Acidose: verzuring van het lichaam- symptomen en behandeling

Acidose is een ziekte waarvan de varianten metabolische acidose en respiratorische acidose bekend zijn. Het heeft allemaal te maken met het verzuren van het lichaam. Een normaal zuurgraad of pH-waarde in het bloed is belangrijk, maar door verschillende oorzaken kan deze waarde afwijken. Wat zijn de oorzaken van acidose en wat zijn de symptomen ervan? En hoe kan acidose verholpen worden? Al deze vragen komen vast in je op als je aan deze vrij onbekende aandoening denkt. Daarom is het belangrijk om je goed te verdiepen in de ziekte om te weten wat het inhoudt.

Zuurgraad (pH-waarde) in het lichaam

Om te kunnen begrijpen wat de ziekte acidose inhoudt, is het handig eerst te weten hoe het zit met de zuurgraad in het lichaam en met name de zuurgraad in het bloed. Een zuurgraad wordt ook wel aangeduid met de bekende term 'pH-waarde'. De waarde kan uiteenlopen van 1 t/m 14. Bij de pH-waardes 1 t/m 7 spreekt men van zuur, en bij 7 t/m 14 spreekt men van precies het tegenovergestelde van zuur: basisch of alkalisch. De waarde 7 ligt precies tussen zuur en basisch in. Deze waarde noemen we 'pH neutraal'.

De meeste stoffen in het lichaam zijn licht basisch maar maagzuur is hier een uitzondering op. De normale pH-waarde in het bloed ligt tussen de 7,35 en 7,45. Deze waardes staan voor een goed zuur-base evenwicht. Om verschillende redenen (zoals sporten, verschillende eetpatronen en alchoholgebruik) kan de zuurgraad in het bloed stijgen. Normaal zal het lichaam zelf de pH-waarden in het bloed herstellen als deze zijn verhoogd. Gebeurt dit niet, dan ontstaat er een ophoping van zuur in het lichaam.

Wat is acidose?

Bij ophoping van zuur in het lichaam zal de meest natuurlijke reactie zijn dat je sneller gaat ademen. Dit is de poging die het lichaam neemt om de hoge pH-waardes te herstellen. Als het lichaam gezond is, zal het hem lukken de waardes te herstellen zonder blijvende schade. Als er sprake is van ophoping van zuur in het lichaam waarbij dit niet op natuurlijke wijze kan worden hersteld, dan spreekt men van de ziekte acidose.

Er zijn twee soorten acidose: metabolische acidose, waarbij de oorzaak van de verzuring van het bloed te vinden is in de verstoring van de stofwisseling, en respiratorische acidose waarbij het probleem kan worden gevonden in de longen. Als deze namelijk niet goed werken, kunnen zure stoffen niet weg via de ademhaling. De oorzaak in dit laatste geval kan zowel acuut als chronisch zijn.

De oorzaken en symptomen van metabolische acidose

Bij metabolische acidose is er sprake van verzuring van het bloed door verstoring van de stofwisseling. Metabolische acidose wordt veroorzaakt doordat het lichaam veel zure stoffen aanmaakt die normaal zouden worden afgescheiden of worden verwerkt, terwijl in het geval van acidose dit niet mogelijk is. In dit geval hopen zure stoffen op door:

Veel sporten. Hierdoor vindt er melkzuurvorming plaats in de spieren.
Weinig eten en veel alcohol gebruiken. In dit geval zal het lichaam veel chloor vast houden. Er wordt dan ook gesproken van hyperchloremische acidose.
Slecht werkende nieren. Hierdoor zal het lichaam weinig zure stoffen af kunnen scheiden via de urine. Bij buikloop zullen veel basische stoffen wel het lichaam verlaten.

Een persoon die lijdt aan de metabolische vorm van acidose zal dit kunnen merken aan de volgende symptomen:

Vermoeidheid
Verwardheid
Misselijkheid
Een zwak gevoel in het lichaam

De oorzaken en symptomen van respiratorische acidose

Respiratorische acidose wordt veroorzaakt door een probleem in de longen. Zodra deze niet goed werken, kunnen zure stoffen het lichaam niet verlaten door de ademhaling. Respiratorische acidose kan worden verdeeld in een acute en chronische oorzaak. Bij acute acidose kunnen de longen plotseling niet meer goed werken waardoor het zuur moeizaam het lichaam kan verlaten door de ademhaling. Dit kan gebeuren na een klaplong, na het gebruik van sommige slaapmiddelen, na de inname van morfine of na een astma-aanval. Als er sprake is van chronische acidose dan heeft het te maken met een chronische aandoening aan de longen. Ook hierdoor kan het zuur moeizaam het lichaam verlaten via de ademhaling. Hierbij kan worden gedacht aan een chronische longontsteking, overgewicht of bronchitis.

Symptomen die voor kunnen komen bij beide gevallen van respiratorische acidose zijn:

Slaperigheid
Hoofdpijn
Vermindering van bewustzijn
Coma

De diagnose en oplossing tegen acidose

De diagnose voor beide vormen van acidose zal altijd worden gesteld via het bloed. Hierbij zal het bloed uit de polsslagader worden gebruikt aangezien het bloed uit gewone aders veel bicarbonaat bevatten (een stof die zure stoffen neutraliseert). De diagnose zal dan onnauwkeurig zijn. Als hieruit blijkt dat de pH-waarde te hoog is, wordt er altijd gekeken naar onderliggende oorzaken. In het geval van respiratorische acidose zal er worden gekeken naar wat er met de longen aan de hand is en dient de longfunctie te worden verbeterd. In het geval van de metabolische vorm van acidose, zal er moeten worden gekeken naar wat de oorzaak is dat bijvoorbeeld de stofwisseling verstoord is. Om beide gevallen een handje te helpen, wordt er soms gekozen voor de toediening van basische stoffen via een infuus. Acidose is nooit te behandelen zonder dat er gekeken wordt naar de onderliggende oorzaken!

Wat kun je doen om het zuurgraad in je lichaam te verminderen?

De zuurgraad in het lichaam kan worden verminderd door veel vers fruit te eten. Daarnaast is het ook belangrijk om gezonde vetten naar binnen te werken waarbij er kan worden gedacht aan natuurlijke vetten die zich in bijvoorbeeld avocado's bevinden. Daarnaar is het eten van calcium rijk voedsel ook erg belangrijk en zout niet weg te laten uit het eetpatroon. Zout zorgt er namelijk voor dat de buffer om zuren te kunnen verdragen groter wordt.