mijn kijk op

Afkicken en herstel, de weg terug

Dit is een persoonlijk verhaal over afkicken van harddrugs, met name base-coke. Afkicken en herstel, de weg terug. Graag wil ik iets vertellen over het begrip herstel en denk ik dat afkicken van harddrugs hetzelfde kan zijn als herstel van een psychische aandoening. Eerst zal ik iets vertellen over mijzelf. Ik ben twee periodes verslaafd geweest aan harddrugs. Een periode van 12 jaar verslaafd aan heroïne en een periode van 3 jaar verslaafd aan cocaïne. De periode daartussenin en tegenwoordig ben ik clean. In die cleane tijd heb ik een diploma gehaald van de sociale academie (MBO-SD) en heb ik een aantal jaren gewerkt als veldwerker en ervaringsdeskundige. Daarna was ik initiatiefnemer van het opzetten van gebruikersruimte en een tijd beheerder. Ik ben ook moeder van twee kinderen. Toch had ik een terugval en ben weer verslaafd geraakt

De eerste keer ben ik afgekickt op eigen houtje, de tweede keer door middel van een opname. Daardoor heb ik vrij veel ervaring met afkicken. Ik ben door schade en schande wijzer geworden en weet nu wat het inhoud. Nu ben ik een aantal jaren niet meer verslaafd. Ik ben langzaam weer overeind gekrabbeld. Maar hoe is dat dan gegaan en wat is herstel of afkicken eigenlijk? Lichamelijk afkicken is makkelijk, daarna begint het pas.

De afgelopen tijd ben ik betrokken geraakt bij een aantal initiatieven van het Basisberaad te Rotterdam, over het begrip herstel.
Mensen met een psychische aandoening kunnen met herstel te maken krijgen. Ik las over hun herstelervaringen. Ineens begreep ik daardoor meer. Voor mij betekent herstel de fase tussen mijn verslaving en terugkeer in de maatschappij. Het is de spiraal naar boven. Het is het proces van vallen en opstaan. Het is de weg terug. Het is de regie over je leven weer in handen krijgen. Herstel is ook heel persoonlijk en je moet het zelf doen. Herstel is ook niet hetzelfde als genezing en er bestaat geen recept voor herstel. Je moet je eigen weg zoeken.

Het was zo dat ik in die tijd dat ik gebruikte in het criminele circuit terecht kwam en een kleine crimineel werd. Dat vind ik het ergste. Daarnaast heb ik al mijn waardevolle spullen verkocht zoals al mijn muziek, platen en cd’s en al mijn sieraden. Een schilderij van Herman Brood waar ik op gesteld was. ( ik mis sommige dingen nog steeds, maar ja, het zijn maar spullen!) Maar het ergste is natuurlijk de onvermijdelijke verwijdering van mijn man en kinderen. Daar zal ik altijd spijt van houden. Dat kan ik mijzelf niet echt vergeven. De normen en waarden die ik had, leverde ik in. Grenzen werden steeds een beetje verder gelegd. Dat is iets waar ik nog steeds niet helemaal mee kan leven. Van bepaalde dingen zal ik altijd wel een beetje spijt blijven houden, dat ik het ooit heb gedaan. Zeker als ik mensen pijn heb gedaan, mensen waar ik van hou. Terugdraaien kan ik het niet. Maar meestal deed ik toch mijzelf het meest pijn.

Gelukkig ligt dit alles nu achter mij. Ik kan mij nu met de dingen bezig houden die weer belangrijk voor mij werden. Ik zeg nu wel dat het allemaal achter mij ligt, ik moest er nog wel een tijd over doen om echt de hele periode te verwerken. Op het moment dat ik geen dope meer gebruikte, kwamen wel die problemen op mij af waardoor ik eigenlijk was gaan gebruiken. Zoals een aantal zeer hardnekkige psychische klachten, die aanhielden zoals slapeloosheid en rusteloosheid waar en ik geen controle over had, waardoor ik eigenlijk aan zelfmedicatie was begonnen. Het was de aanleiding om opnieuw drugs te nemen na een periode van zeker 12 jaar clean. Ik zat absoluut niet lekker in mijn vel. In de periode dat ik weer gebruikte, kwam ik in een visieuze cirkel terecht. Om aan drugs te komen ging ik over mijn grenzen, waardoor ik mij weer schuldig ging voelen, waardoor ik weer meer ging gebruiken.Het gebruik is dan alleen maar op “niet meer voelen” gericht, (naast het najagen van de flash die je krijgt als je een hoeveelheid coke inhaleert) Zodra ik maar iets van problemen ervaarde, was er wel dope om niet meer te voelen. Ik stortte mijzelf en mijn gezin immers in de problemen. Gevoelens zoals schuld, onvrede, waardeloos en mislukt wanhopig en machteloos dat soort gevoelens, komen om de hoek kijken. Dat zijn van die dingen waarvan ik totaal niet wist dat het noodzakelijk was om te verwerken. Er zat nog maar een ding op: mijn gevoelens accepteren en niet meer onderdrukken. Ook was er een verwijdering met mijn kinderen ontstaan, waardoor ik mij schuldig voelde. Door deze feiten werd ik met de werkelijkheid geconfronteerd.. Het was noodzakelijk die te accepteren..Het was noodzakelijk met al mijn gevoelens te leven, de positieve en negatieve.

Langzaam kreeg ik het heft weer in handen en kreeg steeds meer controle op mijn gebruik. Ik bepaalde wanneer en hoeveel. Ik ging van excessief gebruik naar gecontroleerd gebruik. Daardoor werd ik niet helemaal meer geleefd door de drugs. Mijn herstel is op sommige momenten heel duidelijk begonnen. Je kan zeggen dat de weg weer omhoog ging vanf zo’n moment. Dit is zo’n herstelmoment:

In die tijd, halverwege jaren tachtig, besloot ik op een gegeven moment, mee te gaan doen aan een programma van het Boumanhuis en gericht op afkicken. Het waren groepsgesprekken met een psycholoog. De bedoeling was ook dat er urinecontroles waren en ik zou moeten gaan dalen met methadon. Tijdens mijn beurt begon de psycholoog mij te confronteren met mijn gedrag en probeerde erachter te komen waarom ik nog steeds wel eens bijgebruikte. Telkens wanneer ik had bijgebruikt vond hij het nodig mij met een robot te vergelijken. Ik vond zijn vergelijking nogal bot overkomen en reageerde in eerste instantie in de verdediging en had zoiets van:man houd je kop en bemoei je niet met mij!! Maar na een aantal keren ging dat behoorlijk de keel uit hangen totdat ik echt boos werd. Toen besloot ik helemaal geen cummunicatie meer te hebben en hield mijn mond dicht. Ondertussen was ik zo boos geworden dat ik besloot helemaal met het programma te stoppen, ik was immers al een poos gedaald met de methadon en die paar cc die ik nog had, daar kon ik wel zonder.Toch heeft die manier van de psycholoog z’n nut gehad, alleen was het niet zo aardig, toch was het hem gelukt, als enige van ons groepje, dat ik een andere wending aan mijn leven kon geven en vooral dat ik mij bewust werd van mijn eigen verantwoording. Alleen ikzelf kon wat aan de situatie doen, geen ander kon mij echt helpen.

Afkicken is herstellen

Afkicken van de hard of softdrugs, alcohol, medicatie zoals valium of combinaties, daarvan hebben mensen allemaal een eigen manier, afkicken doe je op je eigen manier, herstellen doe je op een eigen manier. Herstellen van een lange periode ziek zijn of verslaafd zijn. Met “ziek zijn”bedoel ik de lichamelijke afkickverschijnselen Afhankelijk van de gewenning aan een hoeveelheid drugs (heroïne) is er eerst een lichamelijke afkick zoals:griepverschijnselen en psychisch zoals onrust, slapeloosheid, extreem dromen. Bij het gebruik van cocaïne is er geen lichamelijke ontwenningsverschijnselen maar meer sprake van psychische afhankelijkheid en craving. Craving is extreem trek hebben in het middel. Door craving blijf je ook vaak jaren de verslaving in stand houden. Wanneer je constant onder invloed bent is er ook sprake van herstellen van een andere werkelijkheid, maar door lange tijd te leven in die andere werkelijkheid te leven wilde ik toch weer terug naar de realiteit. Ik moest herstellen van een leven in een andere wereld, je komt als het ware terug uit een heel ver land, dan moet je weer wennen en herstellen, ja zelfs helemaal terugkomen.
Ik wou ook weer helemaal mee gaan doen met alles, met de maatschappij. In de verslavingszorg word er meer over resocialisatie gesproken. Dat heeft in ieder geval te maken met: een plek (terug)krijgen op verschillende gebieden zoals: huisvesting, werk, opleiding, inkomen, sociale contacten en bovendien gezondheid. Je kan dan ook spreken van rehabilitatie.

Herstellen van een verslaving aan harddrugs houd meer in:

Waarschijnlijk begon mijn hoop op herstel op het moment dat ik toegaf aan mijzelf dat ik alleen verantwoordelijk was voor de hopeloze sitatie waar ik toen op dat moment in zat. Er zijn wel meer van dat soort momenten geweest. Al mijn hoop op hulp van professionele mensen van de hulpverlening waren in rook opgegaan. Net zoals al het geld wat ik aan drugs had uitgegeven, in rook was opgegaan. Maar ook mijn dromen en verwachtingen ten opzichte van de toekomst. Ik had anderen teleurgesteld en ik had mijzelf teleurgesteld. Ik zat met de gebakken peren, zeg maar, de schulden van jaren druggebruik. Mijn wereld werd met de dag helderder naar mate ik minder begon te gebruiken. Langzaam gingen mijn ogen weer open (letterlijk en figuurlijk). De eerste periode van mijn afkicktijd kenmerkt zich door de gevoelens die ik toen had. Ik was vooral depressief. Alles kostte mij moeite, ik zag overal tegenop en ik wist dat wanneer ik wat drugs zou gebruiken, dit hopeloze gevoel meteen als sneeuw door de zon zou verdwijnen. Toch was ik zo sterk om niet te gebruiken, want ik wist ook dat de aanhouder wint. Ik wist ook dat er maar een ding op zat en dat was niet gebruiken en in plaats daarvan ben ik weer andere dingen gaan ondernemen zoals een cursus etsen op de Vrije Academie en vrijwilligerswerk. Iedere keer ging ik er met tegenzin heen, maar ik ging toch, want ik had die afleiding nodig. Ik had ook terugvalletjes en iedere keer weer begon ik dan opnieuw, de volgende dag. Nu weet ik dat terugvallen erbij hoort en dat je terugvallen moet incalculeren. Het hoort bij afkicken. Die soort terugvalletjes zijn, zeg maar, functioneel! Ze hebben te maken met de spiraal naar boven.

Maar verder was ik bang, lichtelijk contactgestoord en zat in een identiteitscrisis. Wie was ik nou eigenlijk? In het begin van mijn drugsgebruik was het leuk en spannend om junkie te zijn, later niet meer, toen ik doorkreeg wat het werkelijk inhield. Het ging niet meer om de kick, het ging alleen nog maar om gebruiken om niet ziek te zijn, echt stoned werd ik al lang niet meer. Daarbij was het leven eromheen gewoon hard. De mythe rondom druggebruik was geheel verdwenen. Ik had door jaren gebruik mijzelf verloren. Wat had ik nou eigenlijk te vertellen in een gewoon gezelschap. Mensen zullen nooit iets begrijpen van een leven in de scene, dacht ik. Ik was tot nu toe een junkie...wie was ik nog meer? Toch had ik geen flauw benul van dat dit allemaal met afkicken te maken had. Het had er juist alles mee te maken en ook was het zo dat naarmate de tijd verstreek, ik ook langzaam mijn eigen identiteit terug zou krijgen en daardoor weer meer zelfvertrouwen, waardoor ik meer ging doen en contact kreeg met mensen die niet gebruikten. Achteraf gezien op de hele periode, denk ik dat niet alleen “de tijd” invloed heeft gehad op mijn herstel. Er is niet voor niets het spreekwoord: tijd heelt alle wonden. Dat is helemaal waar, maar ik moest wel andere dingen gaan ondernemen. Plus moest eigenlijk ook weer wennen aan “clean zijn’. Al die tijd moest ik gebruiken om niet ziek te zijn en voelde ik mij “normaal” als ik wat op had. Nu werd ik zonder drugs werd ik weer echt mijzelf. Het was af en toe net de omgekeerde wereld: clean zijn was nieuw voor mij! Langzaam ging ik weer voelen en genieten, ook geluk ging ik weer voelen en genoot van de kleine dingen zoals het in het lentezonnetje wandelen met mijn hond in het bos. Verder waren vooral contacten buiten de drugssene belangrijk om uit een isolement te komen. Ook die contacten heb ik gekregen door eerst bewust te stoppen met contacten in de drugssene. Ik had immers alleen nog contacten binnen de drugsscene. En dan was er nog mijn familie. Het contact was minder maar wel gebleven. Zij waren mijn basis. Zij waren er altijd. Zij waren vertrouwd Mijn vader, mijn oma waar ik iedere zondag langs ging, mijn moeder was overleden. Mijn opvoeding was mijn basis en kon daar op terugvallen. Die normen en waarden waar ik mee was opgevoed. Ik werd mij ervan bewust dat zij heel belangrijk voor me waren en ondanks mijn manier van leven lieten mijn vader en oma mij niet vallen. Later kreeg ik gelukkig ook weer een goed contact met mijn broer en ik werd ik mij ervan bewust wat een geluk ik had met mijn familie en dat lang niet iedereen dat heeft, die onvoorwaardelijke liefde, om op terug te kunnen vallen.

Toch had ik begeleiding goed kunnen gebruiken door mensen die weten waar ze het over hebben. De enige begeleiding waar ik toen voor kon kiezen was de vorm van therapie en een opname binnen de therapeutische gemeenschap. Achteraf gezien kwam ik daar ook alleen mensen tegen uit de drugsscene. Plus wou ik er niet nog een keer voor kiezen om mijzelf te confronteren met heftige encounters en therapeutische middelen zoals lopen met een bord om je nek met een tekst erop. Jammer genoeg was er verder geen kennis over afkicken. Ik kon dus wel therapie gaan doe maar door een eerder ervaring met die therapie was ik in die mate afgeknapt dat ik niet nog een keer daarvoor wou kiezen. Er zat niets anders op dan het alleen te doen en dan sta je er toch alleen voor. Begeleiding op het gebied van sociale contacten of werk of een ander huis vinden, al die dingen had ik graag willen hebben. Gesprekken of ondersteuning dat had fijn geweest.

Gelukkig heb ik later wel die begeleiding gekregen, alhoewel ik toen veel ouder was en wist hoe het werkte, heb ik de opname gebruikt om er weer bovenop te komen. De therapie was inmiddels veranderd. Ik moest uit mijn vertrouwde omgeving om terugvallen te voorkomen.

En nu, nu ben ik er weer helemaal bovenop! Je blijft wel je zwakke momenten houden. Het blijft soms moeilijk. Dan krijg ik plotseling trek, soms met een logische verklaring maar ook zonder een logische verklaring of zonder dat ik eraan herrinnerd word, het komt plotseling op. De craving. Maar ik weet ook dat het weer weg gaat. Nog steeds werkt afleiding het beste, iets anders gaan doen, maakt niet uit wat. Ondertussen ben ik betrokken bij een aantal ontwikkelingen over het begrip herstel en ik kan zelfs mee gaan doen als ervaringsdeskundige met het ontwikkelen van ervaringskennis over herstel.. Daarbij ga ik zelf lesgeven in de toekomst en krijg ik nu eerst zelf les in presenteren. Nou dat is voor mij ook weer een uitdaging. Opnieuw krijg ik een kans in mijn leven om weer wat te betekenen in de samenleving. Dat is geweldig. Ik wil graag meedoen. Het betekent voor mij weer een stap verder op de weg.. Wat betekenen in de samenleving, weer een baan, echt weer mee doen. Of misschien word dat steeds minder belangrijk voor mij. Ben ik al tevreden als het goed gaat met mij en mijn gezin, is dat het belangrijkste. Dat is voor mij geluk.

Psychische klachten en verslaving: de overeenkomsten

Het Basisberaad is een organisatie die opkomt voor de belangen van psychiatrische patienten. Ik voelde mij al snel thuis want ik kwam er ook nog meer achter dat verslaafde mensen en mensen met psychische klachten nogal wat gemeen hadden. Overeenkomsten zijn bijvoorbeeld:

• Beide groepen krijgen te maken met een herstelperiode
• Verslaving heeft veel weg van een psychische aandoening want bijvoorbeeld net als bij een psychose heb je er geen controle meer over
• 80% van de mensen met een drugsverslaving hebben last van psychische klachten zoals bijv, fobieen, dwangneuroses, angsten, depressies. Het kan zijn dat klachten al aanwezig waren, voordat men drugs ging gebruiken of het zijn drugsgerelateerde klachten, bijvoorbeeld een coke-psychose is.
• beide groepen krijgen te maken met vooroordelen
• Terugkeer in de maatschappij en rehabilitatie is voor beide groepen moeilijk, zeg maar voor sommige mensen onmogelijk geworden. Bijvoorbeeld door langdurig gebruik of door langdurige opname in een kliniek of instelling. Er zijn ook veel psychische aandoeningen die niet te genezen zijn. Ook heeft lang niet iedereen mensen of familie om zich heen of een basis waar men op terug kan vallen.
• Eens een gek, altijd een gek, of, eens verslaafd, altijd verslaafd. Verslaafde mensen of met een psychische aandoening zijn vaak het mikpunt van vooroordelen en is er sprake van stigmatisering.
• Beide groepen hebben te maken met terugvallen.

Met mijn verslavingsachtergrond en psychische problemen kan ik spreken van jarenlange ervaringen in beide, verslavingszorg en psyciatrie. Allereerst een vraag: is afkicken een vorm van herstel? Ik denk van wel, afkicken is herstellen, en afkicken is resocialiseren. Terugkeer in de maatschappij. Afkicken is een soort van inhaalactie en dat zou je ook van rehabilitatie kunnen zeggen.

Een proces

Ik denk dat mijn afkickervaringen overeenkomen met bijvoorbeeld iemand die psychische beperkingen heeft. Het is een achterstand waar je in zit en daar wil je uitkomen. Het is alleen een proces en dat is niet altijd makkelijk dat te accepteren want ik wou direct van alles af zijn. Gelukkig was het nog mogelijk om van alles af te komen. Liever vandaag nog dan morgen. Dat proces begint door eerst controle te krijgen over de situatie en dat betekent in de praktijk van excessief gebruik naar gecontroleerd gebruik, dus: niet meer ierdere dag zoveel mogelijk, naar zo weinig mogelijk en niet meer dagelijks. Uiteindelijk kan je stoppen en dat heb ik gedaan. Het stoppen zelf gaat ook nog met vallen en opstaan, dus telkens als je toch gebruikt, daarna moet je weer stoppen. Wat nog meer overeenkomt is de weg verder terug, dus weer in de maatschappij gaan functioneren,(vaak na een opname) uiteindelijk weer een baan, vrienden, goed contact met familie, een toekomst en het belangrijkste: gezondheid, die weg terug komt overeen.( Die baan of dat goede contact met familie, is er niet zomaar voor iedereen en daar moet je ook voor knokken.) Plus die gevoelens die daarbij komen kijken, waar ik nu net over vertel, van schuldig en onmachtig, depressief, minderwaardigheidsgevoelens en vaak eenzaam, want je doet het in je eentje.