De prenatale depressie

Hoewel er veel geschreven wordt over de zogenaamde roze wolk waar vrouwen op weg zouden zweven wanneer zij zwanger zijn, is er een behoorlijk aantal vrouwen dat een zwangerschap helemaal niet als leuk of prettig ervaart. Het is normaal dat een zwangere vrouw emotioneel instabiel en soms neerslachtig is. Wanneer dit echter van langdurige aard is of extreme vormen aanneemt, spreken we van een prenatale depressie of prepartum depressie. Over prenatale depressies is weinig geschreven. Toch krijgt zo’n 7 tot 20 procent van de zwangere vrouwen te maken met dit verschijnsel. De duur is verschillend: een prenatale depressie kan enkele weken duren, maar kan ook maanden aanhouden. Ook wanneer vrouwen (nog) niet weten dat ze zwanger zijn, kan deze vorm van depressie al tot uiting komen.
De symptomen van een prenatale depressie lijken vaak op zwangerschapskwalen. Hierdoor wordt er vaak een verkeerde diagnose gesteld. Zwangerschapskwalen zijn echter zeer tijdelijk van aard: een prenatale depressie kan soms wel de hele zwangerschap aanhouden en gaat niet zomaar uit zichzelf weg.

Oorzaken van een prenatale depressie

Een prenatale depressie kan van lichamelijke of psychosociale aard zijn, of een combinatie van beide factoren zijn. Een zwangerschap maakt veel bij een vrouw los: op lichamelijk gebied verandert er veel en onder invloed van hormonen kunnen vrouwen zeker de eerste periode emotioneel instabiel zijn. Daarnaast is het vooruitzicht om een kind te krijgen natuurlijk ook ontzettend spannend, waardoor de aanstaande moeder onzeker kan worden en stress kan ervaren. Risicofactoren zijn een ongeplande zwangerschap, moeilijkheden om zwanger te geraken, misbruik in het verleden en sociale en financiële situatie. Daarnaast is vooral de persoonlijkheid van de moeder een bepalende factor: hoe gaat zij om met het ingrijpende nieuws?

Symptomen van een prenatale depressie

Een prenatale depressie heeft veel overeenkomsten met een normale depressie. Een aantal belangrijke symptomen zijn:

• Emotioneel vlak voelen
• Slaapproblemen
• Angst en paniek, ook over de zwangerschap
• Spijt hebben van je zwangerschap
• Neerslachtige en sombere gevoelens
• Extreme vermoeidheid
• Jezelf waardeloos voelen
• Concentratieproblemen
• Gedachten aan suïcide

Wanneer je zwanger bent en (enkele van) deze symptomen herkent, zou het zo kunnen zijn dat je een prenatale depressie hebt. Het is echter wel zo dat emotionele instabiliteit, zeker gedurende het eerste trimester van de zwangerschap, heel normaal is. Raak dus niet in paniek als je wel eens neerslachtig of onzeker bent gedurende je zwangerschap. Pas als je deze klachten continue en langer dan twee weken hebt, is het raadzaam om hulp in te schakelen.

Gevolgen van een prenatale depressie

Stress en depressie bij een aanstaande moeder kunnen een gezonde ontwikkeling van het kindje in de weg staan. Prenatale depressie wordt dan ook gelinkt aan een hoger risico op vroeggeboortes, een lager geboortegewicht en problemen in de mentale ontwikkeling van het kind.

Daarnaast is de aanwezigheid van een prenatale depressie een risicofactor voor het ontstaan van een postnatale depressie. Vrouwen met een prenatale depressie hebben vaak moeite om zich gedurende hun zwangerschap aan het ongeboren kind te hechten: ook na de geboorte kan dit invloed hebben op de band tussen moeder en kind.

Behandeling van een prenatale depressie

Voor veel zwangere vrouwen die last hebben van prenatale depressies kan het al veel helpen om rust te nemen en te praten over haar gevoelens. Steun van een eventuele partner kan hierbij veel helpen. Goed voor jezelf zorgen, voldoende en gezond eten en regelmatige beweging kunnen ook bijdragen aan de bestrijding van een prenatale depressie.

Wanneer een vrouw er zelf niet uitkomt kan professionele hulp noodzakelijk zijn. Zeker omdat er mogelijke gezondheidsrisico’s voor het ongeboren kind aan een prenatale depressie gelinkt zijn, is het belangrijk dat er hulp of begeleiding wordt ingeschakeld. Een eerste contactpersoon hierbij is de huisarts: hij of zij kan de situatie beoordelen en je aan de hand daarvan eventueel doorverwijzen naar hulpverlenende instanties.

Bij vrouwen met lichte tot matige depressieve klachten wordt bij voorkeur gebruik gemaakt van psychotherapie en praatgroepen. Wanneer deze vormen van therapie niet voldoen en een vrouw een matige tot ernstige prenatale depressie heeft, wordt er mogelijk uitgeweken naar medicatie. Er is voor veel medicijnen echter weinig informatie over het effect dat zij op de zwangerschap en op het ongeboren kind kunnen hebben. Het is in deze situaties dan ook erg belangrijk dat de voor- en nadelen van medicijngebruik goed tegen elkaar worden afgewogen.

Voor sommige zwangere vrouwen is de situatie zo ondraaglijk dat een normaal leven niet meer mogelijk is. Voor deze vrouwen kan worden overgegaan op het afbreken van de zwangerschap.