Vijfde en zesde ziekte: oorzaken, symptomen, behandeling

De vijfde ziekte en de zesde ziekte. De namen klinken wat geheimzinnig, maar wat houden de ziekten nu eigenlijk in. Hoe worden ze veroorzaakt, wat zijn de symptomen en hoe kunnen ze behandeld worden. Kunnen volwassenen de vijfde en zesde ziekte ook krijgen? Wanneer moet je zeker een arts inschakelen bij de zesde ziekte?

Inhoud artikel

• Vijfde en zesde ziekte
• De vijfde ziekte of erythema infectiosum
• De zesde ziekte of exanthema subitum of roseola infantum
• Wanneer zeker een arts inschakelen bij de zesde ziekte?

Vijfde en zesde ziekte

De vijfde en zesde ziekte vallen onder de vlekjesziekten, dat zijn infectieziekten die samengaan met een verhoogde lichaamstemperatuur en huiduitslag. Je kunt de vlekjesziekten onderverdelen in de volgorde waarin ze aan het einde van de negentiende eeuw en aan het begin van de twintigste eeuw zijn beschreven. De indeling wordt nagenoeg niet meer gebruikt.

1. Eerste ziekte: mazelen
2. Tweede ziekte: roodvonk
3. Derde ziekte: rodehond
4. Vierde ziekte: ziekte van Filatov-Dukes (dit bleek later een variant van rodehond te zijn)
5. Vijfde ziekte: erythema infectiosum
6. Zesde ziekte: exanthema subitum, ook wel roseola infantum genoemd

De vijfde ziekte of erythema infectiosum

De vijfde ziekte wordt veroorzaakt door het parvovirus B19. Dit virus wordt overgebracht door de druppeltjes die bij hoesten of niezen in de lucht komen. Heel soms wordt het parvovirus door een bloedtransfusie verkregen. De vijfde ziekte zie je met name bij kinderen tussen de vier en de tien jaar, maar je kunt het ook krijgen op andere leeftijden.

Symptomen vijfde ziekte

Bij kinderen wordt het lang niet altijd opgemerkt als er sprake is van een infectie met het parvovirus.

• Lichte verhoging van de lichaamstemperatuur;
• Slapped cheeks: rode uitslag op de wangen, licht verheven;
• De uitslag verspreidt zich daarna over de romp en de ledematen;
• Soms raken gewrichten licht ontstoken.

Bij volwassenen kunnen de klachten heftiger zijn:

• De pijn in de gewrichten (handen, polsen, knieën) kan heftig zijn;
• Uitslag op de palmen van de handen en de voetzolen kan optreden.

Complicaties vijfde ziekte

Bij mensen met een verminderde weerstand kan de infectie chronisch worden en kan leiden tot bloedarmoede. Bij mensen met een ziekte van het bloed kunnen de klachten erger worden. Zwangere vrouwen die de vijfde ziekte oplopen tijdens de eerste zes maanden van de zwangerschap lopen meer risico op een miskraam.

Diagnose en behandeling vijfde ziekte

De huisarts kan de ziekte vaststellen op grond van de verschijnselen en het bloed kan onderzocht worden. De infectie verdwijnt meestal binnen een tot drie weken. Is er sprake van pijnlijke gewrichten dan moet gekeken worden of er geen andere oorzaken zijn aan te wijzen voor de ontstekingen. Krijg je de vijfde ziekte en heb je ook een bloedziekte dan is controle noodzakelijk.

De zesde ziekte of exanthema subitum of roseola infantum

De zesde ziekte wordt veroorzaakt door het humane herpes-virus type 6, ook wel HHV-6 genoemd. Het wordt meestal door de moeder doorgegeven, bijna alle vrouwen in de geslachtsrijpe periode dragen het virus bij zich. In 1990 werd nog een herpesvirus ontdekt, het zevende (HHV-7), dat ook kan zorgen voor de zesde ziekte. De zesde ziekte treedt vooral op bij kinderen tussen zes maanden en drie jaar. Je ziet de zesde ziekte vooral in het voor- en najaar. Besmetting door herpes-virus type 6 en herpes-virus type 7 kan via speeksel, bloedtransfusie, orgaandonatie, placenta.

Symptomen zesde ziekte

De verschijnselen treden op in twee fasen:

1. Vijf tot vijftien dagen na besmetting: verhoogde lichaamstemperatuur (kan leiden tot stuipjes), lichte diarree, hoest die droog klinkt, lymfklieren bij hals en oren kunnen opgezwollen zijn, pijn in het oor kan optreden.
2. Na een dag of drie, vier: de koorts verdwijnt en er ontstaan kleine, licht verheven vlekjes op gelaat, ledematen en romp die roze zijn van kleur. In het gelaat zie je wel dat de vlekjes samen gaan vloeien. Vaak verdwijnen de vlekjes binnen een paar dagen.

Behandeling zesde ziekte

De zesde ziekte behoeft geen behandeling. Let er wel op dat uw kind voldoende vocht krijgt! Het kind zal zich snel prettiger voelen als de koorts is afgezakt.

Wanneer zeker een arts inschakelen bij de zesde ziekte?

• Als het kind jonger is dan een half jaar;
• Het kind weinig drinkt;
• Als het kind steeds moet overgeven;
• De koorts na drie dagen niet verdwenen is;
• Als het kind suf wordt, niet goed aanspreekbaar is;
• Bij kreunen of blijven huilen;
• Bij benauwdheid;
• Bij een afwijkende ademhaling;
• Een grauwe kleur van de huid;
• Als je de situatie niet vertrouwt altijd een arts bellen!