Borstkanker: Het herkennen en behandelen van de ziekte

Borstkanker is voor vrouwen de meestvoorkomende kankersoort. Er bestaan meerdere behandelingen om deze ernstige ziekte te bestrijden. Hierbij kun je denken aan onder andere chemotherapie en radiotherapie. De verschillende behandelingen hebben ieder een ander effect. Sommige behandelingen zijn zeer plaatselijk terwijl andere overige behandelingen op het gehele lichaam effect hebben. Er bestaat een bevolkingsonderzoek om de ziekte zoveel mogelijk tegen te gaan. Hoe ontstaat borstkanker precies en wanneer kun je binnen een risicogroep vallen? Hoe is de ziekte te herkennen?

Borstkanker

• Wat is borstkanker precies en hoe ontstaat deze ziekte?
• Wanneer bevind je je mogelijk binnen een risicogroep?
• Hoe is borstkanker te herkennen?
• Hoe wordt de ziekte behandeld?

Wat is borstkanker precies en hoe ontstaat deze ziekte?

De ziekte heeft de benaming 'mammacarcinoom'. In Nederland krijgt één op de negen vrouwen te maken met deze ziekte. Omdat mannen ook een kleine hoeveelheid borstklierweefsel hebben kunnen zij ook te maken krijgen met borstkanker. Zij hebben echter honderd maal minder kans om deze ernstige aandoening te krijgen omdat zij minder borstweefsel hebben.

Borstkanker ontstaat in het melkklierweefsel dat zich in de borst bevindt. Het begint met een ongeremde groei van cellen. Uiteindelijk kan de ziekte zelfs uitzaaien naar andere organen en lichaamsdelen. Het is hierdoor van belang om na de constatering zo snel mogelijk behandeld te worden.

Wanneer bevind je je mogelijk binnen een risicogroep?

Er bestaan meerdere factoren die de kans op borstkanker kunnen vergroten. Hieronder zijn een aantal factoren te vinden die invloed kunnen hebben:

Hogere leeftijd

Personen boven de 50 jaar hebben een grotere kans op het krijgen van borstkanker. Dit geldt óók voor overige kankersoorten. Kanker wordt veroorzaakt door een ongeremde groei van cellen. Deze ongeremde groei kan ontstaan wanneer een cel beschadigd is geraakt. De kans op een beschadigde cel is groter naarmate je ouder wordt, waardoor leeftijd een factor is. De cellen vormen tumoren die het gezonde weefsel beschadigen. De kankercellen kunnen uiteindelijk uitzaaien richting andere gebieden in het lichaam.

Langere blootstelling aan de vrouwelijke geslachtshormonen oestrogeen en progesteron

Vrouwen die na hun 35e zwanger zijn geraakt hebben een verhoogde kans op het krijgen van borstkanker. Dit komt omdat bij hen de borsten al langer zijn blootgesteld aan het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen. De vrouwelijke geslachtshormonen oestrogeen en progesteron hebben namelijk invloed op het ontstaan van borstkanker. De productie van oestrogeen door de eierstokken wordt tijdens de zwangerschap stopgezet waardoor de kans op het krijgen van borstkanker verkleind wordt. Personen waarbij de menstruatie vroeg begonnen is hebben een verhoogde kans op het krijgen van deze ziekte. Dit komt omdat zij langer bloot zijn gesteld aan vrouwelijke geslachtshormonen. Enkele andere gevallen waarbij er een verhoogde kans op borstkanker is zijn onder andere het gebruik van de anticonceptiepil of hormoonpreparaten (tegen de overgang). Hiernaast lopen vrouwen die op een late leeftijd kinderen krijgen een hoger risico.

Erfelijkheid

Wanneer er een familielid (borst)kanker heeft, is de kans groter dat je hier ook mee te maken krijgt. Dit komt omdat er een verhoogde kans is dat je dezelfde genen hebt die de ziekte veroorzaken. Als er fouten in genen aanwezig zijn, is namelijk de kans groter op het krijgen van deze ziekte.

Een ongezonde levensstijl

Een ongezonde levensstijl kan de kans op het krijgen van borstkanker vergroten. Hierbij kun je denken aan ongezond voedsel zoals fastfood of onvoldoende lichaamsbeweging. Door de ongezonde levensstijl komen er meer (vet)cellen in de borsten terecht waardoor de kans op het krijgen van borstkanker vergroot wordt.

Hoe is borstkanker te herkennen?

Borstkanker kan als een knobbel in de borst voelbaar zijn. Meestal zijn deze knobbels niet pijnlijk. Hiernaast is een ingetrokken tepel mogelijk (die er vroeger niet zo uit zag). Andere mogelijke oorzaken waarbij een ingetrokken tepel ontstaat, zijn een borstoperatie en melkkanalen die binnenin de borst korter zijn dan de borst zelf. Laatstgenoemde is aangeboren en kan niet op een latere leeftijd ontstaan. Hiernaast is de ziekte te herkennen aan een verandering van de borsthuid of het verlies van lichaamsvocht uit de tepel. Hoe eerder de ziekte geconstateerd wordt, hoe hoger de kans is dat de patiënt de ziekte overleeft. Vrouwen die tussen de 50 en 75 jaar oud zijn, krijgen iedere jaar twee keer de mogelijkheid om deel te nemen aan een onderzoek. Bij dit bevolkingsonderzoek wordt er onderzocht of je aan borstkanker lijdt.

Hoe wordt de ziekte behandeld?

Om borstkanker te behandelen worden er meestal meerdere soorten behandelingen toegepast. Dit verkleint de kans dat de ziekte aanwezig blijft.

Operatie

Bij een operatie worden de kankercellen weggehaald. Omdat een operatie plaatselijk is wordt het ook wel een 'lokale behandeling' genoemd. In twee derde van de operaties is de tumor klein genoeg om de tumor en het weefsel hieromheen te verwijderen. Dit staat bekend als een zogenaamde 'lumpectomie'. Als de tumor te groot is wordt de borst volledig geamputeerd. Dit wordt een 'ablatio' genoemd.

Radiotherapie

Bestraling is een lokale behandeling waarbij er zoveel mogelijk gericht wordt op de kankercellen. Voordat er met deze behandeling begonnen kan worden, wordt er een bestralingsplan opgesteld. De volgende items worden hierbij vastgelegd:

• De intensiteit van de straling
• De duur van de bestraling
• De frequentie (hoe vaak bestraling plaatsvindt)

Doelgerichte therapie

Doelgerichte therapie is een methode waarbij medicijnen zich specifiek op de kankercellen richten. Wetenschappers kunnen vanwege vernieuwde inzichten medicijnen ontwerpen die steeds beter kankercellen kunnen herkennen.

Chemotherapie

Deze vorm van therapie behoort tot de systemische behandelingen. Dit betekent dat overige delen van het lichaam óók behandeld worden. Doktoren proberen hierbij door middel van medicijnen uitzaaiingen tegen te gaan. De tumoren worden aangepakt door de celgroei te stoppen, het delingsproces te stoppen en/of de kankercellen te beschadigen. Hierdoor kunnen tumoren kleiner worden of uiteindelijk verdwijnen.

Hormoontherapie

Hormoontherapie valt net als chemotherapie onder de systemische behandelingen. Deze behandeling wordt meestal na een operatie uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de kans dat de ziekte terugkomt geminimaliseerd wordt. De meeste vormen van hormoontherapie zorgen ervoor dat de hoeveelheid oestrogeen verminderd wordt, omdat dit vrouwelijk hormoon de groei en verspreiding van kankercellen bevordert. Hiernaast bestaat er een vorm van hormoontherapie die ervoor zorgt dat oestrogeen geen effect meer heeft op de borstkankercellen.