Wat is Dengue of Knokkelkoorts?

Dengue is een tropische virusinfectie die wordt verspreid door muggen. De wereldgezondheidsorganisatie zei in 2009 dat er ongecompliceerde en ernstige vormen van dengue bestaan. In een klein aantal van de gevallen is dengue een dodelijke ziekte. Dengue is geen nieuwe ziekte maar het is wel een fenomeen van de laatste jaren dat dengue wereldwijd in alle tropische gebieden voorkomt.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Nog erger dan malaria

In de tropen heerst een ziekte die wellicht nog erger is dan malaria en die net als malaria door muggen wordt voortgebracht. Deze ziekte heet dengue. Malariamuggen steken over het algemeen alleen ´s avonds en denguemuggen steken alleen overdag. Er is weinig tegen te doen als je de ziekte oploopt; er bestaan vrijwel geen geneesmiddelen tegen maar een behandeling in het ziekenhuis verkleint de kans op overlijden. De bestrijding van dengue is daarom helemaal gericht op het voorkomen van deze ziekte. Dengue wordt verspreid door een mug. Deze mug legt zijn eitjes voornamelijk in stilstaand water. Wanneer ergens een leeg blikje of autoband ligt, ziet de denguemug dit als ideale broedplaats. Het is daarom van groot belang om een land schoon te houden opdat het van ziekten gevrijwaard blijft.

Naast de bottenpijn kan de huid uitslag vertonen. / Bron: Calliopejen, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)

Waarom knokkelkoorts

Dengue wordt ook knokkelkoorts genoemd omdat alle gewrichten zeer pijn doen tijdens een dengue-aanval. De spieren kunnen eveneens zeer pijnlijk aanvoelen. Verder gaat het gepaard met hoge koorts. Bij het begin van deze ziekte is er een verhoogde kans op verkoudheidssymptomen, overgeven en diarree. Daarnaast hebben dengue-patiënten last van hoofdpijn achter de ogen. Volgens sommige lijders aan knokkelkoorts doet het zo pijn dat je liever wilt dat je dood was. Vrouwen en mensen met een hoger BMI of Body Mass Index hebben een verhoogde kans op dengue. In het ziekenhuis kun je behandeld worden tegen dengue en hoef je er niet aan te overlijden. Als je het onbehandeld laat is er wel een kans om aan deze ziekte te overlijden.

Dengue hemorragische koorts

Wanneer je eenmaal dengue in je lijf hebt en je hebt er antilichamen tegen gemaakt, dan is er een verhoogde kans op dengue hemorragische koorts, een zeer ernstige vorm van denguekoorts. Hemmorrhagisch geeft aan dat het met het bloed te maken heeft. De symptomen voor deze ziekte zijn: verminderde eetlust, prikkelbaarheid, rusteloosheid en zweten, gevolgd door een shocktoestand en bloedwonden bij een klein stootje tegen iets. Vergrote lever, lage bloeddruk, rode ogen, rode keel en opgezwollen klieren zijn eveneens medische kenmerken van dengue hemorragische koorts.

Chemicaliën en hygiëne

Denguemuggen kunnen met chemicaliën worden bestreden. Het is echter ondoenlijk om alle muggen op deze manier te elimineren. Regeringen van tropische landen waar dengue heerst, adviseren mensen om alles waarin water kan stilstaan op te ruimen. Het gaat hierbij niet alleen om afval uit de consumptiemaatschappij; ook rond slingerende halve kokosnootdoppen kunnen water opvangen en voor een natuurlijke broedplek voor de knokkelkoortsmug zorgen.

Dengue in Suriname

Eind 2012 en begin 2013 is er in Suriname door artsen een uitbraak van dengue geconstateerd. De politici wilde er in eerste instantie geen issue van maken, totdat de voorzitter van het Surinaamse parlement werd geveld door knokkelkoorts. De Surinaamse regering bestrijdt de denguemug met chemicaliën en wijst daarnaast de bevolking op hun eigen verantwoordelijkheid omdat men niet elk blikje waarin stilstaand water staat kan opruimen. In Suriname is er aan de meer bevolkte en daardoor meer onhygiënische kuststreek meer dengue dan in het binnenland. Malaria daarentegen komt aan de kust niet voor en is alleen in het binnenland te vinden.

Rondslingerende autobanden, bron voor stilstaand regenwater. / Bron: Roger Kidd, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.0)

Geschiedenis dengue

In China is denguekoorts voor het eerst omschreven in de 3e eeuw. In the Jin dynastie is het omschreven als watervergif overgebracht door insecten. Door de verspreiding van de mensen over de hele aarde kon de dengue koorts een wereldwijd fenomeen worden. Van de 15e tot de 19e eeuw is het dengue virus meerdere malen in Afrika geconstateerd. De slavenhandel vanuit Afrika maakte een verdere verspreiding mogelijk. In 1906 werd bevestigd dat dengue werd voortgebracht door muggen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft de mug zich verder kunnen verspreiden over de wereld doordat er vele troepenbewegingen en verplaatsingen van vluchtelingen gaande waren. De Filipijnen hebben de twijfelachtige eer om de eerste gevallen van ernstige, dodelijke dengue binnen hun landsgrenzen te hebben; dat was in 1953. In 1970 was dengue in het Pacifische gebied en de beide Amerika´s een ernstige oorzaak van kindersterfte.