Depressie, wat is dat eigenlijk?

Een slecht humeur, neerslachtigheid of droefheid kent iedereen wel. En veel mensen hebben behalve de dagelijkse stemmingswisselingen ook langere crises te overwinnen. Maar dat is nog geen depressie. Pas als de zwaarmoedigheid de overhand heeft en het gevoel van hopeloosheid niet meer weg dreigt te gaan, wordt de psychisxhe depressie een ziekte.

Wat is het?

Een depressie was lange tijd taboe. Echter, aan het begin van de 20e eeuw heeft de psychiater en oprichter van het 'Max-Planck-instituut voor psychiatrie Emil Kraepelin er in medische kringen voor gezorgd, dat het begrip depressie als ziekte werd erkend. Dit werd in de buitenwereld tientallen lang genegeerd. Pas in de laatste jaren werd het taboe rond de ziekte weggenomen.

Het woord depressie komt uit het Latijn en betekent neerslachtigheid. Een depressie duurt echter niet maar enkele dagen of weken. Een depressie is een ziekte met psychische en lichamelijke symptomen, die het hele dagelijkse leven veranderen. Er zijn eigenlijk geen concrete getallen over het aantal personen dat aan een depressie lijdt. Men denkt, dat ongeveer vijf tot zeven procent lijdt aan deze ziekte. Echter, het aantal mensen dat in ieder geval één maal in hun leven aan een depressie lijdt, is ongeveer 17 procent.

Psychische symptomen

Het verloop van een depressie is in elk geval weer anders. Bij de één merk je het langzaam op, bij de ander is het meteen heel heftig. Voor sommigen is het slechts een korte, voorbijgaande fase, bij anderen duurt de depressie maanden of soms zelfs jaren. Er zijn dus verschillende soorten depressies: licht, middelzwaar of zwaar. Symptomen, die typisch voor een depressie zijn:

• neerslachtigheid
• gevoel van innerlijke leegte
• lusteloosheid
• moeite met concentreren
• twijfelen aan jezelf
• schuldgevoelens
• innerlijke onrust
• angstgevoelens

Lichamelijke symptomen

Het kan zijn ,dat de psychische lasten lichamelijke klachten veroorzaken, die vaak zonder succes behandeld worden, als de oorzaak niet duidelijk is. Het kan heel erg voor de patiënt zijn, als ze wordt verteld dat ze zich maar wat inbeelden. Deze lichamelijke klachten kunnen door een depressie veroorzaakt worden:

• slaapstoornissen
• spijsverteringsproblemen
• hoofd-, gewrichts- of spierpijn
• geen zin meer in seks
• eetstoornissen

Hoe ontstaat een depressie?

Onderzoekers proberen de ziekte biologische te verklaren en het psychologische te begrijpen. Het raadsel, waarom een mens aan een depressie lijden kan terwijl een ander in gelijke omstandigheden gezond blijft, is nog niet helemaal opgelost. Het is echter zeer waarschijnlijk, dat de aanleg voor een depressie gedeeltelijk in de genen zit.

Uit moderne biotechnische onderzoeken is gebleken, dat bij depressie schijnbaar een storing van de zogenoemde neurotransmitters-stofwisseling optreedt. Neurotransmitters zijn stoffen, waarbij de zenuwcellen in de hersenen in contact komen met de naastliggende cellen. Er zijn aanwijzingen dat bij een depressie vooral de stoffen noradrenaline en serotonine (het 'gelukshormoon') ontbreken. Daardoor wordt het evenwicht van de biologische functies verstoord.

Concrete oorzaken voor een depressie zijn vaak moeilijke leefomstandigheden: het verlies van een dierbare, de scheiding van een partner, een ernstige ziekte, problemen op het werk of werkloosheid. In de psychologie zijn er theorieën die zeggen dat een depressie ontstaat door onverwerkte zaken uit het verleden, bijvoorbeeld het verlies van de moeder.

Wie kan een depressie krijgen?

Iedereen kan een depressie krijgen en het kan op iedere leeftijd ontstaan. Bij vrouwen komt het wel twee keer zo vaak voor dan bij mannen. Ongeveer iedere vierde volwassene heeft een keer in zijn of haar leven een depressie.

Bij jonge moeders lijdt meer dan de helft kort na de geboorte van hun kind aan een milde vorm van een depressie, de zogenaamde 'babyblues'. Ze kunnen zomaar gaan huilen, voelen zich treurig en slapen slecht. Hormonen spelen hierbij een belangrijke rol. Men spreekt van een postnatale depressie als dit langer dan twee weken duurt. Bij ongeveer vijf tot tien procent van de vrouwen is dit het geval.

Oudere mensen hebben ook een toenemende kans op een depressie, al is dit nog niet wetenschappelijk bewezen. Het staat vast, dat depressies bij oudere mensen vaak zelfs niet door de huisarts wordt herkend. Neerslachtigheid wordt vaak geweten aan de levensomstandigheden, het minder worden van de lichamelijke of geestelijke krachten, eenzaamheid of stoppen met werken. Depressies zijn echter wel de meest voorkomende ziekten bij de ouder wordende mens.

Ook bij kinderen wordt een depressie vaak niet of veel te laat herkend. Het past dan ook niet het 'normale' beeld van een gelukkige kindertijd. Bovendien worden de symptomen vaak verward met de lichamelijke klachten, die opgroeiende kinderen nu eenmaal hebben, waardoor een diagnose heel moeilijk te stellen is.