De risicofactoren van een hersenaandoening

Er zijn een aantal hersenaandoeningen waar je door genetische aanleg weinig aan kunt doen. Leeftijd speelt hierin een groter; naarmate je ouder wordt, wordt leeftijd een grotere risicofactor. Toch kun je zelf invloed uitoefenen om de risico’s op een hersenaandoening te verminderen. Door een gezonde leefstijl kun je de hersenen in een goede gezondheid houden. Wat zijn de risicoverhogende factoren voor een aantal meest voorkomende hersenaandoeningen?

Aanleg

Op een aantal risico's op het krijgen van een hersenaandoening kun je zelf invloed uitoefenen, terwijl een aantal andere risicofactoren een kwestie zijn van een genetische aanleg. Het kan gaan om dementie, Alzheimer, Parkinson of Chorea van Huntington. Een groot aantal van onze alledaagse keuzes wat betreft leefstijl leiden tot hogere risico's. Zo kunnen factoren zoals een ongezond eetpatroon, te veel alcoholgebruik, te weinig beweging en overgewicht een rol spelen.

Dementie

De risicofactoren voor dementie zijn gelijk aan die voor een beroerte. Roken, een hoog cholesterolgehalte, een hoge bloeddruk en diabetes op middelbare leeftijd zijn factoren die de kans op dementie op latere leeftijd verhogen. Vooral bij mensen waarbij al deze genoemde risicofactoren van toepassing zijn, hebben een grote kans om dement te worden. Mensen met ernstige of herhaaldelijke hoofdverwondingen lopen ook meer kans op dementie.

Alzheimer

Een familiegeschiedenis op het gebied van Alzheimer en het ouder worden op zichzelf worden beschouwd als risicofactoren voor de ontwikkeling van de ziekte van Alzheimer. Toch leiden die factoren niet altijd tot geheugenverlies of dementie. Bij een aantal mensen schijnen leefstijl en omgeving meer invloed te hebben dan genetische aanleg. Hoewel er nog geen duidelijke oorzaak voor Alzheimer is gevonden, wordt bij Alzheimerpatiënten toch vaak een reeks veelvoorkomende factoren aangetroffen. Deze factoren zijn:

• Genetische aanleg
• Familiegeschiedenis op dit gebied
• Ricisoverhogende factoren voor hartklachten: een hoge bloeddruk, roken, obesitas, diabetes, een hoog cholesterolgehalte
• Eerder opgelopen hoofdletsel
• Giftige stoffen in de omgeving
• Gevorderde leeftijd
• Stress

De aanwezigheid van het apolipoproteïne APOE E4 (het eiwitdeel van de plasma lipoproteïnen) kan een risicofactor zijn, maar dat eiwit komt maar bij 30% van alle lijders aan Alzheimer voor.

De aanwezigheid van een van deze risicofactoren houdt niet in dat je per definitie Alzheimer zult krijgen. Wetenschappers kunnen eigenlijk alleen maar vaststellen dat deze factoren bij veel lijders aan Alzheimer zijn aangetroffen. Zo wordt een gevorderde leeftijd ook als risicofactor beschouwd omdat Alzheimer doorgaans alleen voorkomt bij mensen die ouder zijn dan 65 jaar. Ouder worden is op zichzelf geen oorzaak van de ziekte, maar wat de oorzaak dan wel is, blijft vooralsnog onbekend.

Parkingson

Bij het ontstaan van deze ziekte speelt leeftijd de grootste rol. Het komt het meest voor bij mensen die ouder zijn dan zestig jaar. Ongeveer 1 op de 200 mensen krijgt Parkingson, en de ziekte treft meer mannen dan vrouwen. Erfelijkheid speelt een kleine rol (minder dan 5%) wanneer een familielid in de eerste graad ook Parkingson heeft. Vermoedelijk vormt een lage oestrogeenspiegel na de menopauze bij vrouwen die geen vervangende hormonen slikken, ook een risicofactor.

Chorea van Huntington

Huntington is een ziekte die ontstaat als gevolg van een defect aan chromosomen (bevatten het genetisch materiaal binnen een celkern). Ongeveer 5 op de 100.000 mensen krijgt ermee te maken. De chorea van Huntington is een autosomaal dominante ziekte. Dit houdt in dat maar één ouder een defect gen hoeft te krijgen om de ziekte te kunnen erven. Bijna alle gevallen van Huntington worden aangetroffen bij mensen die een familiegeschiedenis op het gebied van deze ziekte hebben. Genetisch onderzoek naar Huntington is weliswaar mogelijk, maar is ook nogal controversieel omdat er voor de ziekte geen genezing bestaat. Horen dat je drager bent van deze ziekte terwijl je geen symptomen vertoont, kan dan ook erg belastend zijn.

Lees verder

• De invloed van schadelijke stoffen op je hersenen
• Houd je hersenen jong: wat moet je hiervoor doen?
• Drugssoorten op een rij en de risico's
• Vestibulaire migraine: duizeligheidsklachten en migraine
• Epilepsie: wat houdt een aanval in en wat zijn de symptomen?