Botkanker en beenmergkanker

Botkanker en beenmergkanker zijn beiden kanker in de botten of beenderen. Er bestaan verschillende vormen van botkanker. Beenmergkanker is één vorm van botkanker. Wanneer gesproken wordt over beenmergkanker, heet dit ook wel botkanker. Maar botkanker hoeft geen beenmergkanker te zijn. Vaak ontstaat botkanker bij volwassenen door uitzaaiingen van een andere vorm van kanker, maar botkanker kan ook op zich ontstaan.

Botkanker als uitzaaiing of botkanker of zichzelf

Elke vorm van kanker kan uitzaaiden, bijvoorbeeld borstkanker of prostaatkanker. Dit komt omdat een tumor bestaat uit velen kankercellen. Van een groeiende tumor kunnen kankercellen losraken, die zich via het lymfevaatstelsel of via het bloed kunnen verspreiden. Wanneer deze tumorcellen in een ander orgaan terechtkomen, kunnen ze zich daar opnieuw ontwikkelen tot een tumor. Uitgezaaide borstkanker naar de botten heet dan geen botkanker maar uitgezaaide borstkanker. Deze uitzaaiingen worden hetzelfde behandeld als de oorspronkelijke vorm van kanker.

Maar botkanker kan ook op zichzelf ontstaan in de botten. Dit heet dan een primaire vorm van botkanker. Over het algemeen komt dit vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen. Bij volwassenen komt het het vaakst voor tussen de 15 en 30 jaar oud. Botkanker ontstaat vanuit het bot zelf of vanuit de directe omgeving van het bot. Botkanker komt niet veel voor: jaarlijks bij ongeveer 150 mensen. Bij deze cijfers is beenmergkanker niet meegerekend. Van alle vormen van kanker bedraagt minder dan 1% botkanker. Secundaire botkanker, dus uitgezaaide kanker die in de botten voorkomt, komt wel vaker voor.

Beenmergkanker is botkanker

Beenmergkanker is een vorm van botkanker. Er zijn meerdere vormen van botkanker:

• Beenmergkanker
• Kraakbeenkanker
• Esteogeen sarcoom (Osteosarcoom)
• Erwing sarcoom

Beenmergkanker komt in twee vormen voor: ziekte van Kahler en ziekte van Waldenström. De ziekte van Kahler begint in de plasmacellen. Deze cellen beginnen zich ongeremd te delen. Plasmacellen zijn witte bloedcellen die zich in het beenmerg bevinden. Er ontstaat bij de patiënt botbreuken, pijn aan de botten en vermoeidheid. Ook blauwe plekken en infecties treden makkelijker op. Later kunnen de nieren slecht gaan functioneren. De ziekte van Waldenström lijkt sterk op de ziekte van Kahler. Bij de ziekte van Waldenström is er sprake van een ongeremde deling van witte bloedcellen. De symptomen lijken sterk op de ziekte van Kahler. Beenmergkanker komt in tegenstelling tot andere botkankers vaker voor bij oudere mensen in een leeftijd boven de 50 jaar.

De ziekte van Kahler komt jaarlijks bij ongeveer 650 mensen in Nederland voor. De ziekte van Waldenström is veel zeldzamer en wordt jaarlijks bij ongeveer 60 mensen in Nederland vastgesteld.

Symptomen botkanker

Een eerste symptoom van botkanker is vermoeidheid en pijn aan de botten. Ook kunnen de botten erg gevoelig zijn. Vaak treden deze symptomen wel als eerste op maar pas wanneer de ziekte al verder gevorderd is. Later ontstaan er spontane botbreuken. Uitstulpingen aan de botten is ook een symptoom. Doordat een tumor op de zenuwen of op het beenmerg kan drukken, kan er verlamming of incontinentie ontstaan.

Behandeling van botkanker bestaat voornamelijk uit een operatie en chemotherapie. Uitgezaaide kanker in de botten wordt behandeld zoals de oorspronkelijke kanker. Bestraling wordt toegepast indien dit mogelijk is. De arts bespreekt van te voren welke behandelingen mogelijk zijn. Uiteraard heeft de patiënt zelf de keus of hij/ zij deze behandelingen ook wil ondergaan.

Prognose en levensverwachting

Beenmergkanker is vaak moeilijk te behandelen vanwege de late ontdekking. De meeste patiënten leven drie tot zeven jaar na de diagnose, maar er zijn ook gevallen bekend waarbij patiënten nog 15 jaar in leven waren na diagnose. Wanneer botkanker ontstaan is door uitzaaiingen door een andere vorm van kanker, dan is de prognose vaak slecht. Bij uitzaaiingen is de oorspronkelijke kanker al zo ver gevorderd, dat er vaak alleen nog een palliatieve behandeling mogelijk is. Dit is een behandeling gericht op klachtenvermindering en pijnvermindering.

Botbreuken zijn geen oorzaak voor botkanker

Sommige mensen menen dat een botbreuk botkanker kan veroorzaken. Hier is geen aanwijsbare reden voor. Patiënten met botkanker hebben net zo vaak of nog nooit een botbreuk in het verleden opgelopen dan mensen zonder botkanker. Patiënten die in het verleden een bestraling hebben ondergaan voor een andere vorm van kanker, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van botkanker. Vaak wordt dit pas vele jaren later duidelijk. De ziekte van Paget kan het risico op botkanker enigszins verhogen. In bepaalde gevallen is botkanker erfelijk en komt het vaker voor binnen één familie.