Depressies, de belangrijkste feiten op een rij

Er bestaan vele misverstanden over de betekenis van een depressie. Dit artikel geeft niet alleen informatie over de officiële psychiatrische ziekte, maar geeft ook de ernst van de ziekte weer. Heeft u enig idee wat deze ziekte met een mens doet en in hoeveel gevallen deze aandoening een fatale afloop heeft? Dit artikel laat u zien wat u kunt doen als u, of iemand in uw naaste omgeving, met deze ziekte te maken heeft. Laat u informeren, niet alleen over de ziekte maar ook over de behandelingen.

Wat is een depressie precies?

Een depressie is officieel een psychiatrische ziekte. Veel mensen denken dat een depressie simpelweg een periode is van een somber of verdrietig gevoel als gevolg van een tegenslag. Dit is het grootste misverstand dat bestaat over depressiviteit.

Het is normaal dat iemand even van slag is na een tegenvaller of een emotionele situatie. Iedereen heeft het moeilijk na het overlijden van een dierbare of na bijvoorbeeld het onverwachts krijgen van ontslag. In deze situaties is er absoluut geen sprake van een depressie, maar van een normale emotionele reactie. De stemming is gedaald en de tijd die iemand nodig heeft om een voorval te verwerken, hangt sterk af van de gevoeligheid van een individu. Sommige mensen doen er een week over voor zij weer goed kunnen functioneren na een tegenslag, maar de sombere periode blijft slechts een normale wijziging in de gemoedstoestand. Wanneer men last heeft van een ernstige daling van de stemming die langer aanhoudt dan twee weken, is er pas sprake van een depressie. Een ander belangrijk kenmerk is dat het algemeen functioneren op alle gebieden negatief beïnvloed wordt. Een echte depressie kan de geestelijke gezondheid ernstig schaden en zelf leiden tot de dood. In onze maatschappij wordt de ziekte helaas vaak gezien als een ziekte die voortkomt uit aanstellerij. Men kan de ziekte niet zien, waardoor men vaak denkt dat de persoon in kwestie de ziekte verzint. Toch is er een duidelijk verschil tussen een normale sombere periode en een depressie in de zin van een psychiatrische ziekte.

Steeds meer mensen lijden aan depressies

Een depressie is een van de meest voorkomende psychiatrische ziekten binnen Nederland. Twintig procent van alle vrouwen en tien procent van alle mannen krijgt minimaal eenmaal in het leven te maken met een depressie. Jaarlijks maakt gemiddeld één op de dertien Nederlanders een depressieve periode door. Dit houdt feitelijk in dat op ieder willekeurig moment meer dan 700.000 mensen binnen Nederland depressief zijn. Vrijwel overal ter wereld komen depressies dubbel zoveel voor bij vrouwen als bij mannen. Vijftig tot zestig procent van alle patiënten hebben last van slechts één depressieve periode in hun leven. De overige patiënten hebben er vaker tot veel vaker last van. Vijftien procent van deze patiënten heeft zelfs voortdurend last van depressies. Makkelijk gezegd rollen deze personen van de ene depressie in de andere en er lijkt nooit een einde aan te komen. Voornamelijk bij deze mensen heeft de ziekte een fatale afloop. Volgens onderzoek maakt vijftien tot twintig procent van deze patiënten vroegtijdig een einde aan hun leven.

Mogelijke oorzaken van een depressie

Oorzaken van depressies zijn vaak moeilijk aan te wijzen. Natuurlijk heeft dit ook alles met de patiënt zelf te maken. Wanneer er meerdere personen, die regelmatig depressief zijn, in eenzelfde vervelende situatie geplaatst worden, zal maar een klein aantal van deze personen daadwerkelijk depressief worden van de situatie. Dit heeft alles te maken met de emotionele toestand van deze mensen, de gemoedstoestand, de gevoeligheid en de gevoelsmatige betrokkenheid bij de situatie.

Depressies komen vaak voor bij mensen die kwetsbaar en erg gevoelig zijn. Kwetsbaarheid en overgevoeligheid kunnen aangeboren factoren zijn, maar kunnen ook later pas ontwikkeld worden. Ook kan het risico op een depressie bepaald worden door erfelijke factoren, maar het is geen feit dat een kind van depressieve ouders ook depressief gedrag vertoond.

Wel is de kans op een depressie voor dit kind tien maal zo groot als voor de gemiddelde mens. Een depressie heeft talloze mogelijke oorzaken, welke niet alleen met emotie te maken hebben. Naast de geestelijke of emotionele oorzaken zijn er ook veel lichamelijke oorzaken te noemen, waaronder medicijngebruik, lichamelijke ziekten, diverse biologische factoren en een afwijking in de zenuwcellen binnen de hersenen. Lichamelijke oorzaken als genoemd verhogen het risico op een steeds terugkerende depressie. De geestelijke oorzaken zijn vaker, maar zeker niet altijd, van kortere duur en minder ernstige mate. Ook het risico op herhaling is hierbij kleiner, maar alles behalve uitgesloten. Bij geestelijke oorzaken kunt u denken aan het overlijden van een dierbare, een geboorte of de overgang. In de meeste gevallen zijn depressies met deze oorzaken makkelijker te behandelen dan de depressies als gevolg van eerstgenoemde oorzaken, welke regelmatiger terugkeren.

Welke behandeling is het meest geschikt?

De behandeling is niet voor elke depressie en elke patiënt gelijk. Het is afhankelijk van het soort depressie, de persoon in kwestie, de duur en het niveau van de depressie. Mensen die veel steun krijgen van anderen om hen heen zullen minder snel de hulp van een huisarts inschakelen dan alleenstaanden. Veel mensen die lijden aan depressies weigeren hulp te vragen. Sommigen voelen zich een aansteller, anderen durven niet aan de bel te trekken uit schaamte of schuldgevoel. Het is erg belangrijk dat een depressief persoon mensen om zich heen heeft die hem of haar steunen. De directe omgeving ziet ook vaak meer dan de persoon zelf wil vertellen. Lichte stemmingsstoornissen kunnen snel omslaan naar een ernstige stoornis waarbij de patiënt kan gaan denken aan zelfdoding. Juist in die gevallen zijn de mensen in de directe omgeving de aangewezen personen om hulp in te schakelen, aangezien de persoon in kwestie dit zelf niet meer zal doen. De eerste stap naar hulp is de stap naar de huisarts. Veel patiënten blijven onder behandeling van de huisarts, omdat dit al voldoende is. Het lucht vaak al op om te vertellen hoe men zich voelt en wat zij denken. Het idee dat iemand luistert en meedenkt is vaak al een groot deel van de oplossing van de depressie. Wanneer de huisarts van mening is dat de depressie te zwaar is om zelf te behandelen, zal hij of zij de patiënt door verwijzen naar de 'tweede lijn gezondheidszorg'. Dit houdt in dat je wordt verwezen naar een instituut waar meerdere mensen aanwezig zijn om te helpen bij het oplossen, of in eerste instantie verminderen, van de depressie. Hier werken o.a. maatschappelijk werkers, psychologen, psychiaters en pedagogen.

Verschillende behandelmethoden

In de meeste gevallen wordt er gebruik gemaakt van een combinatiebehandeling. Meestal bestaat deze behandeling uit het gebruik van medicijnen in combinatie met het voeren van gesprekken. Deze combinatiebehandeling boekt, zeker bij minder ernstige depressies, de beste resultaten. Naast deze methode zijn er nog vier andere behandelingen mogelijk, welke voornamelijk worden gebruikt bij personen met ernstige depressies. Lichttherapie, slaaponthouding en runningtherapy worden vaak intern toegepast op de zwaar depressieve patiënten. Tot slot is ook TMS (Transcranial Magnetic Stimulation) een mogelijke behandeling. Alleen patiënten met een zeer ernstige depressie, die niet op andere behandelingen reageren, komen voor deze behandeling in aanmerking en kunnen hiermee goed geholpen worden.