Achalasie: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaak

Als er sprake is van problemen met slikken door een spierstoornis van de slokdarm is er sprake van achalasie. Het eten wordt dan niet meer goed door de slokdarm getransporteerd. Het voedsel stapelt zich dan op boven het sluitspiertje. De slokdarm zwelt dan op, waardoor het eten zich verder op gaat stapelen. De slokdarm wordt hierdoor steeds breder. Achalasie komt bijna niet voor, maar kan iedereen treffen. De ziekte treedt vooral op bij personen in de leeftijd van twintig tot veertig jaar oud.

Symptomen

• Problemen met slikken
• Pijn in de borst
• Rottig gevoel achter het borstbeen
• Onverteerd voedsel komt terug omhoog
• Eetlust neemt af
• Gewichtsverlies

Diagnose

Om achalasie vast te stellen zijn meestal verschillende onderzoeken nodig. Andere oorzaken moeten worden uitgesloten.

Gastroscopie

Een gastroscopie wordt gedaan om een kijkje in de slokdarm te nemen. Dat gebeurt via een slangetje met daarin een camera waarmee de slokdarm en maag in kaart worden gebracht. Een gastroscopie kan ook achalasie laten zien.

Slikfoto

Om zeker te zijn dat er sprake is van achalasie wordt vaak ook nog een slikfoto gemaakt. De patiënt drinkt een contrastmiddel. Op het moment dat wordt geslikt worden er röntgenfoto’s gemaakt. Bij een persoon met achalasie zijn een verwijde slokdarm en een afnemende beweging te zien.

Manometrie

Een slokdarmmanometrie geeft in de meeste gevallen duidelijk achalasie aan. Bij een manometrie wordt een buisje in de slokdarm ingebracht via de neus. Een apparaatje aan het slangetje meet de druk in de slokdarm en brengt de beweeglijkheid van de slokdarm in kaart.

Behandeling

Achalasie is niet te genezen. De behandeling richt zich op het verlichten van de klachten. Ook wordt getracht de druk op de kringspier omlaag te brengen. Er zijn verschillende behandelingsmethoden. De arts bekijkt met de patiënt welke het beste is.

Medicatie en botox

Medicatie wordt weinig gebruikt bij achalasie. Ze kunnen de symptomen licht verminderen, maar geven vaak veel bijwerkingen. Een veelvoorkomende behandeling bij achalasie is het inbrengen van injecties met botulinetoxine (beter bekend als botox) bij de kringspier. Hierdoor hoopt het voedsel zich daar niet op. De injecties moeten vaak herhaald worden, omdat botox slechts enkele maanden werkt. Verder leent botox zich niet voor een jarenlange behandeling.

Pneumodilatatie

Een arts plaats via de mond een ballonnetje in de slokdarm. Vlakbij de sluitspier komt daar lucht in. Gedurende drie tot vier keer wordt deze behandeling opnieuw uitgevoerd. Bij driekwart van de patiënten heeft deze behandeling succes. Wel bestaat de kans op perforatie van de sluitspier.

Myotomie

Een operatie wordt vaak toegepast als de pneumodilatatie niet werkt. Een chirurg snijdt de sluitspier dan voor een deel door. Hierdoor verliest de sluitspier aan kracht om samen te knijpen, waardoor het voedsel niet meer kan worden opgehoopt. Deze behandeling vindt plaats via een kijkoperatie onder algehele narcose. Een complicatie van een myotomie is wel dat er sprake kan zijn van brandend maagzuur. De maaginhoud komt dan terug van de maag in de slokdarm.

Complicaties

Achalasie is een gevaarlijke ziekte. Als de patiënt slaapt bestaat de kans dat voedsel terecht komt in de longen, waarna een longontsteking optreedt. Voedsel dat zich bovendien ophoopt in de slokdarm kan gaan rotten met allerlei nare infecties tot gevolg. Verder hebben patiënten met achalasie een verhoogde kans op het krijgen van slokdarmkanker. Een patiënt met achalasie blijft dan ook na behandeling onder toezicht van een specialist.

Oorzaak

Achalasie wordt veroorzaakt door het ontbreken van zenuwcellen in de wand van de slokdarm. Deze zenuwcellen zorgen er voor dat de kringspier zich makkelijk opent en sluit. De zenuwcellen zorgen ook voor de beweeglijkheid van de slokdarm. Als deze zenuwcellen ontbreken kunnen ze niet doorstromen van de slokdarm naar de maag. Het eten hoopt zich dan op in de slokdarm. De zenuwcellen lijken spontaan te verdwijnen. Hier is nog geen oorzaak voor gevonden. Mogelijk liggen infecties of een auto-immuun-ziekte aan achalasie ten grondslag.

Hoe te eten met achalasie

Patiënten met achalasie moeten hun levensstijl vaak aanpassen aan hun ziekte. Het is raadzaam een diëtist te raadplegen om gewichtsverlies te voorkomen. Bij slikproblemen is het belangrijk om voedsel te kiezen dat makkelijk is door te slikken. Geschikte vleessoorten zijn bijvoorbeeld kip en vis in plaats van rund. Groenten en aardappelen kunnen gepureerd worden gegeten. Brood is makkelijker te eten zonder korsten. Het wordt ook aangeraden om geen grote maaltijden te eten, maar zes kleinere maaltijden gedurende de dag in plaats van drie grote maaltijden.