Wat is dementie?

Dementie is een hersenaandoening. Hierbij staan geheugenstoornissen op de voorgrond. Dit geheugenverlies leidt tot een verlies van functies, waardoor dementen niet meer als voorheen kan functioneren in de maatschappij. Dementie is geen ziekte, maar een benaming voor een verzameling stoornissen. De bekendste en meest voorkomende oorzaken van dementie zijn de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, Lewy body dementie en frontotemporale dementie. Er is geen behandeling voor deze aandoeningen.

Dementie

Dementie is een hersenaandoening. Het woord dementie stamt af van het Latijn en betekent letterlijk ontgeesting. Hiermee wordt verwezen naar de staat waarin dementerende mensen verkeren, zij worden ontdaan van hun geest. Dementie is een niet-aangeboren afwijking, als het aanwezig is heeft het zich ontwikkeld gedurende iemands leven. Dementie zorgt voor een onomkeerbaar verlies van functies van het verstand. Het bewustzijn van demente mensen blijft echter intact, hiermee wordt het grootste onderscheid gemaakt met een delier. Dementie is een geleidelijk proces dat wordt gekenmerkt door een achteruitgang van het geestelijk functioneren. Dementie is geen ziekte, maar het woord is een verzamelnaam voorit meerdere stoornissen, waarbij het geheugenverlies meestal voorop staat. Een voorwaarde om te spreken van dementie is dat er verlies van functies is, zodanig dat de persoon niet meer als voorheen in de maatschappij kan functioneren.

Hoe ontstaat dementie?

Er zijn meer dan 60 soorten oorzaken van dementie bekend. De meest bekende oorzaken van dementie zijn de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie, Lewy body dementie en frontotemporale dementie. Deze ziektebeelden zijn de meest bekende oorzaken omdat ze de meest voorkomende oorzaken van dementie zijn, samen vormen zij in 90% van de gevallen de oorzaak van dementie. De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende oorzaak van dementie. Bij dementie verliest iemand steeds meer zenuwcellen en/of verbindingen tussen deze cellen in de hersenen. Dit belemmert de hersenen in hun functioneren. Bij sommige dementerenden kan deze achteruitgang in het functioneren heel snel verlopen. Anderen kunnen nog jarenlang een relatief gewoon leven leiden.

Geheugen

Bij een beginnende dementie vallen vooral de geheugenstoornissen op. Later krijgt de dementerende ook problemen met het denken en het gebruik en begrip taal. Ook kunnen er veranderingen in het karakter en gedragsproblemen ontstaan, deze worden vaak door een partner ervaren maar niet door de patiënt zelf. Hoe langer de dementie bestaat, des te meer zal iemand de regie over zijn of haar eigen leven verliezen. Demente mensen worden afhankelijk van de hulp van anderen voor hun dagelijkse bezigheden.

Hoe vaak komt dementie voor?

Ongeveer 1 op de 5 mensen ontwikkelt in zijn of haar leven een vorm van dementie. De kans dat iemand in zijn leven dementie krijgt is dus 20%. Dementie komt vaker voor bij ouderen. Boven de 90 jaar is ruim 40% van de mensen dement. Erfelijke factoren en bepaalde leefstijlgewoonten zoals roken spelen ook een rol bij het ontstaan van dementie.
In Nederland hebben op dit moment ongeveer 235.000 mensen dementie. Door de vergrijzing zal het aantal dementen in de komende jaren explosief stijgen. De schatting is dat er in 2050 ruim een 500.000 mensen zullen lijden aan dementie.

Dementie komt niet alleen voor bij ouderen. Ook op jongere leeftijd kunnen mensen dement worden. Naar schatting zijn er in Nederland 12.000 mensen onder de 65 jaar met dementie.

Behandeling

Helaas is er geen medicijn voor de ziekte van Alzheimer en de andere vormen van dementie. Met medicatie kan het ziekteproces wel worden vertraagd. Wereldwijd wordt er onderzoek gedaan naar de oorzaken, mogelijke preventie en behandeling van dementie, zo ook in Nederland.

Lees verder

• Informatie over delirium (delier)
• Informatie over depressie
• Informatie over schizofrenie
• Angststoornis door een middel
• Angststoornis door een somatische (lichamelijke) aandoening