Maagzweer: symptomen, diagnose, behandeling en oorzaken

Een gat in de slijmvlieslaag van de maag of in de twaalfvingerige darm wordt een maagzweer genoemd. Deze aandoening staat ook bekend als een peptische zweer of als een ulcus pepticum. Normaal beschermt de slijmlaag de maag tegen de schadelijke gevolgen van maagzuur. Op het moment dat deze wand raakt beschadigd kan de slijmlaag gaan ontsteken en kapot gaan. Als hier niets tegen gebeurt, kan er een pijnlijke maagzweer ontstaan. Een zweer aan de twaalfvingerige darm treedt vooral op bij jongere mannen. Ouderen van vijftig jaar of ouder hebben dan weer vaker een zweer aan de maag.

Symptomen

• Pijn in de omgeving van de maag
• Misselijk zijn
• Overgeven
• Verminderde eetlust
• Zwarte/teerachtige poep (komt soms voor)
• Overgeven van bloed (komt soms voor)

Een typerende klacht bij een zweer in de maag is flinke pijn als er is gegeten. Wanneer de zweer zich in de twaalfvingerige darm bevindt, treedt de pijn met name op bij een lege maag in de nachtelijke uren. In zeldzame gevallen kan een zweer openbarsten naar de holte van de buik. Dit veroorzaakt hele heftige buikpijn. Bij een dergelijke perforatie van de buik dient meteen medische hulp te worden ingeschakeld.

Diagnose

Een maagzweer wordt opgespoord door een gastroscopie uit te voeren. Een arts brengt een buisje met een cameraatje en een lamp in via de mond en slokdarm. Zo glijdt de slang in de maag. Zo wordt de maag in kaart gebracht. Via de endoscoop kunnen ook stukjes weefsel uit de maag worden weggehaald voor onderzoek. Ook kunnen artsen bekijken of er sprake is van besmetting met de helicobacter pyloribacterie. Dat kan door het bloed en de ontlasting te onderzoeken op de aanwezigheid van de bacterie. Ook uit weefselonderzoek van de maag kan de helicobacter pyloribacterie met zekerheid worden vastgesteld.

Behandeling

Een maagzweer wordt behandeld om de wond te genezen en om te voorkomen dat er opnieuw een ontsteking ontstaat. Indien de zweer is ontstaan door de helicobacter pyloribacterie wordt antibiotica voorgeschreven. Dit wordt vaak in combinatie met maagzuurremmers voorgeschreven. Die laatste groep zorgt ervoor dat de zweer niet zo snel terugkomt. Ook patiënten zonder helicobacter pyloribacterie krijgen middelen om het maagzuur te remmen, zodat de zweer snel kan genezen. Aanwezig zuur hindert namelijk de genezing van het gat in de slijmvlieswand. Een zweer kan ook worden veroorzaakt door aspirines of non-steroïde medicijnen. Als dat het geval kan de huisarts een alternatief of een vervangend middel voorschrijven, zoals een maagzuurremmer of misoprostol. Op het moment dat er sprake is van een perforatie in de maag of in de twaalfvingerige darm is een ziekenhuisopname noodzakelijk. Bij levensgevaar krijgt de patiënt een bloedtransfusie. Om de bloeding te stoppen zullen artsen trachten het bloedende vat te dichten. Bij een perforatie volgt een operatie om de bloeding zo snel mogelijk te dichten.

Oorzaken

Een zweer wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door de helicobacter pyloriebacterie die een ontsteking veroorzaakt. Deze bacterie weet zich vooral het lichaam binnen te werken in onhygiënische omstandigheden. Ook non-steroïde medicatie kan een zweer veroorzaken. Onder deze medicijnen vallen onder meer ibuprofen, naproxen en diclofenac. Producten die mogelijk een zweer mede kunnen stimuleren zijn roken en cafeïne houdende dranken zoals koffie en cola. In sommige families is een maagzweer erfelijk.

Preventie

Mensen kunnen zelf veel doen om de kans op een maagzweer te voorkomen. Dat kan door te stoppen met roken en door genoeg rust te nemen. Eten dient gezond en vezelrijk te zijn. Wie al te maken heeft gehad met een maagzweer, kan beter geen non-steroïde medicijnen en aspirines gebruiken. Doe dit alleen in overleg met de huisarts. Om pijn te bestrijden is het gebruik van paracetamol een goed alternatief. Wanneer paracetamol niet voldoende soelaas biedt kan de huisarts eventueel een maagzuurremmer bovenop een non-steroïde medicijn geven. Etenswaren en drinken die een maagzweer stimuleren bestaan naast koffie en cola onder meer ook uit alcoholische dranken, pepermunt, chocola en thee.