ADHD: verandering van het gedrag

Een basisregel van gedragsmodificatie is: ‘Gedrag dat niet wordt beloond, verdwijnt. Als het wel wordt beloond, houdt het stand.’ Een moeilijkheid bij kinderen met ADHD is dat ze niet kunnen wachten op een beloning in de toekomst, ze moeten deze onmiddellijk krijgen. Dus beloningen moeten klein zijn en vaak gegeven worden.

Routines bij ADHD

Alle kinderen hebben baat bij routines. Als ze elke dag op dezelfde tijd dezelfde dingen doen, zullen ze deze uiteindelijk automatisch doen. Routines zijn essentieel voor kinderen met ADHD die moeite hebben om naar instructies te luisteren en deze te onthouden.

Regels voorschrijven en toezien op de naleving

Ouders en leraren moeten regels voorschrijven, omdat regels discussies overbodig maken.
Als een kind vraagt ‘Mag ik televisie kijken?’, kan het,antwoord zijn‘Pas als je huiswerk af is - dat is de regel.’
Maar regels moeten wel nageleefd worden, dus ouders moeten een straf afspreken die uitgevoerd wordt als de regel wordt overtreden, op een vastberaden, rustige en vanzelfsprekende manier.

Lijstjes maken bij ADHD

Iedereen gebruikt lijstjes om het geheugen op te frissen. Lijstjes helpen een kind met ADHD bij het netjes houden van zijn of haar kamer, het afmaken van het huiswerk en het voltooien van alle taken die hij of zij zonder hulp waarschijnlijk zal vergeten. Lijstjes kunnen ook met bepaalde problemen helpen, bijvoorbeeld ‘Dingen om te doen als ik me onrustig voel’ of ‘Dingen om te doen als ik op het punt sta om te ontploffen.’

Weten wat op gevaar wijst bij ADHD

Ouders van kinderen met ADHD leren welke situaties de symptomen van hun kind kunnen verergeren. Dit kunnen feestjes, laat opblijven, gasten, lange autotochten of een verandering van de dagelijkse routine zijn. Zulke situaties zijn niet te vermijden, maar het is wel mogelijk om maatregelen te nemen. Als een kind bijvoorbeeld medicijnen gebruikt, kunnen artsen een iets hogere dosis aanbevelen om deze situaties het hoofd te bieden.

Lange autotochten bij ADHD

De achterbank van een auto is vaak een slagveld tijdens lange ritten, Er zijn speciale maatregelen nodig als een van de passagiers ADHD heeft:

• schrijf regels voor: niet plagen of treiteren en spreek straffen af als regels worden overtreden
• zorg regelmatig voor een onderbreking en tel af tot de volgende stop
• zorg ervoor dat elk kind zijn of haar eigen speelgoed heeft
• bedenk spelletjes - laat punten of snoepjes winnen voor het zien
• van dingen langs de weg, zoals dieren, bepaalde automodellen of verkeersborden
• stop een groot stuk bagage tussen de kinderen op de achterbank om de mogelijkheden voor porren en uitdagen te beperken.

Veranderen van het gedrag op school

Sommige leerlingen met ADHD en hun leraren hebben het geluk dat ze hulp en advies krijgen van een onderwijspsycholoog of een leraar die is opgeleid om les te geven aan kinderen met speciale behoeften. In het ideale geval krijgt een kind met ADHD de onverdeelde aandacht van zijn eigen leraar, of krijgt hij of zij les in een kleine groep - maar op de meeste gewone scholen zal dit waarschijnlijk niet gebeuren. Maar zelfs in een klas van 30 kan een leraar die de met ADHD samenhangende problemen begrijpt, veel doen om te helpen.

De aandacht van het kind vangen

Een leraar kan een grote verscheidenheid aan maatregelen nemen om de aandacht van een kind met ADHD te vangen. Mogelijkheden zijn het kind voor in de klas zetten, tussen twee rustige leerlingen, oogcontact houden, levendige gebaren maken en het tempo en volume van zijn of haar stem variëren om enthousiasme en opwinding over te brengen. Door de uitleg kort en levendig te houden en het kind veel vragen te stellen, blijft hij of zij gemakkelijker bij de les betrokken.

Helpen met organiseren en onthouden bij ADHD

Een leraar kan een kind met ADHD helpen om alles op een rijtje te krijgen door dingen op te schrijven, op papier of op het bord, en door het kind te stimuleren om lijstjes te maken. Het helpt ook als de leraar dat wat het kind moet doen in hanteerbare delen verdeelt, en een bepaalde hoeveelheid tijd voor elke taak voorstelt.

In de les kan de leraar beginnen met een overzicht en daarna in details treden. Een leraar kan ook ezelsbruggetjes gebruiken (trucs om het geheugen op te frissen) en een lijst maken van belangrijke woorden of getallen.

Steun geven bij ADHD

Leraren die begrijpen dat strakke discipline bij kinderen met ADHD niet werkt, kunnen helpen door vastberaden te zijn, maar kleine misstappen te tolereren. Leraren kunnen ook hun steun laten blijken door specifieke complimenten te geven:

‘Dat is een interessant onderwerp om over te schrijven’ in plaats van ‘Dat is een goed opstel.’ Leraren kunnen ook steun geven door te letten op pesterijen of plagerijen, en bovenal door nooit hun zelfbeheersing te verliezen.

Samenwerken

Door persoonlijk contact te houden (geschreven briefjes raken vaak kwijt!) kunnen leraren en ouders er zeker van zijn dat de regels volgens welke het kind leeft, consistent zijn, of ze nu te maken hebben met huiswerk, het innemen van de medicijnen, of wat hij of zij naar school aan moet hebben en mee moet brengen. Door de problemen en de vorderingen van het kind met elkaar te delen, kunnen ouders en leraren besluiten of specialistische hulp - begeleiding, medisch advies of speciaal onderwijs - nodig is.