Dementerenden: verschillende benaderingswijzen

De omgang met mensen die dementeren is vaak moeilijk. Soms weet je even niet hoe je moet reageren op wat iemand zegt of doet. Voor de dementerende zelf is het dementeren ook vaak erg moeilijk. Er zijn verschillende benaderingswijzen (methoden) om het functioneren van een dementerende mens te optimaliseren.

Reminiscentie

Naarmate de dementia vordert, keert de dementerende steeds verder terug in het verleden. Reminiscentie is het proces van het terughalen van positieve herinneringen aan gebeurtenissen of ervaringen uit het verleden. Doelen van reminiscentie zijn het onderhouden van contacten, het leren kennen van de dementerende, creëren van wederzijds begrip en respect, herinneringen en culturele achtergrond overdragen aan anderen, gelegenheid krijgen om te vertellen, gevoel van eigenwaarde versterken, een gevoel van samenhorigheid creëren door het delen van herinneringen, herkenning en trots creëren. Zo kun je met de dementerende bijvoorbeeld koper gaan poetsen. Dit haalt vaak herinneringen op omdat dit vroeger vaak werd gedaan.

ROB (Realiteits- en Oriëntatie Benadering)

Vanuit de omgeving wordt er informatie over tijd, plaats en persoon aangeboden. Er wordt een beroep gedaan op de nog aanwezige cognitieve functies. De bedoeling is om de oudere zo lang mogelijk in de realiteit van het hier en nu te houden en zijn niveau van functioneren zo lang mogelijk te handhaven. Zo worden in de omgeving vaak ‘geheugensteuntjes’ opgehangen. Er hangen bijvoorbeeld bordjes met de dag van vandaag, het jaartal, welk seizoen het is, welke maand. Er hangt een duidelijk zichtbare klok in de kamer waar de dementerende vaak is.

Validation

In de omgang met dementerenden merk je, dat ze vroeg of laat in hun eigen werkelijkheid gaan leven en dat ze zich moeilijk tot niet meer kunnen richten op onze werkelijkheid. Validation is een manier om gevoelens en gedachten te bevestigen als de realiteit. Je gaat als het ware mee in de gedachtewereld van de dementerende en bevestigt wat hij of zij zegt als correct. Ook al kloppen de dingen die de persoon zegt helemaal niet, toch ga je hierin mee.

Zintuigactivering

Deze methode richt zich op het aanbieden van aangename waarnemingsindrukken. Een voorbeeld van zintuigactivering is snoezelen. Ook kun je de dementerende allerlei materialen laten voelen, zien, horen, proeven. Zo kun je bijvoorbeeld een lekker geurtje opdoen als de dementerende het prettig vind, je kunt in de omgeving ook geuren gebruiken door bijvoorbeeld een wierrook stokje te branden of geurkaarsjes.

Warme zorg

De zorgverlening is gericht op de zorgbehoefte van de dementerende persoon. Het is gericht op het verminderen van pijnlijke symptomen als angst, onveiligheid, onzekerheid. De oudere moet de omgeving ervaren als veilig en beschermend. Het bieden van een veilige omgeving kan op verschillende manieren gebeuren: door nabijheid, huiselijkheid, herkenbaarheid, vrijheid en contact met de familie.

Belevingsgerichte zorg

Dit is niet een methode op zich maar meer een verzamelnaam voor de andere methodes zoals validation, reminiscentie, zintuigactivering en warme zorg. ROB behoort niet tot deze groep omdat dit de oudere in de realiteit probeert te houden en de andere methoden gaan uit van de belevingswereld van de dementerende.