Verschil tussen ziekte, aandoening, symptoom en syndroom

Een ziekte is een ziekte, dat zou je denken. Maar een ziekte valt onder de noemer aandoeningen. Een aandoening is een verzamelnaam voor alles wat afwijkend is aan lichaam of geest. Denk hierbij niet alleen aan ziekte maar ook aan syndroom, handicap, psychische ziekte, symptoom of ziekteverschijnsel. Misselijkheid valt onder een aandoening, maar ook huidkanker. Misselijkheid is in dit geval een symptoom, huidkanker een ziekte. Een symptoom is kenmerkend voor een bepaalde ziekte of handicap. De medische wereld zit soms ingewikkeld in elkaar, maar wie eenmaal de verschillen ontdekt zal het beter leren begrijpen.

Wat is een aandoening?

De medische wereld zit ingewikkeld in elkaar, en is voor de normale mens vaak niet te begrijpen. De geneeskundige vaktaal is opgebouwd uit het Latijns en het Grieks. Doordat deze taal over de gehele wereld wordt gebruikt, is het voor iedere arts te begrijpen. De gewone burger snapt er vaak niet veel van. Toch zit de medische taal logisch in elkaar. Het is niets meer of minder dan het leren van een andere taal, en dan alleen maar op medisch gebied.

Vaak spreken we van een aandoening. Maar wat is dit? Een aandoening kan een ziekte zijn, maar ook een syndroom, een handicap of een symptoom. Een aandoening kan dus van alles zijn, als het maar een afwijking aan de lichamelijke of geestelijke toestand is. We kunnen van een aandoening dus zeggen dat het een verzamelnaam is voor alles wat niet goed is aan lichaam of geest. In de medische wereld spreken we al heel snel van een aandoening, zoals nu duidelijk wordt.

Ziekte is een aandoening

Zoals hierboven beschreven valt nagenoeg iedere medische afwijking onder de noemer aandoening. Ook een ziekte valt hieronder. Bij ziekte denken we al snel aan een lichamelijke afwijking, maar ook een geestelijke afwijking wordt een ziekte genoemd. We onderscheiden dan ook wel de lichamelijke ziekten en de geestelijke of psychische ziekten.

Voorbeelden van lichamelijke ziekten zijn onder andere: kanker, ziekte van Crohn, hartziekte, griep, verkoudheid, mazelen, bof, auto-immuunziekte, stofwisselingsziekte etc. We beschrijven hier zowel ziekten zelf als groepen. Een groep van ziekten zijn bijvoorbeeld de stofwisselingsziekten. Hieronder vallen bijvoorbeeld de ziekte van Gaucher en de ziekte van Sanfilippo. Een voorbeeld van infectieziekten zijn bijvoorbeeld hepatitis A, aids, pest en kinkhoest.

Psychische ziekten zijn ziekten of afwijkingen die het geestelijk functioneren beïnvloeden. Voorbeelden zijn ADHD, anorexia nervosa, borderline, syndroom van Da Costa en manie.

Een syndroom, is dat een ziekte?

Veel ziekten worden als een syndroom beschreven. Het kan hier om een lichamelijke ziekte of een psychische ziekte gaan. Maar wat is een syndroom precies? Van een syndroom kan gezegd worden dat het om een ziekte gaat waarbij altijd dezelfde symptomen aanwezig zijn. Het gaat hier om een verzameling symptomen die samen de ziekte vormen. Dit is een lastige, want veel ziekten vertonen toch dezelfde symptomen? Dit zou je denken, maar is niet altijd het geval.

Een voorbeeld is kanker. Kanker is een verzamelnaam voor het ontstaan van een tumor in een bepaald lichaamsdeel. Bij maagkanker ontstaat er een tumor in de maag, bij baarmoederkanker een tumor in de baarmoeder. De symptomen kunnen verschillend zijn. Dit geldt niet alleen voor het verschil tussen maagkanker en baarmoederkanker, maar ook baarmoederkanker zelf kan verschillende symptomen geven. Niet iedere vrouw met baarmoederkanker krijgt met dezelfde verschijnselen te maken. Ook het verloop kan erg verschillen.

Vaak wordt er gesproken over een ziekte of een syndroom en wordt dit door elkaar gebruikt. Een voorbeeld is de ziekte van Sanfilippo dat ook wel het syndroom van Sanfilippo wordt genoemd. We kunnen stellen dat het hier om een ziekte gaat, met steeds dezelfde symptomen die samen voorkomen.

Symptomen zijn de ziekteverschijnselen

Bij veel ziekten wordt over symptomen gesproken. Dit zijn de verschijnselen of kenmerken die duiden op een afwijking, ziekte of handicap. Een symptoom valt onder de noemer aandoening. Een bekend voorbeeld is het hebben van diarree. Diarree is een symptoom, een aandoening. De oorzaak hiervan kan een infectieziekte zijn, maar ook stress (psychische ziekte). Een symptoom wordt ook wel een ziekteverschijnsel genoemd. maar een verschijnsel is niet altijd in verband te brengen met een ziekte of handicap.

Denk bijvoorbeeld maar aan misselijkheid. Dit kan een symptoom zijn van een maaginfectie. Ook een leverziekte kan misselijkheid veroorzaken, net als migraine (ernstige hoofdpijn). We spreken dan van een symptoom, omdat er iets niet in orde is met de lichamelijke of geestelijke toestand. Maar misselijkheid kan ook voorkomen bij een zwangerschap. Een een zwangerschap is geen ziekte of afwijking. In dit geval spreken we van een verschijnsel (zwangerschapsverschijnsel).

Oorzaak

Soms lijkt een ziekte, handicap, afwijking of symptoom geen oorzaak te hebben. Toch is er altijd een oorzaak voor iets, maar wordt deze niet altijd ontdekt. Gelukkig weten we voor de meeste aandoeningen wel een oorzaak te achterhalen. Wanneer de oorzaak bekend is, kan er een gerichte behandeling gestart worden. Zelfs als de oorzaak niet bekend is zal getracht worden de aandoening te verhelpen.

Sommige aandoeningen zijn niet zo ernstig en het lichaam is dan zelf in staat deze aan te pakken. Het immuunsysteem is continue in de weer om afwijkingen op te sporen en deze te herstellen. Wanneer het immuunsysteem hierin faalt of de ziekte niet goed herkent zal er medisch worden ingegrepen. Dit geldt ook voor psychische ziekten, waarbij de persoon in kwestie er zelf niet meer uitkomt. Bepaalde lichamelijke ziekten verlopen zo ernstig dat deze de dood kunnen betekenen. Voor veel ziekten zijn er medicijnen of therapie, waardoor de symptomen onderdrukt kunnen worden. Soms is het zelfs mogelijk de ziekte helemaal te genezen. In andere gevallen is de ziekte te ernstig en kan deze niet meer gestopt worden. De behandeling richt zich dan op het verlichten van de klachten.