Gezichtsblindheid en dementie, overeenkomsten en verschillen

Gezichtsblindheid en dementie zijn twee verschillende vormen van hersenaandoeningen met respectievelijk herkennings- en geheugenproblemen. Bij gezichtblindheid worden bekende personen, vaak in een andere situatie, niet herkend. Dementie daarentegen is een hersenaandoening waardoor langzamerhand steeds meer hersenfuncties zoals geheugen, taal en denken verminderen of worden uitgeschakeld. Hoewel gezichtsblindheid en dementie verschillen kan dementie wel gezichtsblindheid veroorzaken. Gezichtblindheid kan al van jongs af aan voorkomen. Het kan toenemen op oudere leeftijd. De omgeving (familie, vrienden e.d.) wil het nogal eens gaan duiden als beginnende dementie. Bij dementie zijn echter meestal al andere kenmerken aanwezig. Gezichtsblindheid kan dan ook niet zomaar als dementerend kenmerk worden genoemd.

Gezichtsblindheid

Gezichtsblindheid (ook wel prosopagnosie genoemd) is een hersenaandoening waarbij het gezicht van (vaak bekende) mensen niet wordt herkend. Collega's, vrienden en dikwijls ook naaste familieleden worden, vaak in een andere situatie, niet herkend.

Dementie

Dementie is de verzamelnaam voor een hersenaandoening waardoor de functies van hersengebieden langzamerhand achteruitgaan. Kenmerkend is dat niet alleen het geheugen, maar alle cognitieve functies (denken, beslissen, plannen, taal e.d.) steeds meer achteruitgaan. Verschillende dementievormen zijn: Alzheimer, vasculaire dementie, Levy Body en frontontemporale dementie.

Overeenkomst gezichtsblindheid en dementie

Gezichtsblindheid is, evenals dementie, een hersenaandoening. Bij beide functioneren bepaalde hersengebieden niet meer goed waardoor er problemen in het dagelijks leven ontstaan. Zowel het herkennen van gezichten als typische geheugenproblemen (vergeten, niet herinneren) hebben te maken met het opslaan van gegevens in het brein.

Verschillen tussen gezichtsblindheid en dementie

Plaats van de aandoening in de hersenen

Bij gezichtsblindheid betreft het een aandoening in de hersengebieden achterin in en aan de zijkant van beide hersenhelften (de occipitale-temporale gebieden). Bij dementie worden aandoeningen, afhankelijk van de soort dementie, o.a. gesignaleerd in het midden van de hersenen (het geheugengebied) en aan de voorkant van de hersenen (het denkgebied).

Oorzaken van de aandoening

De oorzaken van dementie kunnen erfelijk zijn, maar het hoeft niet. Het heeft dikwijls te maken met veroudering. Het kan o.a. komen door:

• aantasting door klontachtige eiwitten (plaques of tangles genoemd)
• afnemende bloedtoevoer naar de hersenen

deze leiden tot afsterven van hersengebieden waardoor steeds meer hersenfuncties uitvallen.

De oorzaken van gezichtsblindheid zijn o.a.:

• erfelijke factoren,
• ontwikkelingsstoornis in het hersengebied van gezichtsherkenning
• ziekte, ongeluk, drugs

Wanneer begint dementie en gezichtsblindheid?

Dementie op jonge leeftijd begint meestal vanaf 40 jaar en komt het meest bij ouderen voor. Gezichtsblindheid kan al vanaf de geboorte voorkomen.

Levensverwachting

Als dementie begint dan is de levensverwachting gemiddeld 8 jaar, gezichtsblindheid op zich heeft geen bepaalde levensverwachting, je kunt er oud mee worden.

Hoe vaak komt het voor?

Men schat dat gezichtsblindheid bij 1 op de 50 personen voorkomt (ongeveer 350.000 mensen). Dementie komt ongeveer bij 270.000 mensen voor en dan vooral ouderen. Men vermoedt dat als gevolg van vergrijzing het aantal dementerenden zal stijgen tot meer dan een half miljoen in 2040.

Het verloop

Dementie is voortschrijdend en kent verschillende stadia, beginnend met o.a. geheugenproblemen, karakterveranderingen, niet meer herkennen van anderen tot een met volledige hulpbehoevendheid en de intrede van de dood. Gezichtsblindheid komt meer voor na de leeftijd van 30 jaar, er is dan langzaam een afnemend functioneren van het gezichtsherkenningsgebied. Op zich is er goed mee om te gaan. Mensen met deze kwaal maken veelal gebruik van trucjes zoals letten op hoe iemand loopt, spreekt.

Kan dementie leiden tot gezichtsblindheid?

Omdat dementie een voortschrijdend proces is worden steeds meer hersengebieden aangetast. Bij bijv. Alzheimer (de meest voorkomende dementievorm) wordt het geheugengebied (hippocampus) aangetast. Dit gebied ligt in de buurt van het gezichtsherkenningsgebied. Bij voortschrijdende Alzheimer zal ook dit gebied worden aangetast. Kenmerkend, in een vergevorderd stadium, is dat men foto’s van zichzelf of zichzelf in de spiegel niet meer herkent.

Conclusie

Gezichtsblindheid is een hersenaandoening die op zichzelf geen vorm van dementie is. Dementie kan echter wel gezichtsblindheid veroorzaken.