Vertebroplastiek pijnbestrijding bij gebroken ruggenwervel

Een ingezakte (gebroken) ruggenwervel of compressiefractuur is een zeer pijnlijke aangelegenheid. Een gebroken rug kan ontstaan door bottumoren, artrose, osteoporose (botontkalking) of een ongeluk. De meeste mensen hebben baat bij rust, pijnstillers en een (gips)korset. Voor 15% van de mensen met een gebroken ruggenwervel werkt deze pijnbestrijding niet. Voor die groep is er een succesvolle behandelmethode: vertebroplastiek. Met deze methode wordt de ruggenwervel verstevigd met een kleine hoeveelheid kunststof botcement. Deze pijnbehandeling is veel patiëntvriendelijker dan de zware operatie die zij anders zouden moeten ondergaan. In ons land zijn 13 ziekenhuizen waar vertebroplastiek als gevolg van botontkalking wordt uitgevoerd.

De wervelkolom van de mens

• De wervelkolom van de mens telt 24 ruggenwervels.
• Deze staan met elkaar in verbinding via tussenwervelschijven.
• Ruggenwervels hebben van binnen poreus bot met aan de buitenkant een schil van hard bot.
• De tussenwervelschijven bestaan uit kraakbeen dat flexibel is.
• Samen ondersteunen ze het bovenlichaam en het hoofd.
• De wervels omgeven het ruggenmerg dat een wezenlijk onderdeel van het zenuwstelsel is.

Een ingezakte ruggenwervel of compressiefractuur van de ruggenwervel

Een ingezakte (= gebroken) ruggenwervel wordt in medische woorden ook wel compressiefractuur van de wervelkolom genoemd.
Bij een lichaam dat normaal functioneert wordt in de botten steeds nieuw botweefsel aangemaakt en ook weer afgebroken. Maar bij oudere mensen, vaak vanaf 70 jaar, kunnen broze botten ontstaan doordat de afbraak van het botweefsel sneller gaat dan de aanmaak daarvan. Veel van deze mensen krijgen te maken met inzakkingsfracturen. Een ingezakte ruggenwervel wordt meestal een gebroken ruggenwervel genoemd.

Andere oorzaken van compressiefractuur van de wervelkolom

• Osteoporose (botontkalking) een ziekte die het bot verzwakt. Soms zijn de botten in de wervelkolom zo zwak geworden dat een kleine krachtsinspanning tot een gebroken rug kan leiden. Een simpele handeling als veters strikken kan de verzwakte wervels breken.
• Ziekten of aandoeningen die van invloed zijn op de bijschildklier. Bijschildklieren produceren het parathyroïd hormoon (PTH) dat de hoeveelheid calcium in de bloedbaan regelt. Een overactieve bijschildklier scheidt teveel PTH uit, waardoor het lichaam calcium uit botten weghaalt. Het treedt op wanneer een tumor zich vormt in één van de bijschildklieren.
• Trauma van de wervelkolom, bijvoorbeeld door het vallen op de billen en 'stuitje' of als het hoofd op de voorruit terecht komt bij een auto-ongeluk.

Pijn bij een gebroken ruggenwervel

Wat voel je als je een gebroken ruggenwervel hebt

• Een verschrikkelijke rugpijn.
• Soms een uitstralende pijn naar de huid en/of ledematen.
• Je hebt minder gevoel in de rug.
• De kracht in de benen is verminderd.

de standaardmethode pijnbestrijding bij de ingezakte ruggenwervel

De standaardmethode om een gebroken rug te behandelen werkt bij 85% van de patiënten afdoende

Deze methode wordt ook wel de conservatieve methode genoemd en is de meest toegepaste behandeling
Toepassing van de conservatieve methode:

• De eerste twee maanden moet de patiënt de voorgeschreven pijnstillers gebruiken.
• Rust houden is een absolute voorwaarde.
• Eventueel wordt het dragen van van een gipskorset aanbevolen.

Na deze behandeling verdwijnt bij deze groep mensen de pijn en kunnen zij na verloop van tijd de dagelijkse activiteiten weer goed uitvoeren. De gebroken ruggenwervel blijft met deze methode uiteraard wel beschadigd.

Voor de mensen bij wie de conservatieve pijnbestrijding niet helpt, is een operatie noodzakelijk.

De operatie is zeer zwaar

• De patiënt moet onder algehele narcose.
• Er worden schroeven in de ruggenwervel(s) geplaatst.
• Een langdurige revalidatie is onvermijdelijk.
• De operatie is niet zonder risico.

Vanwege de risico's kan een aantal ouderen deze operatie niet ondergaan en moet met de hevige pijn verder leven.

Vertebroplastiek verstevigt kapotte ruggenwervel met botcement

Aan het begin van deze eeuw is een nieuwe methode ontwikkeld. Het is een patiëntvriendelijke niet- chirurgische pijnbestrijding.
Een patiënt bij wie de standaard pijnbestrijding niet werkt krijgt een versteviging in de kapotte ruggenwervel met een kleine hoeveelheid kunststof botcement.

Hoe werkt vertebroplastiek

• De patiënt ligt op zijn buik.
• Krijgt een lichte verdoving d.m.v. een roesje.
• Vervolgens wordt het botcement met een injectienaald in de ingezakte ruggenwervel aangebracht.
• De stand van de injectienaald wordt met röntgenapparatuur nauwkeurig in de gaten gehouden.
• De ingreep duurt ongeveer een half uur.
• Na 4 á 6 uur is het cement uitgehard.
• De patiënt kan dezelfde dag naar huis.

De resultaten zijn verbluffend goed. De personen die de behandeling hebben ondergaan zijn meestal weer behoorlijk goed ter been.

Risico's vertebroplastiek

Hoewel de resultaten over het algemeen erg goed zijn, kleven ook aan vertebroplastiek risico's. De wervel is per slot van rekening wel kapot.

Enkele risico's van vertebroplastiek

• Er kan cement naar buiten lekken.
• Bij een groter lek kan een zenuw bekneld raken.
• Een beknelde zenuw kan tot pijn leiden.
• Een beknelde zenuw kan uitvalsverschijnselen in benen veroorzaken.
• Cement kan via bloedvaten in bloedvaten van de longen vast gaan zitten.(embolie)

Ziekenhuizen waar vertebroplastiek als gevolg van botontkalking wordt uitgevoerd

• Medisch Centrum Haaglanden (Den Haag)
• Haga Ziekenhuis (Den Haag)
• Erasmus MC (Rotterdam)
• LUMC (Leiden)
• Ziekenhuis De Tjongerschans (Heerenveen)
• Albert Schweitzer ziekenhuis (Dordrecht)
• Ziekenhuisgroep Twente (Almelo en Hengelo)
• Diaconessenhuis (lokatie Utrecht)
• UMC (Utrecht)
• St. Annaziekenhuis (Geldrop)
• TweeSteden ziekenhuis (Tilburg)
• St. Elisabeth Ziekenhuis (Tilburg)
• Franciscus Ziekenhuis (Roosendaal)

Sinds begin 2012 is vertebroplastiek niet meer in het basispakket van de zorgverzekeringen opgenomen.