Klinische verschijnselen
Bij ziekte spreken we vaak over symptomen, klachten of verschijnselen. Dit zijn kenmerken die we bij een bepaalde ziekte , aandoening of afwijking kunnen plaatsen. Dit wil echter niet zeggen dat een bepaalde klacht ook bij een ziekte hoort. Braken kan bijvoorbeeld ontstaan door zwangerschap, maar ook door problemen met het evenwicht. We onderscheiden de klinische en de subklinische verschijnselen of symptomen. De klinische verschijnselen zijn direct zichtbaar voor een arts zonder dat deze nader onderzoek heeft verricht. In het artikel voorbeelden van deze verschijnselen bij onder andere COPD, longembolie en sepsis.
Klinische verschijnselen, wat zijn dat?
Het wordt ook wel klinische symptomen genoemd. Met beiden bedoelen we hetzelfde. De benaming klinisch slaat op alles wat met ziekenhuis of kliniek te maken heeft. Dit is een instelling waarbij de ziek mens onderzocht en behandeld wordt. Verschijnselen of symptomen zijn ziektebeelden die bij een bepaalde aandoening, afwijking of ziekte horen.
Hetzelfde als symptomen?
Je zou zeggen dat klinische verschijnselen of klinische symptomen hetzelfde zijn als symptomen. Maar hier gaan veel mensen de fout in. Symptomen zijn alle klachten of kenmerken (verschijnselen) die optreden bij een bepaalde ziekte. Dit kunnen klachten of kenmerken zijn die zichtbaar zijn of niet zichtbaar zijn. Zo zijn de symptomen van darmkanker groei van een tumor, functieverlies, bloed bij de ontlasting, vermagering etc. Maar bij klinische verschijnselen gaat het alleen om de direct zichtbare symptomen. Bij darmkanker zijn dat vermagering en bloed bij de ontlasting. De groei van de tumor is namelijk niet van de buitenkant zichtbaar.
De arts ziet het zonder verder onderzoek
Wanneer de patiënt bij de arts komt zal deze eerst kijken naar de klinische verschijnselen. Huiduitslag is een klinisch verschijnsel. De arts kijkt en ziet dat er sprake is van een rode vlekkerige uitslag of schilferig. Maar ook bultjes of puntbloedingen zijn klinische en direct zichtbare symptomen. De arts kan aan de hand van deze klachten soms een diagnose stellen, bijvoorbeeld eczeem. Maar wanneer een vermagerde patiënt met bloed bij de ontlasting bij de arts komt, kan de arts niet aan de hand van deze symptomen een diagnose stellen. Er kan gedacht worden aan darmkanker, maar er kan ook iets heel anders aan de hand zijn. In dit geval is er nader onderzoek nodig. Hieronder staan nog enkele belangrijke voorbeelden.
Longembolie
Wanneer er longembolie optreedt, sluit een propje een bloedvat naar de longen toe af. Dit is ernstig, want hierdoor kan het longweefsel afsterven. We krijgen dan te maken met een longinfarct. Vaak gaat het om een bloedstolsels dat afkomstig is vanuit de benen. Hier ontstaan bloedstolsels als eerste door een verminderde bloedstroom. Het bloed kan dikker worden en er vormen zich propjes of bloedstolsels. Dit propje kan naar het hart vervoerd worden en daar een slagader afsluiten. Er kan dan een hartinfarct ontstaan doordat het hart geen zuurstof meer krijgt toegevoerd. Maar het propje kan ook richting de longen klem komen te zitten. In dit geval spreken we van een longembolie.
Klinische verschijnselen van een longembolie zijn een snellere ademhaling en kortademigheid. De patiënt heeft moeite om adem te halen en zal vaak oppervlakkig gaan ademhalen. Er kan slijm opgehoest worden. Dit slijm kan wat bloederig zijn. Daarnaast kan het been dik en rood zijn. We spreken hier van een trombosebeen. Dit is dan ook vaak de onderliggende oorzaak van longembolie.
Niet klinische verschijnselen zijn hartkloppingen, pijn aan het been en pijn tijdens het ademhalen. Niet klinische verschijnselen noemen we ook wel subklinische verschijnselen.
Sepsis
Een
sepsis wordt ook wel een bloedvergiftiging genoemd. Vaak zijn bacteriën hiervan de oorzaak. Maar ook de gifstoffen die bacteriën veroorzaken (toxine) kunnen voor sepsis zorgen. Wanneer ziekmakende bacteriën het lichaam binnen dringen spreken we van een infectie. Vaak ontstaat een infectie door een ontsteking in de mondholte of door een wondje aan de huid. Bacteriën dringen dan het lichaam binnen en kunnen in de bloedbaan terecht komen. Er kunnen elders in het lichaam infecties ontstaan, bijvoorbeeld aan de organen.
Een bloedvergiftiging is een ontstekingsreactie van het lichaam op de aanwezigheid van de bacteriën in het bloed. Er ontstaan diverse symptomen waardoor de organen ernstig beschadigd kunnen raken. Een bloedvergiftiging kan dus ook (snel) dodelijk zijn,. Behandeling is daarom altijd noodzakelijk.
Klinische verschijnselen van sepsis of bloedvergiftiging zijn een snelle ademhaling, wit of bleek tandvlees, bloedingen in de huid, oedeem (vochtophoping), koorts en verwardheid. Niet direct zichtbare symptomen zijn een snelle hartslag, lage bloeddruk en bloedstolling in de bloedvaten. Omdat er bij een snelle ademhaling en wit tandvlees vaak al sprake is van een ernstige aandoening, zal de arts aanvullend onderzoek verrichten.
COPD
Een chronische longziekte, dat is COPD. De longen zijn ernstig ontstoken en beschadigd. Het kan hier gaan om chronische bronchitis of longemfyseem. De oorzaak is bijna altijd roken van tabak. In een aantal gevallen is de oorzaak te vinden in een longontsteking. astma, erfelijkheid of schadelijke stoffen die de longen binnen dringen. Bij COPD werken de longen minder goed. Dit geeft problemen met de ademhaling. Bij lichte klachten van COPD kan de patiënt vaak nog prima leven met de ziekte. Bij iets meer klachten zal aanpassing van de levensstijl nodig zijn. Bij ernstige COPD moet de patiënt zuurstof gaan gebruiken. De longen zijn zo erg beschadigd, dat deze niet meer voldoende kunnen voorzien in de aanvoer va zuurstof. Uiteindelijk worden de klachten zo erg dat de ziekte dodelijk afloopt. Het is van te voren niet te voorspelen hoe snel dit zal gaan.
Klinische en dus zichtbare verschijnselen zijn kortademigheid: de patiënt heeft zichtbaar moeite met ademhalen en het binnenhalen van voldoende zuurstof. Benauwdheid is dan ook een veel voorkomend symptoom. Daarnaast ontstaat hoesten. Dit zien we vaak bij beschadiging van de longen. Dit wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van slijm in de longen. Vermagering kan ook een klinisch verschijnsel zijn.
Subklinische verschijnselen zijn beschadigingen van de longen. Dit kan alleen middels nader onderzoek worden vastgesteld. De meeste patiënten worden dan ook doorverwezen naar de longarts. Deze zal een nader onderzoek verrichten. Behandeling is (uiteindelijk) altijd nodig, net als een regelmatige controle door de arts.