Levensstijl: hoe kan je de kans op een hartaanval verkleinen

Een hartinfarct, in de volksmond ook wel bekend als een hartaanval, treft jaarlijks maar liefst 33.000 Nederlanders. Dat zijn er bijna 200 per dag. Iedere dag overlijden er ongeveer 15 van hen. Dit zijn grote aantallen. De positieve kant aan deze cijfers is echter dat je zelf een grote invloed kan uitoefenen op jouw kans op een hartinfarct of hartaanval. De kans is voor een groot deel afhankelijk van je eigen levensstijl. Maar wat zijn nou precies de dingen waar je in je leven op kunt letten? Hoe kun je je kans op een hartinfarct verkleinen?

Het ontstaan van een hartinfarct of hartaanval

Een hartaanval/-infarct is vaak te herkennen aan het optreden van plotselinge symptomen. Het bekendste symptoom is de kenmerkende pijnlijke, drukkende pijn midden op de borst eventueel uitstralend naar een arm of de kaak. Dat in combinatie met misselijkheid, duizeligheid, zweten of een licht gevoel in het hoofd verhoogt de verdenking op een hartaanval. Al deze klachten ontstaan doordat het hart te weinig bloed en daardoor zuurstof krijgt. Je hart pompt al je bloed door je lichaam heen, maar moet om te kunnen werken zelf ook bloed krijgen. Deze bloedvoorziening gebeurt middels de kransslagaders, de arteria coronaria.

Atherosclerose van de bloedvatwand

Bij mensen met een bepaalde, ongezonde levensstijl, kunnen deze kransslagaders gaan verkalken. Dit heet atherosclerose. Dit is een langdurig proces dat jaren in beslag kan nemen. Door beschadigingen van de vaatwand gaan vetten zich erin ophopen. Ook bepaalde cellen van het afweersysteem gaan in de celwand zitten. Er vinden daarna allerlei chemische reacties plaats waardoor er een plaque ontstaat. Deze plaque zorgt ervoor dat het bloedvat vernauwt. In een laat stadium van het proces gaat er calcium in de plaque, waardoor deze stijf wordt. Als op een gegeven moment de bloedvaten te nauw zijn geworden, kan het soms voorkomen dat je hart te weinig zuurstof krijgt. Dit leidt tot (tijdelijke) pijn op de borst. De harde kalkplaque kan ook gaan scheuren. Dit heeft als gevolg dat er een bloedpropje in de scheur gaat vormen en het bloedvat volledig afgesloten wordt. Het hart of een deel van het hart krijgt dan helemaal geen zuurstof meer. Dit leidt tot de klachten en kennen we als een hartaanval of hartinfarct.

Levensstijl en de kans op een hartaanval

Zoals hierboven al even genoemd werd, is slagaderverkalking (medische term: atherosclerose) een proces dat jaren in beslag neemt. Als je op tijd begint, kun je dit proces tegengaan. Het is echter nooit te laat om je levensstijl te veranderen. Ook op latere leeftijd heeft het veranderen van de levensstijl nog zin. Het proces van atherosclerose blijft in stand wanneer er beschadigingen in bloedvatwand optreden en wanneer er veel vet in het bloed aanwezig is. Bij het veranderen van de levensstijl moet je dan ook vooral deze twee dingen proberen te voorkomen.

Risicofactoren

• Roken: het bekendste schadelijke effect van roken is longkanker. Roken is door stoffen als nicotine echter ook erg slecht voor hart- en bloedvaten. Het zorgt voor kleine beschadigingen van de bloedvatwand. Stoppen met roken is dus belangrijk. Ook als je al lang gerookt hebt, heeft stoppen nog zin! De schade kan zich in de loop van de tijd herstellen. Dit proces neemt enkele jaren in beslag.
• Dieet en obesitas: een dieet met weinig vetten is van belang. Je hebt vanzelfsprekend wel vetten nodig in een gezond voedingspatroon, maar vooral het eten van verzadigde vetten moet je proberen te beperken. Verzadigde vetten zitten vooral in bekende dikmakers zoals chocolade, koeken en gefrituurd eten. Er zijn mensen die een familiaire aanleg hebben voor een hoog vet- of cholesterolgehalte. Voor deze mensen kan het nuttig zijn om hier medicijnen voor te nemen en extra goed te letten op het aantal vetten dat ze innemen. Neem voor hulp contact op met je huisarts of een diëtist.
• Diabetes: mensen met diabetes hebben (zonder adequate behandeling) te veel glucose (een vorm van suiker) in hun bloed. Dit kan ook schade geven aan de bloedvatwand. Mensen met diabetes dienen dus erg goed op hun suikerniveaus te letten. Het beste is natuurlijk om diabetes te voorkomen. Dit doe je door de inname van suikers te beperken. Ook hiervoor kun je hulp vragen bij een diëtist.
• Inactiviteit: door voldoende te bewegen, minimaal een halfuur per dag, blijven de bloedvaten in goede conditie.

Risico's die je niet kunt veranderen

Zoals je hierboven hebt kunnen lezen zijn er veel dingen die je kan doen om je kans/risico op een hartaanval te verkleinen. Een gezond leven leiden betekent echter niet dat de kans op een hartinfarct tot nul daalt. Er zijn helaas altijd nog factoren bij het ontstaan van de ziekte waar je geen invloed op hebt. Zo schijnt het dat mannen een hoger risico hebben op een hartinfarct; dit heeft te maken met hormonen. Ook is er in sommige families een genetische aanleg. Dit zijn echter geen redenen om het op te geven! Je hebt zelf nog altijd een grote invloed op de kans. Het is nooit te laat om je levensstijl te veranderen.