Diabetes Mellitus: De complicaties

Diabetes mellitus kan een oorzaak zijn van vele andere afwijkingen van het lichaam. Zo zijn er mogelijke complicatie van diabetes mellitus in de grote bloedvaten en in de kleine bloedvaten. Het is belangrijk hier attent op te zijn. Zo kan een complicatie in de kleine bloedvaten zorgen voor een vermindering van het zicht. Verder kunnen er ook complicaties ontstaan met betrekking tot de ogen, nieren, zenuwen en voeten.

De complicaties van diabetes

Alle complicaties die hier genoemd worden, zijn niet altijd aanwezig. Het kan zijn dat dit het geval is bij iemand met suikerziekte maar het kan ook zijn van niet. Als iemand met suikerziekte zijn HbA1c-waarde goed houdt, zullen de complicaties waarschijnlijk niet optreden. De insulinebehandeling van een persoon heeft ook veel invloed op de kans op een complicatie. Door de nieuwe ontwikkelingen is de kans op complicaties nu veel kleiner dan vroeger. Tegenwoordig kan men veel beter omgaan met diabetes. Vroeger dacht men dat de jaren voor de puberteit niet van invloed waren op de latere complicaties maar dit is zeker niet zo. Het risico is even groot voor alle levensjaren.

Grote bloedvaten
Een te hoge bloedsuikerwaarde is de eerste oorzaak van cardiovasculaire aandoeningen. Dit zijn aandoeningen die te maken hebben met de grote bloedvaten in het lichaam zoals het vernauwen, verharden en eventueel blokkeren van de slagaders en slagaderverkalking.

De tweede oorzaak van cardiovasculaire aandoeningen is hyperinsulinisme. Hyperinsulinisme houdt in dat iemand hoge niveaus van insuline in het bloed heeft. Dus: als men te veel spuit, komt er te veel insuline in het bloed, wat de oorzaak kan zijn van de aandoeningen die hierboven zijn gegeven. Tevens kunnen te hoge bloedsuikerwaardes ook een oorzaak hiervan zijn terwijl je deze juist bestrijdt met insuline.

Kleine bloedvaten

Door langdurig hoge bloedsuikerwaardes te hebben, zal er glucose worden opgestapeld in de wand van de bloedvaten. Hierdoor worden de bloedvaten breekbaar. De cellen die aan deze glucose vergiftiging blootstaan zijn de cellen die geen insuline nodig hebben om glucose te ontvangen zoals in de nieren, de ogen, de zenuwen en de bloedvaten. Deze cellen zullen dus, bij een hoge bloedglucose spiegel, bloot worden gesteld aan hoge bloedglucose concentraties doordat de glucose vrij de cellen binnen kan komen. De rode bloedcellen in het bloed zijn dan ook stijver doordat het glucose bindt aan een eiwit van de celwand. Deze verharde cel zal hierdoor minder soepel door de haarvaten komen. Hierdoor ontstaat een tekort aan zuurstof in de weefsels. Het is dus van belang dat de bloedglucosewaardes goed zijn. Deze complicatie kan een oorzaak zijn van meerdere complicaties zoals de complicatie in de nieren, in de zenuwen en in de voeten.

Ogen

Als je bloedsuikerspiegel hoog is zullen de haarvaten in het netvlies breekbaar worden. Doordat ze breekbaar zijn komen er vaatuitstulpingen in. Dit kun je vergelijken met een klapband. Bij een klapband lubbert de wand van de band uit. Dit gebeurt ook bij een vaatuitstulping, alleen hier lubbert de want van het bloedvat uit. Deze vaatuitstulpingen vormen de eerste fase. Deze fase beïnvloedt je zicht niet en als de bloedglucose waardes weer beter worden, gaat dit vanzelf over. In de tweede fase is er een vorming van nieuwe bloedvaten in het netvlies. Deze bloedvaten scheuren heel gemakkelijk. Als deze bloedvaten scheuren zorgt dit voor bloedingen in het oog. Deze bloedingen vertroebelen het zicht. Het zicht kan zich wel herstellen door de bloedsuiker waardes weer te verbeteren. Grote of vaak voorkomende bloedingen die niet worden behandeld geven een permanent zichtverlies wat zelfs tot blindheid kan leiden.

Nieren

De bloedvaten in de nieren zijn gevormd in kleine groepjes waar afvalproducten uit het bloed worden gefilterd in de urine. Schade aan de wanden van deze bloedvaten, door hoge bloedsuikerwaardes, veroorzaken een verhoogd verlies van eiwitten in de urine. Deze eiwitten kun je opsporen door de urine te onderzoeken. Het meest voorkomende eiwit is albumine. Zeer lage concentraties albumine kunnen worden gemeten en dit wordt microalbumine-meting genoemd. Een gering verlies van albumine is het eerste teken van beschadiging. Als het verlies verder loopt, heb je meer kans op een hoge bloeddruk te ontwikkelen en een constant verlies van eiwitten in de urine te houden. Deze beschadiging kan voorkomen na 10 tot 30 jaar diabetes en leidt tot uremie. Dit heet ook wel urinevergiftiging en betekent dat het lichaam de afvalproducten niet meer kwijt kan. Als iemand uremie heeft, is de oplossing een nierdialyse, als het nog niet behandeld is. Bij een nierdialyse wordt het bloed in je lichaam gefilterd door een machine. Er wordt dan bloed door een machine gehaald en het schone bloed wordt via de machine weer terug het lichaam in gepompt. Dit gebeurt minstens twee keer in de week. Deze machine vervangt de functie van de nier. Een goede diabetes-controle vermindert het risico op nierletsel.

Zenuwen

De kleine zenuwbanen van je lichaam kunnen aangetast worden na vele jaren diabetes. De zuurstofaanvoer kan afnemen door schade aan de bloedvaten. Dit veroorzaakt schade aan de isolatielaag van de zenuw en leidt uiteindelijk tot slechtere zenuwsignalen. Het gevoel neemt af en er kan ook verdoving of tinteling voorkomen. Dit is vooral in de voeten, de onderbenen en de vingers. Later kan ook een meer algemeen gevoelsverlies optreden, dat van de tenen naar boven verspreidt. Zenuwbeschadiging kan zelfs leiden tot pijn in de handen en in de schouders. Als je een verminderde bloeddoorstroming hebt in de haarvaten van de huid en daarbij een verminderd gevoel hebt door de aantasting van de zenuwen, betekent dit dat je minder pijn van kleine wondjes gaat voelen en dat de genezing vertraagd zal zijn. Als je minder zweet bij je voeten kan er verdroging ontstaan van de huid. De huid kan dan scheurtjes gaan vertonen. Met te weinig voetverzorging zullen die kleine wondjes groot worden. Zonder behandeling kan dit zorgen voor zweren, het afsterven van zenuwen en in het ergste geval, amputatie.

Voeten

Als je problemen hebt met een verminderd gevoel moet je sporten. Echter, hierbij bestaat het risico op schade aan de voeten. Het beste kan men hardlopen, rugby en voetbal vermijden. Doordat je zenuwbeschadiging en gevoelsafname hebt, is het infectiegevaar groter. Dit omdat men zich dan minder bewust is van de wond door verminderd pijngevoel. Dit heeft vaak tot gevolg dat de persoon met diabetes pas laat een wondje opmerkt en laat medische hulp gaat zoeken. De infectie heeft dan al tijd gehad om zich te verspreiden met het risico op complicaties zoals weefsel- of botinfecties. Een wond aan je voet als gevolg van een verminderd gevoel door schade aan de zenuwen heet bij mensen met diabetes ook wel een 'diabetesvoet'. Verplegers en artsen adviseren mensen met diabetes om de voeten goed te blijven onderzoeken. Ook zijn er speciale ‘diabetes schoenen’. Deze schoenen wikkelen de voet goed af en hebben een zachte ondergrond. De kans op een diabetesvoet wordt hierdoor sterk verminderd.

Lees verder

• Diabetes Mellitus: Algemene inleiding
• Diabetes Mellitus: Testen, spuiten en gebruik van een pompje
• De geschiedenis van Diabetes Mellitus