Pijn op de borst door krampen in de slokdarm

Jaarlijks worden er vele mensen op de hartbewaking opgenomen met ernstige pijnklachten die wijzen op een hartinfarct. Bij eenderde van die mensen worden echter geen afwijkingen aan het hart gevonden. Gerustgesteld, maar onzeker keren deze mensen weer huiswaarts. Want als het het hart niet is, wat dan wel? Een mogelijk antwoord op deze vraag is: slokdarmspasmen oftewel krampen in de slokdarm. Bij maar liefst negentig procent van de mensen, waarbij het hart niet de veroorzaker bleek van de pijnklachten, is sprake van slokdarmspasmen en/of brandend maagzuur. Vooral krampen in de slokdarm kunnen klachten veroorzaken die de alarmbellen doen rinkelen. De typische signalen van een hartinfarct: een drukkende pijn achter het borstbeen, die uitstraalt naar de linkerarm en de kaak, komen namelijk ook vaak voor bij mensen die lijden aan slokdarmspasmen.

Krampaanvallen in de slokdarm

De slokdarm is een gespierde buis van zo'n dertig centimeter lang en bestaat uit een spierlaag, een laagje bindweefsel en slijmvlies. Als we ons eten doorslikken, wordt dit actief door de spieren in de slokdarmwand naar de maag vervoerd. De spieren duwen het voedsel als het ware door de slokdarm naar de maag, door zich in een gelijkmatig ritme steeds samen te trekken en weer te ontspannen. Bij slokdarmspasmen, is deze voortstuwende beweging van de slokdarm verstoord en kunnen de spieren (meestal in het onderste deel van de slokdarm) plotseling verkrampen. De aanvallen kunnen spontaan optreden of terwijl je aan het eten bent. Bij ernstige krampen ziet het onderste deel van de slokdarm er uit als een soort kurkentrekker of notenkraker. Slokdarmspasmen worden daarom ook wel een kurkentrekkerslokdarm of notenkrakerslokdarm genoemd.

De oorzaak van slokdarmspasmen is onduidelijk

Waardoor slokdarmspasmen precies worden veroorzaakt is onduidelijk. In veel gevallen lijkt er een verband te zijn met een stoornis in de zenuwprikkeling van de slokdarm, reflux (maagzuur in de slokdarm) of psychische factoren als hevige emoties, spanningen en stress. Ook het eten van bepaald voedsel of het eten en drinken van erg warm of erg koud voedsel kan soms een aanval uitlokken.

Een enkele keer kunnen slokdarmspasmen het gevolg zijn van achalasie. Achalasie is een zeldzame aandoening, waarbij de zenuwvoorziening en de spierbeweging in het onderste deel van de slokdarm zijn verminderd. Het sluitspiertje tussen de slokdarm en de maag kan hierdoor niet goed ontspannen en niet goed openen. Je eten kan de slokdarm nauwelijks verlaten en blijft boven het sluitspiertje hangen. De oorzaak van achalasie is nog niet bekend, maar een virusinfectie of auto-immuunziekte (afweercellen vallen dan lichaamseigen cellen aan) kunnen hierbij een rol spelen.

Pijn en een drukkend gevoel op de borst als voornaamste klacht

Pijn en een drukkend gevoel achter het borstbeen, zijn de meest voorkomende klachten bij slokdarmspasmen. De pijn kan uitstralen naar de schouderbladen, de armen en de keel. Als de krampen erg heftig zijn, kan dit leiden tot benauwdheid en een verkrampt gevoel op de borst. De krampen kunnen zich ook 's nachts voordoen en de pijn is dan vaak zo ernstig dat je er wakker van wordt. Wanneer de aanval optreedt tijdens of vlak na het eten, kan je voedsel niet goed door de slokdarm naar de maag zakken. De krampen vernauwen je slokdarm zodanig, dat je eten blijft hangen. Dit is een erg onaangenaam en soms pijnlijk gevoel. Bij een flinke verkramping van de spieren kan ook vloeibaar voedsel (of drank) in de slokdarm blijven hangen. Sommige mensen met slokdarmspasmen hebben ook last van slikklachten. Vooral het doorslikken van erg warme of erg koude etenswaren of dranken, levert dan de nodige problemen op. Als de krampen stoppen, zijn de klachten vaak weer snel verdwenen. Sommige mensen hebben slechts heel af en toe een krampaanval, anderen zeer regelmatig.

Het feit dat de klachten zo lijken op de symptomen van een hartinfarct, is voor veel mensen – vooral wanneer ze niet weten dat ze slokdarmspasmen hebben - erg beangstigend. De klachten bij een angina pectoris (een vernauwing van de kransslagaders, waardoor de hartspier onvoldoende bloed krijgt toegevoerd) verergeren bij lichamelijke inspanning. Bij slokdarmspasmen is dit over het algemeen niet het geval. Bij pijn op de borst is het echter altijd heel belangrijk om hartproblemen uit te laten sluiten.

Soms kunnen slokdarmspasmen na verloop van jaren overgaan in achalasie. Een zeldzame aandoening, waarbij de zenuwvoorziening en de spierbeweging in het onderste deel van de slokdarm zijn verminderd en het sluitspiertje tussen de slokdarm en de maag niet goed kan ontspannen en openen.

Onderzoek in het ziekenhuis noodzakelijk

Wanneer je met je klachten bij de huisarts komt, zal hij je in de meeste gevallen doorsturen naar het ziekenhuis voor nader onderzoek. Omdat de klachten zo lijken op de symptomen van een hartinfarct belanden veel mensen echter rechtstreeks op de eerste hulp van het ziekenhuis.

Soms kan met röntgenonderzoek (een serie röntgenfoto's) worden waargenomen dat voedsel niet normaal door de slokdarm beweegt en dat de samentrekkingen van de spieren van de slokdarm niet gecoördineerd verlopen. De slokdarm is normaal niet zichtbaar op röntgenfoto's. Daarom krijg je tijdens dit onderzoek een contrastmiddel (bariumpap) te drinken, waardoor de arts de slokdarm en de bewegingen van de spieren wel kan bekijken.

De meeste zekerheid geeft echter een drukmeting van de slokdarm (manometrie). Hiermee kan een zeer nauwkeurige en gedetailleerde analyse van de slokdarmspasmen worden gemaakt. Tijdens een manometrie meet de arts de drukveranderingen in de slokdarm, die onder andere ontstaan tijdens een verkramping van de spieren. De druk wordt gemeten met een slangetje (katheter of sonde), waarin drukmeters zijn verwerkt. Dit slangetje wordt, via de neus, in de slokdarm geschoven. Het onderzoek duurt zo'n 20 minuten, maar kan ook – indien nodig – gedurende 24 uur worden uitgevoerd. Soms kan het nodig zijn om de drukmeting te herhalen nadat je gegeten hebt of een bepaald geneesmiddel hebt ingenomen dat de slokdarmspasmen opwekt.

De behandeling van slokdarmspasmen

Omdat de oorzaak van slokdarmspasmen lang niet altijd gevonden wordt, is een definitieve behandeling soms lastig. De arts kan (zware) pijnstillers voorschrijven of medicijnen die, wanneer je ernstige krampen hebt, de spieren laten ontspannen.

Wanneer je veelvuldig krampaanvallen hebt, wordt vaak een operatie geadviseerd. Er zijn dan twee mogelijkheden. De eerste is een zogenaamde pneumodilatatie. Hierbij wordt de slokdarm opgerekt met een ballonnetje. Dit ballonnetje wordt met een flexibele slang (endoscoop) via de mond in de slokdarm gebracht en gedurende ongeveer een minuut opgeblazen. De slokdarm wordt zo opgerekt. Meestal wordt deze behandeling, verspreid over een paar dagen, twee tot drie keer herhaald, met steeds een iets groter ballonnetje. Bij een deel van de mensen komen de klachten na de operatie, na verloop van tijd, weer terug.

Een andere mogelijkheid is myotomie. Middels een kijkoperatie worden hierbij de spieren in de slokdarmwand, op de plaats van de verkramping, in de lengterichting ingesneden. Op deze manier kunnen de spieren niet meer verkrampen. De operatie is radicaler dan het oprekken van de slokdarm. Het aantal mensen dat na verloop van tijd toch weer klachten krijgt, is bij deze operatie echter veel lager.

Leven met slokdarmspasmen is niet altijd eenvoudig. Zeker wanneer de aanvallen regelmatig optreden, kunnen ze je leven behoorlijk beïnvloeden. Het vermijden van stress en spanningen is voor mensen die lijden aan slokdarmspasmen van belang. Ook kun je beter geen erg warme of erg koude etenswaren of dranken nemen en is het belangrijk dat je rustig eet en goed kauwt. Heb je veel problemen met slikken, snij dan de harde korsten van je brood, vermijd rundvlees (dat is moeilijker te kauwen en door te slikken), eet gekookte groenten (in plaats van rauwkost) en drink voldoende tijdens en na de maaltijd.

De klachten van slokdarmspasmen kunnen veel lijken op de symptomen van een hartinfarct. Dat is erg beangstigend, zeker wanneer je niet weet dat je aan slokdarmkrampen lijdt. Trek echter niet zelf zomaar conclusies en ga bij pijn op de borst altijd naar de huisarts om hartproblemen uit te laten sluiten.