Aften of afteuze zweren & oorzaak en behandeling

Aften of afteuze zweren zijn kleine, pijnlijke kratervormige zweertjes in het mondslijmvlies (orale mucosa). Er kan één afte ontstaan, maar vaak met twee of drie aften tegelijk. Bij de herpetiforme vorm van deze aandoening soms met 15 en meer. Net als koortsuitslag, die wordt veroorzaakt door een herpes-simplexvirus, kunnen aften besmettelijk zijn, hoewel de oorzaak niet precies bekend is. Desniettemin staat de gevoeligheid die ze veroorzaken niet in verhouding tot de grootte.

Afte of afteuze zweren

Een afte of afteuze zweren komt veel voor, ongeveer twintig procent van de bevolking heeft er last van. Er is geen voorkeur voor leeftijd, geslacht of ras. Aften genezen normaal binnen een week of twee, maar ze kunnen wel terugkomen. Hoewel ze geen ernstige bedreiging voor de gezondheid vormen, kunnen ze met eten en praten hinderlijk zijn. Vreemd genoeg lijken aften vooral voor te komen bij mensen die niet roken. Hier is nog geen duidelijk wetenschappelijke verklaring voor te geven.

Symptomen van aften

Wat merk je van aften qua symptomen:

Pijnlijke, witte of grijze, rood omrande kratervormige zweertjes in het mondslijmvlies, op het tandvlees, de tong en de lippen. De zweertjes liggen verspreid of in groepjes.
Soms een prikkelend of brandend gevoel voordat de zweertjes ontstaan (het prodromaal stadium).
Koorts, vermoeidheid en dikke klieren in ernstige gevallen.

Oorzaak van aften

Hoewel de werkelijke oorzaak nog niet bekend is, zijn er diverse factoren die bij het ontstaan van aften een rol spelen:

Letsels door een slecht zittend kunstgebit, harde tandenborstels, beschadigde tanden, tandverzorging of brandwondjes door te heet eten of drinken, kunnen zweertjes in de mond veroorzaken.
Een afte komt meer voor in perioden van verminderde weerstand door stress of uitputting.
Virus- of bacteriëninfecties kunnen de aanleiding zij. Intiem contact – waaronder gezamenlijk gebruik van spullen (glas, tandenborstel, enz.) – met mensen die aften hebben, kan riskant zijn.
Irritatie door het eten van bepaalde voedingsmiddelen, zoals citrusvruchten, ananas, azijn of sterk gezouten voedsel kan aften veroorzaken.
Voedselallergie, allergische neusverkoudheid en vitaminegebrek kunnen een rol spelen.
Herhaling kan door zonlicht of hormonale veranderingen tijdens de menstruatiecyclus teweeggebracht worden.

Preventie van aften

Hoe kun je aften voorkomen? Als er een afte ontstaat is goede mondhygiëne erg belangrijk. Poets dus goed en regelmatig. Lees daarvoor het artikel een mooi gebit krijg je zo!. Voedingsmiddelen die aften lijken te veroorzaken, zo veel mogelijk vermijden (zie verderop). Volgens de huidige stand van wetenschap zijn aften niet besmettelijk.

Aften behandeling

De behandeling bestaat uit de meeste gevallen van aften uit:

Tegen de pijn een ijsblokje op het getroffen gebied leggen.
De mond enkele malen per dag spoelen met zout water.
Kruidig en zuur voedsel dat de aften irriteert, vermijden.
Bij herhaling of in ernstige gevallen wordt aangeraden de mond te spoelen met antiseptisch mondwater. Bovendien kunnen plaatselijk verdovende middelen, anti-histaminen, antibiotica of corticosteroïden worden voorgeschreven om de genezing te bevorderen.
Een waterproof zalf wordt tijdens het herstel soms toegepast op de zweertjes.

Bezoek de tandarts

Ga naar de tandarts als u behalve de zweertjes ook koorts en dikke klieren hebt, de aften veel pijn doen en na een behandeling van twee weken nog niet weg zijn. In ernstige gevallen wordt een biopsie van het mondslijmvlies met aften genomen voor onderzoek op herpes-simplex virus of secundaire bacterie-infecties. Ook kan een bloedonderzoek nodig zijn. Hiervoor verwijst de tandarts u naar de afdeling mond- en kaakziekten (MKA) van een ziekenhuis.

© 2008 - 2025 Victorho, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.

Bronnen en referenties

Inleidingsfoto: CC-BY-SA-3.0, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Bron: Geneeswijzer
I. van der Waal et al, "Pathologie van de mondholte", BSL Houten 2002
http://nl.wikipedia.org/wiki/Afte

Reacties

Danielle, 28-07-2016
Poetsen met een zachte tandenborstel (sowieso ALTIJD) en Zendium! Zendium helpt aften sneller genezen en voorkomen. Het merk staat er niet perse om bekend maar er zijn heel veel mensen gebaat bij (ik heb jaren in tandartspraktijk gewerkt).Reactie infoteur, 30-07-2016
Dank voor je reactie!

Ellen K., 09-07-2012
Ik heb al een paar maanden een pijnlijke plek aan de zijkant van mijn tong, ben al naar de dokter geweest en hij gaf mij het advies naar de afdeling ' mond en kaakziekten' te gaan. Misschien heeft het te maken met scherpe kiezen maar die heb ik al 2 mnd geleden laten slijpen en dat heeft niet geholpen. Wat is jullie advies? Alvast bedankt! Groeten, EllenReactie infoteur, 10-07-2012
Beste Ellen,
Ik zou het advies opvolgen en inderdaad naar de MKA-chirurg gaan voor consult en diagnose.
Groet,
Victor

Wim, 18-09-2010
Sinds enkele maanden gebruik ik via een recept van de huisarts FLIXOTIDE 250 Airosol. Dit middel wordt gebruikt bij astma, en het bevat corticosteroïden. Ik heb echt onwijs last gehad van aften, littekens er aan over gehouden. Als ik nu iets voel of zie, waar dan ook in m\'n mond of tong spuit ik één of twee pufjes Flixotide en binnen een dag á 1,5 is de afte geheel weg. Ik heb ongeveer 40 jaar naar een oplossing gezocht, ik kan het echt aanraden.Reactie infoteur, 15-01-2011
Beste Wim,
Bedankt voor het delen van uw ervaringen.
In ziekenhuizen schrijven specialisten wel vaker corticosteroiden voor, indien de pijn zeer ondraaglijk is.
Met groet,
Victor

Rob, 09-08-2010
Deze week weer ananas gegeten, niet doen dus. Binnen 1 dag verscheen er weer eentje. Mijn ervaring is om geen citrusvruchten te eten, sinasappels, kiwi\'s, citroenen, ananas maar ook geen appels en kersen. Ik heb een kennis en die eet helemaal geen fruit meer. Peren, blauwe bessen, aardbeien, meloen gaan prima. Ik zorg ervoor dat mijn dagelijkse basis vitaminen, mineralen en vezels via een supplement programma ( vitaminen/mineralen/vezels/OPC) naar binnen komen. Ik heb de indruk dat de aften niet zo lang in mijn mond blijven. Vroeger duurde het echt 2 weken, nu vaak 7 - 9 dagen en dan is de pijn weer weg. Om de pijn een beetje te verzachten stip ik ze aan. Indien U vragen heeft, mail gerust.Reactie infoteur, 10-08-2010
Hartelijk dank voor uw reactie!

Margret, 05-09-2009
Telkens als ik stop met roken krijg ik mijn mond vol met aften, echt grote en deze blijven. De huisarts en tandarts weten niet wat ze ermee moeten, schrikken er zelfs van. Homeopaat heeft ook niet geholpen. Echt balen heb het nu alweer een maand en doet erg veel pijn, kan slecht eten. Het enige dat helpt is roken, binnen een paar dagen ben ik er dan af. Wie kan mij dan wel helpen?Reactie infoteur, 05-09-2009
Beste Margret,
Dank voor uw reactie. Als zelfs uw huisarts of tandarts niks voor u kunnen betekenen, is het raadzaam om een specialist op te zoeken. Bij ACTA in Amsterdam kunt u bijvoorbeeld terecht. Vaak heeft u echter wel een verwijzing nodig (van huis- of tandarts).
Groet,
Victor