Erectiestoornissen (impotentie): Oorzaak en behandeling

Bij erectiestoornissen of impotentie is de man niet in staat om tijdens het geslachtsverkeer voldoende erectie te krijgen of te behouden. Deze aandoening kan op iedere leeftijd voorkomen, maar de kans neemt toe naarmate men ouder wordt. Er zijn diverse oorzaken die het probleem kunnen veroorzaken, maar gelukkig is er in de meeste gevallen een behandeling mogelijk. Overleg hiervoor ook met uw huisarts.

Erectiestoornissen en impotentie

Het mechanisme van de erectie is vrij ingewikkeld. Een sensorische (zenuw)prikkel stimuleert de hersenen tot het zenden van zenuwprikkels via het ruggenmerg. Deze signalen zorgen voor de productie van een chemische boodschapperstof, die de bloedvaten die de penis van bloed voorzien, wijder maken.

De spoelvormige sponsachtige weefsels (corpus cavernosum of corpora cavernosa) in de penis worden met bloed gevuld en zetten uit, terwijl ze de aderen die het bloed uit de penis afvoeren dichtdrukken, wat resulteert in een erectie. Als dit proces ergens wordt verstoord – door psychische of lichamelijke oorzaak – ontstaat er een erectiestoornis.

Het af en toe optreden van impotentie is normaal en geen teken dat er sprake is van een chronische stoornis, maar als de impotentie langdurig is, is medische hulp noodzakelijk. De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaken.

Symptomen impotentie

Onvermogen om voldoende erectie te krijgen of te houden tijdens geslachtsverkeer.

Oorzaak impotentie

Wat kan de oorzaak zijn van een erectie-stoornis?

• Emotionele en psychische problemen zoals schuld en angstgevoelens (vooral faalangst, waarbij de angst geen erectie te kunnen krijgen een 'selffulfilling prophecy' wordt).
• Aandoeningen die de hersenen aantasten en het libido doen afnemen, zoals depressie en schizofrenie; gebruik van geneesmiddelen die het centrale zenuwstelsel beïnvloeden, zoals kalmeermiddelen, antidepressiva, bloeddrukverlagende middelen, antipsychotica en alcohol (!); en chronische ziekten zoals hart-, long-, nier- of leveraandoeningen en sommige soorten kanker.
• Hormonale stoornissen die het libido verlagen, zoals lage testosteronbloedspiegel, verhoogd prolactinegehalte (door een hypofysetumor) en te sterke of te zwakke schildklierwerking (hyper- of hypothyreoïdie).
• Hersenaandoeningen (die niet het libido beïnvloeden maar neurologische effecten hebben, die het seksuele functioneren beïnvloeden), zoals een herseninfarct of –tumor.
• Ruggenmergaandoeningen, zoals multiple sclerose of ruggenmergletsel.
• Beschadiging van de perifere zenuwen als gevolg van diabetes of een operatie wegens vergrote prostaat of prostaatkanker.
• Andere medicijnen die soms het seksueel functioneren ongunstig beïnvloeden, zoals anticholinergica, antihistaminen, bètablokkers (en andere bloeddrukverlagende middelen) en langdurig gebruik van nicotine.
• Perifere vaataandoeningen, waarbij de bloedtoevoer naar de benen en de penis gestoord is.
• Vermoeidheid.
• Gevorderde leeftijd.

Preventie van impotentie

Hoe is impotentie te voorkomen? Het advies is om niet meer dan twee standaardglazen alcohol per dag de drinken. Ook is het mogelijk om in therapie om de communicatie met uw partner te verbeteren.

Onderzoek voor diagnose

Wat voor onderzoeken worden er gedaan om tot de diagnose te komen?

• Ziektegeschiedenis en lichamelijk onderzoek.
• Bloedonderzoek om het gehalte aan testosteron, prolactine, en schildklierhormoon te meten.
• Met angiografie (röntgenopname na inspuiting van contrastmiddel) kan de bloedcirculatie in de penis worden gemeten.
• Een injectie met papaverine kan worden gegeven om te zien of er sprake is van vaataandoeningen.

Onvoldoende erectie te krijgen niet iets psychisch

Psychische oorzaken kunnen worden onderzocht door lichamelijke oorzaken uit te sluiten. Daarvoor wordt een stukje geperforeerde tape rond de penis gedaan voor het slapen gaan. Als ’s nachts een erectie optreedt, scheurt de tape, wat een bewijs is dat er geen lichamelijke oorzaak voor de impotentie bestaat.

Behandeling impotentie

Wat kan de behandeling inhouden?

• Soms wordt psychotherapie aangeraden.
• Niet roken, geen alcohol of verslavende middelen gebruiken.
• Als de impotentie wordt veroorzaakt door gebruik van bepaalde geneesmiddelen, zal de dokter – indien mogelijk – andere middelen voorschrijven.
• Als de testosteronbloedspiegel te laat is, worden injecties met testosteron gegeven.
• Eventuele schildklierafwijkingen worden behandeld.
• Verhoogde prolactinespiegels worden behandeld met bromocriptine.
• Er zijn speciale apparaatjes om een erectie tot stand te brengen op basis van een vacuümpompje.
• Ook kunnen operatief opblaasbare implantaten worden aangebracht.
• Vaatchirurgie kan worden aangeraden om de bloedtoevoer naar de penis te verbeteren.
• Door zelf toegediende injecties met papaverine, een vaatverwijdend middel, kan een erectie tot stand worden gebracht. De dokter kan u deze techniek aanleren.
• Sildenafil is een medicijn dat de erectie bij mannen stimuleert en kan dus gebruikt worden als middel tegen impotentie.

Ga naar de huisarts als u langdurig erectiestoornissen hebt.