Mediteren is een natuurlijk vermogen

Ongeweten mediteer je vaker dan je denkt. Als je een oplossing zoekt voor iets, of gewoon als je iets kwijt bent, ga je, omdat je het echt niet meer weet, even naar die plaats waar meer ruimte is. Je zet voor een moment de gedachtestroom stil. Of je zit aan het water, je voelt de sereniteit en even denk je nergens aan. Concentratie wordt vaak gelijkgesteld aan mediteren, maar mediteren is in hoogste zin een volkomen open geest. De concentratie op bijvoorbeeld een kaars is bedoeld om open te gaan en meer ruimte te ervaren, doordat de gedachten in de concentratie op de kaars wegvallen.

• Mediteren is een natuurlijk vermogen
• Mediteren moet je leren
• Waarom zou je mediteren moeten leren?
• Aandacht en concentratie door meditatie
• Een versterkte opmerkingsgave
• Mediteren is ruimte realiseren
• Mediteren is het doorprikken van illusies
• Meditatie brengt ruimte in hoofd en hart
• Mediteren maakt creatief
• Mediteren versterkt je intuïtie
• Meditatie en haar effect begint meteen vanaf het begin
• De waarnemer ontdekken
• Mediteren is accepteren
• Stel je tijd van tevoren vast
• De minutenmeditatie
• Elke poging tot mediteren tikt aan
• Ervoor gaan zitten
• Er écht voor gaan zitten
• Humor en meditatie?
• Mediteren, het zijn in aanwezigheid
• Mediteren is leren zijn in onthechtheid
• Meditatie in de dagelijkse praktijk
• Wanneer ben ik er?

Mediteren is een natuurlijk vermogen

Het is een veel natuurlijker verschijnsel dan je denkt, mediteren. Het hoeft ook niet per se met zweverige toestanden in verband te worden gebracht. Mediteren is feitelijk iets heel concreets en zeker niet vaag. Het is geen vergezocht gedoe om de boel te ontvluchten of om zo snel mogelijk in de zevende hemel te zijn. Het is een vaardigheid die net zo basaal is als leren zwemmen of leren autorijden. Het is als leren lezen en schrijven. Het is een hele kunst en aanvankelijk is het heel lastig, maar gaandeweg krijg je er meer handigheid in.

Mediteren moet je leren

Zoals leren lopen en praten, moet je je aangeboren vermogens ontwikkelen. Met vallen en opstaan, met het maken van fouten en ze verbeteren, leer je.

Waarom zou je mediteren moeten leren?

Je wordt er meer mens door. Nu word je gemanipuleerd door je eigen denken, dat is allesbehalve vrij. Je zit in gedachtestromen waar je je moeilijk uit kunt losmaken. Je zelfkennis is niet optimaal. Door te mediteren kom je in contact met vermogens en manieren van zijn waar je nu (bijna) geen idee van hebt.
Je vrijheid van keuze is, doordat je gevangen zit in de gedachtespinsels die je gedurende je leven hebt opgebouwd, een farce, je bent verre van vrij en je beseft het niet eens.

Aandacht en concentratie door meditatie

Je vermogen tot concentratie versterkt zich. Je bent beter in staat volledige aandacht te geven aan datgene waar je je op richt.

Een versterkte opmerkingsgave

Door mediteren wordt je opmerkingsgave zeer veel sterker. Je bent in staat om meer input zuiverder binnen te laten komen.

Mediteren is ruimte realiseren

Meditatie is een manier om meer ruimte in je leven te realiseren. De ruimte is er al, maar de belemmeringen zitten in jou en mij en de wereld om ons heen.
Ook al zijn het eigenlijk illusies, zolang we erin gevangen zitten hebben we niet toegang tot de altijd aanwezige ruimte, de ruimte die zit in jou en mij en de wereld om ons heen.

Mediteren is het doorprikken van illusies

We krijgen een ander beeld van wat werkelijkheid is. We doorzien sneller waar we ons illusies maken. We trappen er niet zo gauw meer in. We krijgen een helder beeld over wat werkelijk is.

Meditatie brengt ruimte in hoofd en hart

In je meditatie leer je zonder oordeel te kijken naar wat er is. Het opschorten van conclusies of oordelen maakt dat je niet langer rechtsom of linksom op hetzelfde oude spoor terechtkomt in je gedachten en emoties. De ruimte die zo in je hoofd ontstaat maakt oude (denk- en gevoels-)patronen minder sterk en almachtig.

Mediteren maakt creatief

Doordat je minder snel op oude gedachtesporen belandt en je ruimte in je hoofd houdt, is er vanzelf meer mogelijkheid om creatief te zijn. Je ziet andere, nieuwe mogelijkheden.

Mediteren versterkt je intuïtie

Niet langer is het verstand almachtig, of doet angst je verwijderd raken van de ingevingen uit je innerlijk.

Meditatie en haar effect begint meteen vanaf het begin

Je denkt misschien dat mediteren pas echt geldt als je urenlang zonder één enkele gedachte, als een boeddha in de lotushouding kunt zitten verlicht te wezen. Laat maar. Als gewone sterveling, je bewust van je onvermogen, begin je vanaf nul. Elke poging is een geldige stap vooruit. De keuze om te gaan mediteren getuigt van inzicht, dat heb je nu al gewonnen.

De waarnemer ontdekken

Als je tijdens je meditatie kijkt naar wat zich voordoet, zie je de gedachtestroom en zie je hoe je er keer op keer intuint, hoe je er steeds weer ongewild in meegaat. Dat deel in jou dat kijkt is de getuige, de waarnemer. Je bent in je serieuze poging om rust in je hoofd te creëren, je innerlijke waarnemer aan het versterken.
Elke keer dat je je ervan bewust wordt dat je rustig aanwezig wil zijn, i.p.v. de bekende gedachten nog eens af te draaien, elke keer dat je weer teruggaat naar het aanwezig zijn in het hier en nu, versterk je je vermogen om als neutrale toeschouwer aanwezig te zijn.

Mediteren is accepteren

In het begin denk je: waar ben ik aan begonnen. Ik dacht dat ik ging leren om mijn gedachtestroom stop te zetten, maar in plaats daarvan dendert de boel maar door. Ik word moe van mezelf.
Ja. Dat kan zo zijn. Er is nu geen andere remedie dan erkennen dat het is wat het is.
Het goede nieuws is dat het mag! Je mag er niks van bakken.
Wat ook fijn is, dat is dat je niet boos op jezelf hoeft te zijn.
De meditatieve houding is: zie wat er is, accepteer het zoals het nu is.

Stel je tijd van tevoren vast

Kies hoelang je wil mediteren. Stel voor jezelf de tijd vast. In het begin zou ik zeker niet langer dan 20 minuten mediteren.
Als het goed gaat kom je in de verleiding om langer te blijven zitten. Niet doen. Je wordt gehecht aan mediteren, hechting is niet wat we willen. Of je komt in verleidelijke hogere sferen terecht, illusies liggen op de loer. En illusies willen we ook niet.
Waarschijnlijk zijn die twintig minuten voorlopig lang genoeg. Twee keer per dag, 's ochtends en 's avonds, is het best, maar één keer mag ook.

De minutenmeditatie

Het kan slim zijn om slechts een paar minuten te mediteren, ook voor gevorderden kan dit een optie zijn. Regelmatig door de dag heen een minuut of 2 à 5 stilzitten, traint je erin snel je innerlijke meditatieplek te ontdekken. Ook train je jezelf om door de dag heen regelmatig wat meer afstand te nemen, wanneer de dagelijkse beslommeringen en je innerlijke gewoel in gedachten en emoties je op dreigen te slokken.
Juist het vaker kort mediteren heeft als voordeel dat je opnieuw even dat moment neemt. De beslissing om even te proberen te mediteren is op zich al een bewustwordingsproces. Misschien merk je hoe het je door de dag heen helpt om iets meer onthecht te zijn. Mediteren doe je tenslotte niet om, in uitgelezen situaties van rust en vrede, hemelse connecties te krijgen. Je doet het om in tijden en op plaatsen van onrust nog iets van rust in jezelf te kunnen opsporen.

Elke poging tot mediteren tikt aan

Als je de draad kwijt bent geraakt en je al een hele tijd niet meer gemediteerd hebt, aarzel dan toch niet om het weer op te pakken, de aanhouder wint. Als je denkt dat het je nooit lukt om die gedachtestroom tot rust te brengen, wanhoop niet, niet doen. Er komt ook voor jou een tijd dat het er wat rustiger aan toegaat in je hoofd en innerlijk. Door de tijd heen merk je heus wel vooruitgang.

Ervoor gaan zitten

Natuurlijk wil je er goed voor gaan zitten en dan zijn je bank, bureaustoel, auto of tuinmeubel niet écht. Eigenlijk wil je je meditatieplek creëren. Je gaat ervoor, of je gaat er niet voor. Het is sowieso veel leuker om als je je ogen open doet, niet gelijk tegen je dagelijkse omgeving aan te botsen, maar een mooi harmonisch beeld voor je te zien, bloemen, een Boeddhabeeldje als toonbeeld van rust, een kaars, een mandala, een driehoek, een cirkel.
Je zult merken dat het mediteren makkelijker wordt op je vaste meditatieplek. Ook al heb je geen meditatie-inrichting voor jezelf geschapen, toch zal de plek waar je mediteert een eigen waarde krijgen. Het is jouw plek. Het is een plek waar je als vanzelf een ander gevoel krijgt, wat meer beschouwelijk wordt.

Er écht voor gaan zitten

Oké we gaan het doen. Belangrijk is dat je rug recht is, dat maakt dat de energieën goed kunnen doorstromen, de gebogen knieën schept meer rust in het hoofd.
Het is de bedoeling dat je makkelijk zit zodat je deze houding een tijdlang vast kunt houden.

De lotushouding

Als je de lotushouding beheerst is die aan te raden, als je lichaamsbouw ervoor geschikt is, kun je na enige (of veel) oefening tot deze favoriete houding komen. Maar mocht je niet tot die gezegende stervelingen behoren, kwel jezelf dan niet. Het is niet essentieel genoeg.

De halve lotushouding of de kleermakerszit

Sommigen leunen in deze houding tegen de muur om de rug recht te houden. Het kan, maar het lijkt mij niet aan te bevelen. Mediteren is een vorm van onafhankelijkheid ontwikkelen en dus ook niet de afhankelijkheid van een muur.

De handen

Maak een kom van je linkerhand en leg je rechterhand erin. Daarbij hou je je handen ter hoogte van de navel, maar dan iets lager.

De faraohouding op de stoel

Als de farao's al deze houding aannamen, waarom zouden wij het dan niet doen? Deze houding was niet alleen maar om te heersen en zich boven de onderdanen te verheffen. De farao was behalve goddelijk heerser ook priester en hij fungeerde als de verbindende schakel tussen het hemelse en het aardse.
Kies een stoel op de juiste hoogte. De bedoeling is dat je voeten plat op de grond kunnen staan (want contact met de aarde willen we ten allen tijde behouden) en dat je bovenbenen horizontaal zijn. Je rug leunt nergens tegenaan. Schuif een beetje op de zitting heen en weer en voel hoe je het lekkerste zit. Je handen liggen ontspannen op je bovenbenen, of je maakt een kom van je linkerhand en legt je rechterhand er ontspannen in.

De Japanse zit: op je knieën zitten met behulp van een bankje

Mijn favoriete zit, is deze. In de handel zijn meditatiebankjes verkrijgbaar waarmee je op je knieën kunt zitten, zonder je benen af te klemmen. het bankje is zo'n 17 à 20 cm hoog (probeer het even uit) en het zitvlak ervan loopt schuin af. Je zit nu met de knieën bij elkaar, de onderbenen zijn onder het bankje en de billen op het zitvlak van het bankje. Doordat het naar voren toe schuin afloopt zit je comfortabel. De handen liggen nu op de bovenbenen.

Ogen dicht

Als je je ogen dicht houdt, kijk je achter je gesloten oogleden ietsje omlaag, dat is rustgevend. Je kunt als je slaperig wordt met je ogen ietsje omhoog kijken achter je gesloten oogleden, dan blijf je meer wakker.

Ogen open

De ogen mogen open of dicht. Met open ogen kijk je naar een punt iets verder voor je op de grond, of naar een rustgevend beeld, zonder je echter te focussen, je houdt ruimte in je blik. Dit is de shambala techniek van Chogyam Trungpa. De techniek van de spiritual warrior, de spirituele krijger. In deze techniek zeg je elke keer als je jezelf betrapt op gedachten: "denken" en dan keer je weer terug naar de meditatie. Dit benoemen van je gedachte schept structuur en schept afstand tussen jou en je gedachten.

Hoe zit ik nu?

Voel de zwaartekracht waarmee je op je zitvlak zit. De zwaartekracht waarmee jouw lichaam hier aanwezig is. Voel ook hoe je ruggengraat je recht houdt en voel hoe stevig het voelt om hier nu te zitten met zwaartekracht en opgerichte houding. Voel hoe je lichaam ruimte inneemt. Merk dat je er bent. Neem waar.

Je ademhaling

Een van de meest gebruikte methoden om in het hier en nu aanwezig te zijn is met je aandacht naar je ademhaling te gaan. Neem waar en verander niets. De inademing komt vanzelf, gegarandeerd. Op de uitademing laat je los en je gaat mee met de uitademing, de inademing komt dan weer vanzelf. Tussen uit- en inademing is het moment van het niets. Dit is het moment van meditatie. Laat komen, laat gaan. Forceer niets. Neem waar.
Hier, op deze plaats, is niet de juiste ruimte om diep op de adem in te gaan. Belangrijk is om niets te forceren, laat komen laat gaan. Zie wat er gebeurt. Neem je lichaam waar, hoe delen ervan rijzen en dalen op de ademhaling. Wees aanwezig.

Handen op je buik als richtingaanwijzer

Als je je handen tijdelijk vlak op je buik legt, helpt dat om je ademhaling dieper te doen worden. Je longen zijn bovenin maar smal, terwijl ze onderin, vlak boven het middenrif zeer breed zijn. Logisch dat daar je ademhaling makkelijker en ruimer wordt. Laat het zichzelf ontdekken.

Forceren?

In het begin kan het allemaal heel geforceerd aandoen. Je adem lijkt niet natuurlijk te willen stromen en je voelt minder ruimte dan normaal. Je zit niet lekker. Het lijkt nergens op.
Maak je niet druk. Zie de humor van je krampachtige beginnerspogingen. Oefening baart kunst, het komt goed.

Help! Ik denk!

Neem je gedachten waar en zie ze als wolkjes die komen en gaan. O, daar is weer een wolkje, laat maar gaan. Terug naar de meditatie, terug naar het zijn in het hier en nu. Terug naar het voelen hoe je zit en hoe je deze ruimte inneemt. Je bent hier en je ademt. Er komt weer een wolkje. O, ja, ik zit hier bewust aanwezig te zijn, wolkje is niet belangrijk.
Als je merkt dat je steeds afgeleid wordt door je eigen gedachten, kan het goed zijn om even de meditatie los te laten voor een minuutje. Open je ogen, kijk wat om je heen, rek je uit, loop desnoods een paar passen als je wil en keer terug naar je meditatie. Begin opnieuw. Voel hoe je zit, merk op hoe je ademt, neem waar, gedachten zijn wolkjes, niet belangrijk.

Zonder oordeel

Ik heb geen oordeel, er is niks negatief, niks positief, het is wat het is en dat neem ik waar.

Wolkjes die komen en gaan

Als je niet langer hecht aan je gedachten en er geen oordeel aan hangt, dan is het makkelijk om te zien hoe het slechts wolkjes zijn. Gedachtespinsels, niet meer dan illusies. Je ruime geest blijft alert en onbezwaard.

Humor en meditatie?

Ja, zelfs bij zoiets serieus als meditatie, komt humor aan bod. Wat dacht je? Humor is onmisbaar in het leven en onmisbaar bij het waarnemen van de verschijnselen van het bestaan. Er zit humor in als je kijkt naar de absurditeit van het bestaan. Begin hier maar mee. Zie de humor van de dingen. Zie de humor van jouw verwoede pogingen tot mediteren.

Mediteren, het zijn in aanwezigheid

Mediteren is zitten in aanwezigheid. Naarmate je gewend raakt aan het mediteren, ga je steeds meer opmerken. Mediteren kan saai zijn, die fase komt en gaat, maar mediteren kan ook boeiend zijn, want er gaat een wereld voor je open. Wees aanwezig en geniet daarvan. Je wist niet dat er werelden te ontdekken waren. De subtiliteit van het zitten in aanwezigheid gaat zich vanzelf aan je voordoen. Je krijgt misschien lumineuze gedachten. Ja, je creatieve laag heeft nu de kans omhoog te komen.

Mediteren is leren zijn in onthechtheid

Nu je niet langer als slaaf van je gedachten meegesleurd wordt (althans niet tot in het oneindige) komt er ruimte vrij. Je bent niet langer bezet door de aardse zaken. Niet langer ben je speelbal van wat er ook maar langskomt aan gedachten, emoties, dingen die gedaan moeten worden, dat wat fout is of goed, (vermeende) verplichtingen enz. enz. , zaken die je niet (lang) loslaten.
Nu kan zich een lichtheid aan je voordoen. Een aangename onthechtheid. Dit is een vorm van wezenlijke zelfstandigheid.

Meditatie in de dagelijkse praktijk

Je dagelijkse praktijk gaat een andere kwaliteit krijgen. Je merkt dat je je iets makkelijker los kunt maken van zaken die je voorheen totaal in beslag zouden nemen. Je kunt iets makkelijker zien dat je je eigenlijk helemaal niet zo druk hoeft te maken. Je bent wat bewuster en wat onthechter.
Maar dat gaat niet altijd op. De werkelijkheid is soms taai. Nu komt je training in acceptatie aan bod. Kun je bewust kijken naar wat er is en er niet jezelf of een ander voor op de kop geven? Dit is pas echte meditatie in de praktijk. Kijken zonder oordeel. Kijken in liefdevolle acceptatie.

Wanneer ben ik er?

Nooit. Er is geen einde aan je mogelijkheden tot groei. Er is geen eindstation. Dat is het mooie van het bestaan. Hoe verder je komt hoe mooier het wordt, maar soms ook moeilijker juist. Je wordt gevoeliger, er wordt meer van je gevraagd in het leven. Naarmate je bewuster wordt, groeit ook je verantwoordelijkheid. Schaven aan jezelf is een dagelijkse praktijk. Ben je tevreden met jezelf? Fijn, goed zo. Weet je het zeker?

Lees verder

• Ontstressen op blote voeten
• Ontstressen is loslaten in rust
• Contact maken met de natuur en haar voelen en ervaren