Ebola: oorzaak, symptomen, behandeling, vaccin, Nederland

Virale hemorragische koorts is een verzamelnaam voor verschillende ziekten die teweeg worden gebracht door verschillende virusfamilies. Voorbeelden van de virussen: Ebola-virus, Lassa-virus, Marburg-virus, Hanta-virus. Hemorragieën zijn een kenmerk van virale hemorragische koorts, het is een andere term voor bloedingen. Wat zijn de verschijnselen van de ziekten, hoe worden ze behandeld ? Wat is de prognose? Sinds begin 2014, is er sprake van een Ebola-epidemie in de staat Guinee (West-Afrika) met verspreiding naar Liberia, Sierra Leone en Nigeria. De Ebola-epidemie is ongekend qua omvang, gekeken naar de verspreiding van de besmetting. Kan het Ebola-virus ook in Nederland opduiken?

Inhoud artikel

• Wat is een virus?
• Waar komen virale hemorragische koortsen voor?
• Oorzaken Ebola, Marburg, Lassa, Hanta
• Symptomen Ebola, Marburg, Lassa, Hanta
• Complicaties Ebola, Marburg, Lassa, Hanta
• Diagnose Ebola, Marburg, Lassa, Hanta
• Behandeling Ebola, Marburg, Lassa, Hanta
• Prognose Ebola, Marburg, Lassa, Hanta
• Wat kun je zelf doen om virale hemorragische koorts te voorkomen?
• Ebola-virus en een epidemie (2014)
• Kan het Ebola-virus ook in Nederland opduiken?
• Ebolavaccin
• Bedden beschikbaar in het UMC (oktober 2014)

Wat is een virus?

Een virus is een zeer klein organisme dat alleen zichtbaar is onder de microscoop. Het organisme kan zich in levende cellen vermenigvuldigen, die cel hebben ze nodig om te kunnen leven. Als er teveel virussen in een cel zitten dan zal de cel ten gronde gaan en als er teveel cellen kapot gaan dan kun je ziek worden, het kan zelfs leiden tot de dood.

Waar komen virale hemorragische koortsen voor?

Virale hemorragische koorts die leidt tot hevige bloedingen, komt voornamelijk voor in Afrika en zie je bijna nooit in landen die ontwikkeld zijn. Er is een kleine kans dat een reiziger de ziekte meeneemt naar 'huis'. Voorbeelden van hemorragische koortsen: Ebola-koorts, Lassa-koorts, Marburg-koorts, Hanta-koorts. Eigenlijk vind je alleen Hanta-koorts in enkele delen van Europa en de Verenigde Staten.

Oorzaken Ebola, Marburg, Lassa, Hanta

De veroorzakers van de verschillende ziekten: Ebola-virus, Lassa-virus, Marburg-virus, Hanta-virus. Besmetting vindt over het algemeen plaats via contact met een organisme dat de ziekte bij zich draagt en kan overdragen op mensen (ook wel vector genoemd).

• Ebola-virus: via lichaamsvocht en uitwerpselen van besmette vleermuizen of apen, ook besmetting van mens tot mens is mogelijk door direct contact met bloed, zweet, urine, braaksel, sperma van iemand die geïnfecteerd is.
• Lassa-virus wordt overgebracht via urine, uitwerpselen en speeksel van knaagdieren of via een beet van een teek.
• Hanta-virus wordt overgebracht via urine, uitwerpselen en speeksel van knaagdieren.
• Marburg-virus via lichaamsvocht en uitwerpselen van besmette vleermuizen of apen, ook besmetting van mens tot mens is mogelijk door direct contact met bloed, zweet, urine, braaksel, sperma van iemand die geïnfecteerd is.
• Gele koorts: door een steek van een geïnfecteerde mug.

Symptomen Ebola, Marburg, Lassa, Hanta

• Het duurt ongeveer twee tot eenentwintig dagen voordat er verschijnselen optreden na besmetting.
• Vaak beginnen de ziekten met algemene verschijnselen zoals een verhoogde lichaamstemperatuur, een vermoeid gevoel, pijn in gewrichten, pijn in spieren en een algemeen gevoel van zich niet lekker voelen. Verder kunnen ook optreden: pijn in het hoofd, pijn in de keel, hoesten, ontstoken ogen, uitslag van de huid (schilferende huiduitslag bij Ebola), pijn in de buik, waterdunne ontlasting, overgeven, een misselijk gevoel en soms geelzucht.
• Bloedingen (hemorragieën): het kan gaan om onderhuidse bloedingen, inwendige bloedingen en bloedingen uit mond, ogen en neus.

Complicaties Ebola, Marburg, Lassa, Hanta

• Lage bloeddruk;
• Te snelle hartslag;
• Acuut nierfalen;
• Leverstoornissen;
• Moeilijkheden met de ademhaling;
• Soms epileptische aanvallen (stuipen);
• Shock kan optreden.

Diagnose Ebola, Marburg, Lassa, Hanta

De symptomen die iemand heeft, lichamelijk onderzoek en onderzoek van bloed en urine kunnen leiden tot de diagnose dat het gaat om virale hemorragische koorts. Verdenkt men iemand van virale hemorragische koorts dan moet er zeer voorzichtig om worden gegaan met monsters van bloed vanwege de besmettelijkheid.

Behandeling Ebola, Marburg, Lassa, Hanta

• Vermoedt men dat iemand virale hemorragische koorts heeft dan moet de persoon direct in quarantaine, het liefst in een ziekenhuis.
• Er bestaat helaas geen specifieke behandeling tegen de virusinfecties die de boosdoeners zijn bij virale hemorragische koorts.
• Het is belangrijk om de bloeddruk te reguleren, dit kan door extra vocht via een infuus.
• Bij bloedingen kan er een bloedtransfusie gegeven worden.
• Is er sprake van acuut falen van de nier dan kan dialyse (tijdelijk) nodig zijn.
• Bij ernstige problemen met de ademhaling kan kunstmatige beademing noodzakelijk zijn.

Prognose Ebola, Marburg, Lassa, Hanta

De prognose is afhankelijk van het type virus en wat voor mogelijkheden er zijn voor medische behandeling. Het Lassa-virus is in circa twee procent van de gevallen dodelijk, bij het Hanta-virus gaat het om tien procent, het Marburg-virus vijfentwintig procent. Bij een uitbraak van het Ebola-virus is het sterftepercentage heel hoog: van vijftig tot negentig procent. Overleeft iemand de ziekte dan duurt het zeer lang voordat er herstel intreedt. Verder kunnen er complicaties optreden zoals een ontstekingen van ogen, lever, ruggenmerg.

Wat kun je zelf doen om virale hemorragische koorts te voorkomen?

Vaccinatie is mogelijk tegen Gele koorts. Ga je op reis naar een risicogebied, laat je dan goed voorlichten. Probeer de zogenaamde vector uit de weg te gaan. Gaat het bijvoorbeeld om een steekmug, zorg dan voor middelen die insecten weren, kleding die het lichaam bedekt, horren, klamboe. Gaat het om vleermuizen, vermijd dan grotten.

Ebola-virus en een epidemie (2014)

De naam Ebola komt van de rivier Ebola in de Congo, hier werd het virus (wat behoort tot de fillo-virussen net als Marburg-virus) voor het eerst ontdekt in 1976. Er waren uitbraken in Soedan, in het toenmalige Zaïre, andere Afrikaanse landen en sinds begin 2014 is er een Ebola-epidemie in de staat Guinee (West-Afrika). De Ebola-epidemie in Guinee is ongekend qua omvang, gekeken naar de verspreiding van de besmetting in Guinee. Het verschil met eerdere uitbraken is dat die zich beperkten tot bepaalde gebieden en ging het om gebieden die afgelegen lagen. Nu verspreidt het Ebola-virus zich en dit zorgt ervoor dat het moeilijker te beheersen is. Buurlanden Liberia en Sierra Leone zijn ook getroffen en ook in Nigeria zijn een aantal besmettingen vastgesteld. De enige manier om verspreiding te voorkomen in het isoleren van patiënten. Het gaat in Guinee om de agressiefste en dodelijkste stam van het Ebola-virus: de Zaïre variant.

Kan het Ebola-virus ook in Nederland opduiken?

De kans is klein dat iemand Ebola meeneemt naar Nederland is klein, aldus een woordvoerder van het RIVM. Maar mocht het gebeuren dan liggen er protocollen klaar met maatregelen die moeten worden genomen om verspreiding tegen te gaan. De persoon wordt direct in isolatie verpleegd.

Ebolavaccin

Op zijn vroegst komt er in 2015 een vaccin tegen het Ebola-virus, aldus de Wereldgezondheidsorganisatie. Er wordt gehoopt dat er in september 2014 gestart kan worden met de eerste proeven op mensen. Er wordt nu al een arts in Amerika behandeld met een experimenteel medicijn. Het gaat om het serum ZMapp. Er is niet voldoende van het serum beschikbaar om op grote schaal in te zetten (augustus 2014).

Bedden beschikbaar in het UMC (oktober 2014)

Op 14 oktober 2014 werd bekend gemaakt door de WHO dat het dodental door de ebola-epidemie tot 4447 is gestegen. Bij 8914 mensen is Ebola vastgesteld. In het Calamiteitenhospitaal van het UMC (Utrecht) zijn vier bedden beschikbaar voor internationale hulpverleners die mogelijk besmet zijn geraakt met Ebola en behandeld moeten worden. Het beschikbaar stellen van de bedden is onderdeel van een Europese medische opvangcapaciteit.