen als verstandsverbijstering. Fiona: 'Je mag even in het paradijs wonen. Je bent allebei op je best, vindt elkaar geweldig en verwacht eeuwig geluk samen. Eigenlijk ben je verdoofd. Maar al lijkt die fase nutteloos, hij is heel belangrijk. Je ervaart hoe jij bent als je beste 'zelf', en hoe je relatie op z'n best is. Dat is echt een verborgen kracht van verliefdheid: dat jou wordt voorgedaan, hoe je relatie eigenlijk zou moeten zijn.'

De onvolwassen fase in je relatie: een oproep tot groei

Jammer genoeg valt de roze bril vroeg of laat in stukken. Je droomprins blijkt een gewone man met onverteerbare karaktertrekjes, jij voelt je bekocht: zo had je je het niet voorgesteld! Nu volgt de zogenaamde onvolwassen fase van je relatie, gekenmerkt door machtsstrijd en ruzies. Maar al is de desillusie pijnlijk, voor je persoonlijke groei liggen juist hier kansen. Fiona: 'De onvolwassen fase is een ongelooflijk vruchtbare tijd! De wrijving ontstaat omdat je liefde en aandacht probeert af te dwingen. Maar vechten, zwijgen en chanteren werkt nooit. Dat moet je gaan inzien. Machtsstrijd is een oproep om iets anders te gaan doen in je relatie, om naar een hoger niveau te gaan. Want dit is de oude, kinderlijke manier om te proberen te krijgen wat je hebben wilt. Als je de oproep volgt, kies je voor groei. Zo niet, krijg je je hele leven hetzelfde: strijd.' Het mooie is, dat als je iets leert in een liefdesrelatie, dat zich als een olievlek uitbreidt naar je hele leven. Fiona: 'Mijn motto is: 'Alles is relatie.' Of je nou moeilijkheden hebt met je vriend, baas of familie, die problemen zijn er omdat je ergens niet goed mee omgaat. Problemen zijn eigenlijk een vraag: 'Wat ga je eraan doen?' Daarvoor hebben we elkaar nodig. We zijn allemaal elkaars leraar.'

Blijven hangen of groeien

Jammer genoeg grijpen we onze groeikans zelden, aldus Fiona: 'Ik schat dat 95% van alle stellen in de onvolwassen fase blijven hangen. Je moet namelijk eerst onder ogen durven zien, dat je iets te leren hebt. Elke relatie heeft problemen. Dat is normaal. Op alle gebieden in het leven leren we. Moet het voor je werk, dan doe je een cursus. Moet je iets over je gezondheid leren om je goed te voelen, dan doe je dat ook. Maar dat je moet leren in relaties, vinden we raar!'

Heb je eenmaal de bereidheid te leren van je partner, dan is de vraag: hoe? Fiona: 'Datgene wat je partner jou vraagt, is ook datgene waarin jij kunt groeien. Zegt je partner bijvoorbeeld dat je weinig luistert en veel praat, dan moet je er niet tegenin gaan, maar proberen beter te luisteren. In wat je partner zegt, zit heel veel waarheid. Daarin zit je les. Je kunt leren om de ander te geven op de manier die hij wil, en niet zoals je zelf vindt dat het zou moeten. Dan geef je elkaar vanzelf ook meer erkenning, begrip, of waarvoor je ook knokte.'

Begrijp het niet verkeerd, het idee is niet dat je elke gril van je partner bevredigt. Fiona: 'Het draait om gevoelszaken, om het geven 'van mens tot mens.' Een vraag die gesteld wordt vanuit de behoefte aan een blijk van liefde, erkenning of begrip, is iets heel anders dan een vraag om een duur cadeau of het inwilligen van een bizarre eis in bed.' En, ook belangrijk: it takes two to tango. Groeien in je relatie kan alleen als je allebei inziet dat machtsstrijd niet de manier is, en bereid bent om van elkaar te leren.

Drie pirouetjes, en klaar?

Goede dingen kosten tijd en moeite. Groei ook. Fiona: 'Het is geen kwestie van op de knop drukken, drie pirouetjes draaien en klaar. Ik geef workshops, maar die zijn een startpunt. Je brengt in kaart wie je in je relatie bent, en op welke punten jij kunt groeien. Dat is voor iedereen anders, afhankelijk van de fase van jouw persoonlijke ontwikkeling. De een zit in de eerste klas, de ander in de bovenbouw. Ook de beste leermethode is voor iedereen anders.' Helemaal klaar ben je nooit. Fiona: 'Je blijft je levenlang aan het werk. Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die 'er' was. Het leven is een voortdurend leerproces, tot aan je dood toe. Als je erkent dat je iets te leren hebt, ben je al een heel eind. En onderweg zijn, geeft meteen een fijner gevoel. Het maakt je meer bewust van wie je bent, en wat je doel is: groeien als persoon. Wat is leuker dan ontdekken dat in jou en je relatie veel meer zit dan je dacht?' Nou, misschien is perfectie bereiken ook erg leuk. Maar aangezien we daar nooit achter zullen komen, is deze oogst niet gek: 'eeuwige' groeikansen, en een beter gevoel over jezelf en je relatie op de koop toe.

Belangrijk relatie-nieuws: we vergeten de lol!

Plezier is goed voor geest en lichaam. En, verrassing, juist plezier blijkt een belangrijke verborgen 'kracht' in je relatie. Relatiecoach Fiona Brouwer: 'Jammer genoeg ligt de nadruk in veel relaties meer op conflicten dan op lol maken; er valt ook weinig te lachen als je overhoop ligt! Mensen vergeten ontzettend vaak, leuke dingen met elkaar te doen. Laat het idee los dat je pas mag gaan genieten als er niets meer te verbeteren valt. Dat moment komt nooit, dus ga iets leuks doen samen!'

Bewijs het jezelf: de verborgen kracht van je relatie

Deel 1

• Zoek een plek waar je ongestoord alleen kunt zijn. Ga bij jezelf na hoe je je voelt: neutraal? Blij? Somber? Moe? Energiek?
• Bedenk nu zoveel mogelijk grote en kleine dingen die je niet bevallen aan je partner/relatie. Vermijd humor of zelfrelativering. Sta vooral stil bij dingen waar je al jaren vergeefs aan 'werkt'. Doe dit minstens een kwartier.
• Ga na afloop weer na hoe je je voelt. Als het goed is, ben je niet bepaald opgekikkerd door dit experiment: minder geïnspireerd, futlozer, machtelozer, minder gelukkig.

Deel 2

• Bedenk nu alle grote en kleine dingen die je wél bevallen aan je partner/relatie: recente en vroegere momenten waarop je je geïnspireerd, geholpen, gesterkt, gestimuleerd, verliefd of geliefd voelde. Zet die roze bril op, stap in het sprookje. Minstens een kwartier lang.
• Relativeer of beredeneer niets, maar ga 'blindelings' na hoe je je voelt. Waarschijnlijk is je energie vergroot, en voel je je beter over jezelf, je partner en je relatie. Met een beetje geluk kun je zelfs even de hele wereld aan.
• Zojuist heb je jezelf de verborgen kracht van je relatie gedemonstreerd. Of liever, de verborgen kracht van je eigen houding tegenover je relatie. Aangezien we op een of andere manier altijd eerder op negativiteit focussen, is er heel veel winst te behalen qua goed gevoel over je relatie door simpelweg de oefening uit deel 2 regelmatig te herhalen: denk eens iets positiefs en leuks! Voel je eens goed! Het kost niets, hooguit een beetje inspanning...

Dit is een geautoriseerde bewerking van een artikel dat ik schreef voor het maandblad Santé