Vloeken (z)onder controle

Het syndroom van Gilles de la Tourette, afgekort GTS komt niet zo veel voor in Nederland. Zo’n 15.000 mensen hebben het in ernstige vorm, maar er lopen ongetwijfeld vele mensen met een lichtere vorm rond, die minder invloed heeft op het dagelijks leven. Houdt GTS meer in dan alleen maar zomaar, ongecontroleerd vloeken?

Dokter George Gilles de la Tourette

Dokter Gilles de la Tourette kwam in 1884 in het ziekenhuis van Salpetrière te werken als arts-assistent. De professor waarbij hij in dienst kwam verdiepte zich in die tijd in het onderwerp ‘hysterie’, zo raakte Gilles de la Tourette ook geïnteresseerd in dit onderwerp. Hij verdiepte zich in de neuropathologie en ontwikkelde zich zo tot een goede psychiater. Hij kwam erachter dat gedragingen bij bepaalde mensen iets te maken hadden met neurotisch gedrag, onderzocht dit verder en noemde het 'syndroom van Gilles de la Tourette'.

Symptomen van het syndroom van Gilles de la Tourette

GTS is een aandoening die wordt gekenmerkt door tics. Dit zijn ongecontroleerde, abrupte en steeds weer optredende bewegingen of geluiden. Voorbeelden hiervan zijn:

• knipperen met de ogen
• optrekken van de neus
• schudden met het hoofd
• keelschrapen
• grommen
• knorren
• kuchen
• uiten van zinloze kreten
• vloeken

Complexere tics

De vorige tics zijn enkelvoudige tics, het is één beweging of klank die steeds weer terug komt. Er bestaan ook complexere tics, waarbij meerdere bewegingen of geluiden samengaan.

Een aaneenschakeling van gebeurtenissen

Tegenwoordig is men er al achter dat een tic niet op zichzelf staat, maar dat deze een gedeelte is van achtereenvolgende sensorische, emotionele, cognitieve en motorische gebeurtenissen. Niet de tic staat centraal, maar de lichamelijke ervaring die daaraan voorafgaat. Je moet het je voorstellen als een kriebel op je arm. Sommige mensen negeren zo’n kriebel, anderen geven toe aan deze ervaring en gaan krabben. Bij mensen met GTS zijn deze prikkels er vaker en zullen ze dus ook vaker krabben. Zo’n kriebel wordt vaak als onaangenaam ervaren en de tic-beweging heft het onaangename gevoel (vaak tijdelijk) op.

GTS en bijkomende verschijnselen

Mensen met Tourette ervaren vaak een grote drukte in hun hoofd. Het syndroom van Gilles de la Tourette gaat in veel gevallen samen met andere bijkomende verschijnselen die op andere handicaps lijken:

• ADHD: Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Hierbij gaat het om concentratiestoornissen, hyperactiviteit en impulsiviteit;
• OCS of OCD: Obsessive-Compulsive Disorder. Dwang- en dranghandelingen of dwang- en dranggedachten kunnen bij deze mensen uitmonden in merkwaardige gewoontes en rituelen;
• PDD-NOS: Pervasive Developmental Disorder Not Otherwise Specified. Hierbij is sprake van ontwikkelingsstoornissen die zich uiten in contact- en relatieproblemen.

Meer feiten over Gilles de la Tourette

GTS is een erfelijke aandoening, die meestal de kop opsteekt tussen het vierde en elfde levensjaar. Omdat de oorzaak van GTS nog niet helemaal bekend is, is het dus ook niet echt te genezen. Slechts 20% van alle GTS patiënten vloekt zonder dat te willen, automatisch. Dit is een tic die dus maar bij 3.000 mensen in Nederland voorkomt.