Ebola: feiten over het virus

Ebola hoor je in 2014 veel in het nieuws. De epidemie heeft zich ontzettend snel uitgebreid en er zijn al duizenden doden gevallen. De epidemie woedt nu in Afrika, dus voor Nederland heel ver weg. Veel mensen vragen zich af wat de risico's zijn, wat de ziekte precies is en of er in Nederland ook kans op een epidemie is.

Wat is ebola

Ebola is een infectieziekte die vooral voorkomt in Afrika. De belangrijkste verschijnselen die het ebolavirus veroorzaakt zijn bloedingen op alle plekken in het lichaam. Voluit heet de ziekte ebola hemorragische koorts.

Hoe krijg je ebola

Ebola is besmettelijk, namelijk door alle vormen van direct lichamelijk contact, bijvoorbeeld door contact met een patiënt of door het slachten of opeten van een dier dat besmet is met het ebolavirus. Ook lichamelijk contact met een persoon die is overleden aan het ebolavirus, bijvoorbeeld tijdens een begrafenis, kan zorgen voor besmetting. Als je het virus hebt opgelopen kan het ongeveer een week duren totdat je daadwerkelijk ziek wordt, maar de incubatietijd kan oplopen tot 21 dagen.
In het begin heeft een patiënt vaak alleen koorts, erge hoofdpijn en pijnscheuten door het lichaam, daardoor lijkt de ziekte in de beginfase vaak op 'gewoon' griep.
Na ongeveer 5 dagen krijgt de besmette patiënt vaak uitslag en vlekken en daaropvolgend buikpijn, overgeven en diarree. Als de patiënt bloedingen heeft in de slijmvliezen dan treden er vaak bindvliesontsteking, moeite met slikken en maag- of darmbloedingen op.
Ongeveer 2 weken nadat de eerste echte duidelijke ziekteverschijnselen zijn opgetreden krijgt de patiënt vaak bloedstollingen, orgaanfalen en shock, de meeste patiënten overlijden dan ook in deze periode.

Behandeling

Als iemand eenmaal is besmet met het ebolavirus, dan is het overlijdensrisico zeer groot. Er is in september 2014 nog geen officiële behandeling voor ebola, er is geen vaccin beschikbaar. In Afrika overlijdt meer dan 50% van de besmette patiënten. Het onderzoek naar een behandeling voor ebola loopt, momenteel in september 2014 worden alleen nog de complicaties van de ziekte behandeld om het ziekteverloop zo 'gunstig' mogelijk te maken. Eind augustus 2014 is er een experimenteel geneesmiddel op kleine schaal getest. Dit geneesmiddel blijkt te werken maar wordt nog verder onderzocht op onder andere bijwerkingen en of het ook echt bij iedereen zal werken.
Vooral in de VS is er vanaf 1989 uitgebreid onderzoek gedaan naar het ebolavirus. Er is daar een vaccin gevonden dat bij muizen en apen zorgt voor genezing. In augustus 2014 zijn er twee testpersonen met succes behandeld met dit middel, maar het middel zit nog in de experimentele fase en zal nog uitgebreid getest moeten worden voordat het daadwerkelijk overal ingezet kan gaan worden.

Geschiedenis

In 1976 is het virus voor het eerst ontdekt in Congo in de rivier Ebola. Daarna hebben er een aantal epidemieën plaatsgevonden door heel Afrika. Begin 2014 is er in West Afrika een epidemie uitgebroken, vooral in Guinee in het regenwoud gebied. Op 22 september 2014 waren er aan de rond juni 2014 uitgebroken epidemie al 2803 besmette patiënten overleden en geregistreerd.

Hoe is de epidemie ontstaan?

In Afrika heeft de snelle verspreiding waarschijnlijk plaatsgevonden doordat er heel veel vleermuizen leven. De vleermuizen leven in een groot verspreid gebied en als ze besmet zijn verspreiden ze door middel van hun ontlasting zo makkelijk het virus over grotere gebieden, waar weer andere dieren of mensen besmet raken. Verspreiding via de lucht van het ebolavirus is niet mogelijk.

Bestrijding:

Er is dus, anno september 2014, geen vaccin of behandeling voor ebola. De bestrijding bestaat nu uit het vroegtijdig signaleren en isoleren van besmette patiënten, die vervolgens behandeld worden voor alle verschijnselen.

Loopt Nederland het risico op een ebola epidemie?

Veel Nederlanders zijn bang dat het ebolavirus naar Nederland komt, vooral door de nieuwsberichten over de snelle verspreiding in Afrika. De kans dat een besmet persoon het virus mee naar Nederland neemt is aanwezig, maar klein. Op het moment dat iemand echt ziek is geworden van de besmetting, is deze persoon te ziek om nog te verplaatsen en bijvoorbeeld naar Nederland te reizen. In Nederland wordt een persoon bij een vermoeden van ebola meteen geïsoleerd en wordt door de GGD zijn activiteiten van de weken voor de eventuele besmetting nauwkeurig nagegaan.
Door de vele nieuwsberichten medio 2014 heeft het ebolavirus extra veel aandacht gekregen en is er meer geld gekomen voor onderzoek waardoor het misschien op kortere termijn mogelijk wordt om een vaccin of behandeling te krijgen voor het ebolavirus.