Cholesterol en zijn gevolgen

Wat is cholesterol? Wanneer is het goed en wanneer slecht? Wat zijn de gevolgen van een te hoog cholesterol? En wat kunt je er aan doen? Deze vragen zullen hieronder worden beantwoord.

Definitie van cholesterol

Cholesterol is een samenvoeging van Griekse woorden, namelijk Chole wat gal betekend en stereos wat vast betekend. De stof is zo aan zijn naam gekomen omdat galstenen voor een groot deel uit cholesterol bestaan. Cholesterol is een vettige stof die we nodig hebben in ons lichaam om als bouwsteen te dienen voor celmembranen, vitamine D en gal.
Cholesterol wordt door het lichaam zelf gemaakt in de lever, bijnieren, testes en darmen. Slechts een klein gedeelte wordt rechtstreeks opgenomen uit voedsel. Cholesterol valt onder de lipiden (‘vetten’).

Goed en slecht cholesterol

Lipiden worden in het bloed/water vervoerd door middel van lipoproteïnen, deze lipoproteïnen deelt men in naar dichtheid. Met een lage dichtheid worden ze ‘low density lipoproteïenen’ (LDL) genoemd en met een hoge dichtheid worden ze ‘high density lipoproteïnen’ (HDL) genoemd. LDL vervoert het cholesterol naar alle delen van het lichaam, waar de cellen het gebruiken. Dit noemt men ook wel slecht cholesterol. Het teveel aan cholesterol wordt door HDL omgezet in galzout in de lever. Galzouten zijn nodig bij de vetvertering. Vanuit daar verlaat een deel het lichaam met de ontlasting en een ander deel wordt weer opgenomen. HDL wordt goed cholesterol genoemd omdat het de cholesterol uit het lichaam haalt en weer gebruikt in de lever.
Galstenen kunnen ontstaan als je gal oververzadigd raakt met cholesterol. De cholesterol staat dan neer. Galstenen komt voor 80% voor in de Westerse landen.

Hart- en vaat ziekten

Cholesterol is onmisbaar voor ons lichaam. Een teveel aan cholesterol gaat zich namelijk ophopen aan de binnenkan van wanden van bloedvaten. Het gevolg hiervan kan zijn: dichtslibben (vernauwen), waardoor er uiteindelijk hart- en vaatziekten kunnen ontstaan. Voorbeelden van hart° en vaatziekten zijn: een hartinfarct, een beroerte of etalagebenen (vernauwing van slagaderen naar de benen). Naast LDL en HDL is ook het gehalte van triglyceriden in het bloed van belang. Triglyceriden betekent vet. Wanneer dit vet gehalte te hoog is, betekent dit ook een hogere kans op hart- en vaatproblemen. Triglyceriden hechten zich namelijk net als LDL cholesterol vast aan de wanden van bloedvaten. Tijdens het vasthechten vormt zich een gele brij van vetten (inclusief cholesterol), kalkneerslag en bloedresten. Dit leidt tot een aandoening genaamd atherosclerose (slagaderverkalking).

Andere problemen

Zuurstof tekort: door de vernauwing die wordt veroorzaakt door het cholesterol komt er te weinig zuurstof bij de bloedvaten. Zo’n vernauwing is bij de kransslagaders helemaal ernstig, want deze aders moeten het hart van zuurstof voorzien. Bij een of meer verstoppingen in de kransslagaders krijgt men pijn in hartgebied. Dit heet angina pectoris/hartkramp/pijn op de borst.
Hartinfarct: als het zuurstoftekort in een korte tijd snel toeneemt kan dit een teken zijn van een hartinfarct. Oplossingen hiervoor zijn: dotteren (wijder maken van aderen, met een balonnetje) of een bypassoperatie (omleiding voor de zuurstof). Een hartinfarct krijgt men als de kransslagader plotseling afgesloten wordt. Het stuk hartweefsel dat door het zuurstof nu niet bereikt wordt sterft erg snel af. Er is dan ook snel medische hulp nodig.
Bloedprop: zo’n zelfde soort situatie kan zich voordoen in het gebied van de hersenen. In een vernauwde ader kan een bloedprop vast komen te zitten die de boel blokkeert. Dit heet een Tia als de blokkade maar van korte duur is. Als het echter voor langere tijd is dan noemt men het een herseninfarct. Wat als gevolg kan hebben dat een deel van de hersenen afsterft.
Erectieproblemen: 70% van de mannen met een erectieprobleem heeft een te hoog cholesterol. Mocht dit na onderzoek het geval zijn, dan kan men met cholesterol verlagende medicijnen beginnen (statines).

Wat kun je eraan doen?

• gezond leven: veel groente, fruit en vis, weinig verzadigd vet, niet roken, sporten en overgewicht proberen te voorkomen.
• functional foods: etenswaren waar stoffen aan zijn toegevoegd die goed zijn voor de gezondheid. Bijvoorbeeld plantensterolen, deze stoffen remmen de opname van cholesterol.
• Voldoende Anti-oxidanten en vitamine B binnenkrijgen
• Opvoeren van het gebruik van vette vis (haring, sardientjes, tonijn, zalm), olijfolie en kokosolie (werkzaam tegen kanker en hart- en vaatziekten).
• Light producten kiezen i.p.v. regulier: dit is echter niet genoeg.
• Weinig koolhydraten: frisdrank, kant- en klaar spullen, pakjes en zakjes)
• Weinig transvetten, dit zit in: frituurvet, koffiemelkpoeder, koekjes, gebak, pizza’s, zoutjes, chips.
• Weinig linolzuurverrijkte producten gebruiken: roomboter
• Weinig suikers