Probleem of stoornis: Slaapstoornis door lichamelijke kwalen

De meeste lichamelijke ziekten kunnen tot slaapstoornissen leiden gewoonlijk door de ermee samengaande symptomen zoals pijn, dikwijls moeten plassen, hoesten, ademhalingsmoeilijkheden, oprispingen of jeuk. Andere medische aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson of Alzheimer, kunnen de slaap verstoren door hun rechtstreekse invloed op de hersenen.

Slaap-apneu

Bij slaap-apneu worden perioden van uitzonderlijk luid snurken en hij gen af-gewisseld door een stilte van wel een halve minuut (en soms nog veel langer) waarin de ademhaling stilstaat. Waarschijnlijk weet u niets van uw opzienbarende slaapgewoonten af, tenzij u ervan op de hoogte wordt gesteld door uw bedgeno(o)t(e) die zich lam geschrokken is. U ontwaakt niet uitgerust en u dommelt overdag in. Slaap-apneu kan een aantal verschillende oorzaken hebben, maar wordt het meest aangetroffen bij mensen die te zwaar zijn.

Narcolepsie

Narcolepsie is een overgeërfde neurologische aandoening waarbij de regulatie van de REM-slaap is verstoord. U hebt last van onbeheersbare slaapaanvallen die zich kunnen aandienen in omstandigheden die zich daarvoor niet lenen en die zelfs gevaarlijk zijn terwijl u achter het stuur zit, een lezing volgt of zelfs middenin een gesprek.

De slaapperiode duurt gewoonlijk ongeveer een kwartier, waarna geheel uitgerust en verfrist wakker wordt, maar de extreme slaperigheid kan binnen enkele uren terugkomen en tot de volgende aanval leiden. Veel van de symptomen bij narcolepsie vertegenwoordigen elementen van de REM-slaap die het leven van overdag binnendringen.

Kataplexie

Kataplexie is een plotseling verlies van spierspanning dat zo compleet kan zijn dat u in elkaar zakt. Dit kan worden gezien als een overdag optredende aanval van slaapparalyse (een normaal onderdeel van de REM-slaap). Aan kataplexie gaat gewoonlijk een intense emotie vooraf, zoals grote woede, wanhoop, shock of de slappe lach.

Soms nemen elementen van de REM-slaap het heft in handen wanneer u bezig bent in slaap te vallen of wakker te worden. U kunt dan wakker zijn en toch droomachtige hallucinaties hebben en ontdekken dat u niet kunt spreken of ook maar één spier in uw lichaam bewegen. Hoewel dit heel beangstigend is, trekt het gewoonlijk na enkele minuten weg. Misschien ligt hierin de oorsprong van sommige zombieverhalen.

Diagnostiek volgens DSM IV

Volgens het diagnostisch handboek hebt u een slaapstoornis door een medische aandoening als sprake is van het volgende:

• U hebt problemen met in slaap vallen of doorslapen, u slaapt te veel of voelt zich overdag slaperig.
• Uw slaapprobleem is een direct gevolg van een medische kwaal of van het ongemak dat deze veroorzaakt.
• Uw slaapprobleem is ernstig genoeg om u te hinderen in uw dagelijks functioneren.