Tachycardie, snelle hartslag

Een normale hartslag in rust slaat 60 tot 70 keer per minuut. Geen paniek wanneer dit meer of minder is. Tussen de 50 en 80 slagen wordt veel gezien. Erfelijkheid, maar ook training en leeftijd zijn bepalende factoren. De hartslag kan omhoog gaan onder bepaalde omstandigheden. Wanneer deze boven de 100 slagen per minuut uitkomt spreken we van tachycardie. Ook nu is er nog geen reden tot paniek, want het lichaam heeft soms (tijdelijk) meer zuurstof nodig. Denk maar aan lichamelijke inspanning. Maar er zijn ook andere oorzaken te vinden voor tachycardie. In dit geval treden er bijbehorende symptomen op die niet normaal lijken.

Wat is tachycardie?

Bij tachycardie is er sprake van een snelle hartslag. We noemen een hartslag snel wanneer het boven de 100 slagen per minuut uitkomt. In rust bedraagt de gemiddelde hartslag 60 tot 70 slagen per minuut. Bij sommige mensen is dit in rust zelfs 80 slagen per minuut. Bij inspanning of emoties schiet de hartslag omhoog. Deze kan oplopen tot 120 tot 140 slagen, soms zelfs 180 slagen per minuut. Maar er kunnen ook andere oorzaken zijn voor het oplopen van de hartslag.

Maximum aantal slagen per minuut

Het hart kent een maximale hartslag. Dit betekent dat het hart een maximaal aantal slagen per minuut kan pompen gedurende maximale (lichamelijk) inspanning. Hier is een formule voor: 220 minus de leeftijd. Na het 40e levensjaar daalt de maximale hartslag met 1 slag per minuut per levensjaar. Overigens is deze formule een gemiddelde: sommige hebben een hogere of een lagere maximale hartslag.

Oorzaken voor een hoge hartslag: inspanning en stress

Een hoge hartslag of tachycardie ontstaat niet zomaar. Onder normale omstandigheden stijgt deze tot boven de 100 slagen per minuut bij lichamelijke inspanning. We spreken de spieren aan die meer zuurstof gaan vragen. Hiervoor moet het bloed sneller stromen en het hart dus sneller gaan pompen. Stress is eigenlijk geestelijke inspanning. Bij een stress-reactie schiet de hartslag omhoog: het lichaam maakt zich klaar om te vechten of te vluchten. Langdurige stress zorgt voor een langdurige tachycardie.

Cafeïne of andere middelen

Sommige middelen (stoffen) werken stimulerend of de hartslag. Dit wil zeggen dat het de hartslag omhoog brengt zonder dat er sprake is van lichamelijke inspanning. Wanneer er toch lichamelijke inspanning wordt verricht, kan de hartslag nog verder omhoog schieten. Van cafeïne is bekend dat het de hartslag omhoog brengt. Dit zit onder andere in koffie, thee en cola.

Koorts

Bij ziekte of bij een ontsteking ontstaat er vaak koorts. De lichaamstemperatuur stijgt. Dit is een manier van het lichaam om het immuunsysteem goed te laten werken. Bovendien kunnen schadelijke micro-organismen slecht tegen hogere temperaturen en zijn daardoor makkelijker aan te pakken. Voor iedere graad die de lichaamstemperatuur stijgt, versnelt de hartslag met 16 sagen per minuut. Alleen bij buiktyfus (tyfeuze koorts) is dit niet het geval.

Bloedverlies

Wanneer er veel bloed verloren gaat daalt de hoeveelheid bloed in de bloedvaten. Omdat de weefsels wel vragen om zuurstof (bloed), gaat het hart sneller pompen om de kleinere hoeveelheid bloed te verversen. Overigens komt dit niet voor bij een klein beetje bloedverlies: alleen wanneer het bloedverlies groter wordt. Erg veel bloed verliezen kan levensbedreigend zijn.

Bloedarmoede

Bij bloedarmoede is er sprake van een tekort aan hemoglobine in het bloed. Hemoglobine bindt zuurstof aan zich en is dus nodig om de weefsels te voorzien van zuurstof. Bij een tekort aan hemoglobine gaat het hart sneller pompen om het bloed sneller te verversen. Er ontstaat dan tachycardie.

Te snel werkende schildklier

Wanneer de schildklier te snel werkt spreken we van hyperthyroïdie. De schildkier vinden we aan de voorzijde van de hals. Deze maakt hormonen aan. Bij een overactieve schildklier worden er teveel hormonen aangemaakt. Een van de functies van deze hormonen is het reguleren van de hartslag. Bij een overactieve schildklier wordt het hart teveel gestimuleerd en zal het snel, maar vaak ook onregelmatig gaan kloppen.

Symptomen

Een snelle hartslag bij inspanning zorgt er soms voor dat je het hart in de borstkas voelt kloppen. Vooral wanneer de lichamelijk inspanning stopt, is dit merkbaar. Getrainde sporters merken er in mindere mate iets van. Bij de andere oorzaken zoals stress, stimulerende middelen, te snel werkende schildklier of bloedarmoede kan tachycardie zorgen voor een opgejaagd gevoel. Soms is de hartslag onregelmatig (hartritmestoornis). Soms ontstaat er angst. Vermoeidheid komt ook veel voor.

Ventriculaire tachycardie

Bij ventriculaire tachycardie trekken de hartkamers extra snel samen. Dit kan kortdurend zijn maar ook langdurig (langer dan 30 seconden). De oorzaak is te vinden in een beschadiging van de hartkamers. Een hartziekte geeft hier aanleiding toe. Het komt het vaakst voor na een hartinfarct. De hartslag kan oplopen tot soms wel 200 slagen per minuut. Niet altijd zijn er symptomen aanwezig, maar hartkloppingen zijn wel een veelgehoorde klacht. Bij een langdurige aanval kan de bloeddruk sterk dalen en kan er kamerfibrileren ontstaan. Dit kan levensbedreigend zijn.

Sinusale tachycardie

Dit is een versnelde hartslag onder normale omstandigheden, zoals lichamelijke inspanning. De elektrische prikkel die het hart nodig heeft om sneller te gaan slaan is afkomstig van de sinusknoop. Wanneer de elektrische prikkel van een ander gebied afkomstig is spreken we van atriale tachycardie.