Wat is arteriosclerose (aderverkalking)

Arteriosclerose is het voornaamste verouderingsverschijnsel van de slagaders. Het is een verkalking van de slagaders en zou eigenlijk slagaderverkalking moeten heten. Ruim de helft van alle mensen sterft aan een ziekte die het gevolg is van arteriosclerose.

Hoe begint arterioslclerose.

Hoe arterioslerose begint is nog steeds niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk begint het met de afzetting van cholesterol aan de binnenkant van het bloedvat. Hierdoor wordt de binnenste cellaag van het bloedvat (endotheel) beschadigd. Op deze beschadigde binnenlagen van de bloedvaten plakken dan de bloedplaatjes aan vast. Tegelijkertijd gaat de spierwand van het bloedvat verdikken en verharden.

Door het vastplakken van de bloedplaatjes en het verdikken van de spierwand zorgt ervoor het bloedvat langzaam steeds nauwer wordt. Meestal gaat dit proces zo langzaam dat het lichaam zelf al andere wegen gaat zoeken om toch voldoende bloed naar alle weefsels te vervoeren. Er worden dan natuurlijke omleidingen gelegd. Als dit niet gebeurt, en de verkalking van de bloedvaten gaat sneller dan het andere wegen aanleggen, dan kunnen er op den duur klachten ontstaan.

Soms gebeurt het dat er op een plek dat zich aan het verkalken is ineens een stolsel ontstaat (thrombus), die vrijwel het hele bloedvat af kan sluiten. Wanneer een orgaan of of weefsel dan geen bloed meer toegevoerd krijgt kan het afsterven; het wordt necrotisch. Necrose als gevolg van afsluiting van een bloedvat wordt ook wel een infarct genoemd. Treedt dit op in de benen dan spreken we van gangreen.

Uit zo'n plek in de ader wat zich aan het verkalken is, en dus de bloedplaatjes blijven plakken, kan het ook nog gebeuren dat zo'n stukje aangeplakte bloedplaatjes losschiet (thrombus) en door de aders mee wordt vervoert naar andere delen van het lichaam. Komt zo'n thrombus terecht in een ader die nauwer is dan de thrombus, dan zal de thrombus het bloedvat afsluiten.
Ook hier ontstaat zuurstofgebrek en zal het weefsel of orgaan dat geen bloed meer krijgt afsterven.

Een losgeraakte thrombus noemen we een embolus. Een arteriosclerotisch bloedvat is niet meer elastisch. Het is bros en breekbaar geworden en kan gemakkelijk barsten met als gevolg een inwendige bloeding. Dit komt het meeste voor in de hersenen.

Verschijnselen van arteriosclerose in verschillende organen

In de hersenen

Als er in de hersenen door arteriosclerose een vat vernauwt of dichtslibt, houden de hersen op met het goed functioneren. Er ontstaan ziekteverschijnselen als een halfzijdige verlamming, spraakstoornissen en halfzijdig uitval van het gezichtsveld.
Als deze verschijnselen binnen 24 uur weer verdwijnen spreken we van een TIA (transient ischamic attack).
Een TIA is vaak een voorverschijnsel van een CVA ( cerbrovasculair accident). Bij een CVA is een blijvende uitval van een hersengedeelte. Een CVA kan worden veroorzaakt door een thrombose, embolie of een hersenbloeding.

In het hart

Wanneer de bloedvaten van het hart door arteriosclerose dichtslippen wordt daardoor de pompfunctie van het hart vermindert, het hart kan dus minder goed bloed door het lichaam pompen. Dit kan leiden tot hartfalen. Een lokale vernauwing van één van de kransslagaders door arteriosclerose of thrombose kan hartklachten bij inspanning veroorzaken, dit noemen we angina pectoris. Als een bloedvat helemaal afgesloten wordt spreken we van een hartinfarct.

In het been

Een gedeeltelijke afsluiting van een slagader naar het been of van de aaorta kan leiden tot claudicatio intermittens.
De symptomen zijn dan een knijpende pijn in de kuit, die altijd optreedt na inspanning en die direkt weer wegzakt als je rust neemt. Mensen die hier last van hebben lopen altijd kleine stukjes, en nemen dan even pauze zodat de pijn weer even afzakken kan. Naarmate de vernauwing in het vat voller wordt, worden de loopafstanden korter. Wanneer het vat bijna dicht zit, blijft de pijn ook vaak in rust aanwezig. Wanneer een bloedvat helemaal afgesloten is kan een deel van het been necrotisch worden. Arteriosclerotische ziekten in het been worden Perifeer arteriële vaataandoeningen (PAV) genoemd.

Wat zijn de risicofactoren voor arteriosclerose

• leeftijd, het is eigenlijk een verouderingsziekte
• mannelijk geslacht
• erfelijke aanleg
• verhoogd cholesterolgehalte in het bloed.
• hoge bloeddruk
• roken
• overgewicht
• te weinig lichaamsbeweging
• suikerziekte