Waarom dikke mensen meer kans hebben op diabetes

De geluiden zijn altijd en overal te horen: te dikke mensen hebben een verhoogde kans op diabetes, ook wel suikerziekte genoemd. Maar waarom lopen die mensen met overgewicht – ook als ze jong zijn – meer risico op de suikerziekte? De alvleesklier heeft daar veel mee te maken en de grootte van de vetcellen van dikkere mensen. Het lichaam moet als het ware zoveel uit de kast halen om de verbranding op gang te krijgen, dat dit oververhit raakt. De alvleesklier werkt daarom voortdurend, tot hij niet langer kan en er helemaal mee stopt. En als die fase eenmaal is aangebroken is diabetes een feit.

Grote celwand van dikke mensen put het lijf en de alvleesklier uit

In gewone mensentaal komt het er op neer dat dikke mensen grotere vetcellen hebben dan slanke mensen. De celwanden worden daardoor groter van oppervlak. De stoffen die door die celwand heen moeten om de verbranding van energie op gang te brengen (insuline is daar één van) hebben daardoor het idee dat ze heel veel uit de kast moeten halen om dat te bewerkstelligen. De hele grote celwand vergt van hen het uiterste zo denken ze en daarom sturen ze de alvleesklier voortdurend aan tot meer produceren van insuline. Tot houdt echter een keer op en dan alvleesklier geeft het dan gewoon op een gegeven moment op. Als dat moment is aangebroken is er geen weg terug meer, want een alvleesklier moet het goed doen om de suikerhuishouding op orde te hebben. Bovendien herstelt een kapotte alvleesklier niet.

Buikvet is ook een boosdoener bij diabetes

Mensen die veel vet op hun buik hebben zitten lopen bovendien een nog groter risico op diabetes 2. In buikvet zit namelijk actief weefsel dat ook bepaalde stoffen afscheidt die er weer voor zorgen dat het lichaam niet meer op de afgifte van insuline reageert. Sommige mensen denken dat het helpt om met liposuctie dat vet af te voeren, maar dat is een fabeltje. Liposuctie zorgt er wel voor dat iemand er beter uitziet door vet af te voeren, maar het vet dat zich in de buik zelf bevindt gaat er niet meer weg. En juist daar zitten nu die schadelijke stoffen die zorgen dat het lichaam niet meer voldoende op de afgifte van insuline reageert.

Wat is insuline?

Insuline is een hormoon dat het lichaam zelf aanmaakt. Normaal gesproken worden ze gemaakt in de betacellen van de eilandjes van Langerhans. Deze bevinden zich in de alvleesklier. Insuline zorgt er onder andere voor dat glucose (suiker) in de cellen van het lichaam worden opgenomen. Glucose is voor mensen van levensbelang, omdat het de brandstof is waar het menselijk lichaam op draait. De hoeveelheid glucose in ons lichaam is belangrijk en wordt heel nauwkeurig bepaald door het lijf. De alvleesklier zorgt er steeds voor dat er precies genoeg insuline wordt afgegeven om de hoeveelheid glucose te verwerken. Na het eten bijvoorbeeld stijgt de hoeveelheid glucose in het bloed enorm. Er moet dan dus veel meer insuline worden afgegeven. Na intensief sporten daalt het suikergehalte in het bloed en moet er dus ook minder insuline worden afgegeven. Als het lichaam goed werkt, doet de alvleesklier dit ook allemaal heel netjes. Maar bij mensen die diabetes hebben werkt dat orgaan niet meer goed of helemaal niet meer.

Diabetes 1

Diabetes 1 en diabetes 2 zijn twee verschillende soorten diabetes. Diabetes type 1 ontstaat al op jonge leeftijd. Bij deze aandoening stopt de alvleesklier met de aanmaak van insuline.
Bij type 1 wordt iemand binnen enkele dagen tot enkele weken echt doodziek. Het stijgen van de bloedsuikerconcentratie stijgt zo hard dat het lichaam er alles doet om dit uit te scheiden. Het gevolg is een enorme dorst en heel veel plassen (soms wel 10 liter op een dag), omdat de glucose er via de nieren weer wordt uitgespoeld. Ook is de patiënt doodmoe en valt hij vaak heel veel af.

Diabetes 2

Bij diabetes 2 is een heel ander beeld te zien. In dat geval maakt het lichaam wel insuline aan, maar reageert het lichaam niet meer op de werking van die insuline. Daardoor wordt de glucose niet of niet snel genoeg in de cellen opgenomen. En dit heeft weer tot resultaat dat de bloedsuikerspiegel torenhoog wordt. Het lichaam denkt dan dat er nog meer insuline moet worden afgegeven en daardoor raakt echt alles in het lijf in de war. De aanvoer van glucose is volledig in disbalans en ook de vetstofwisseling is van de kook. Er wordt dus wel veel insuline rondgepompt, maar de hoeveelheid bloedsuiker is toch niet in orde. Omdat het lichaam dan voortdurend aan de slag moet om toch meer insuline te produceren raakt de alvleesklier uitgeput en neemt op den duur de insulineproductie af of stopt hij helemaal.
Ook bij diabetes 2 heeft de patiënt dorst, drinkt hij veel en plast hij veel. Deze aandoening ontstaat echter veel langzamer en daardoor merken mensen vaak helemaal niet dat ze aan suikerziekte lijden. Mensen met diabetes 2 hebben ook heel vaak last van jeuk, blaasontstekingen die steeds terugkomen en schimmelinfecties.

Gevolgen van diabetes 2 op langere termijn

Er zijn zoveel mensen die aan suikerziekte lijden dat het bijna normaal lijkt. Toch kunnen de gevolgen heel groot zijn.

1. Aantasting van de organen
2. Aantasting van de bloedvaten
3. Aantasting van de zenuwbanen
4. Oogaandoeningen
5. Nierfalen
6. Hart- en herseninfarcten
7. Voet- en huidproblemen

Diabetes is niet te genezen

Een genezing is er niet voor diabetes. Wie eenmaal aan de ziekte lijdt, komt er niet meer vanaf. Voorkomen is dus in alle gevallen beter dan genezen, hoewel dit in veel gevallen ook niet gaat. Mensen zijn ook erfelijk belast met de ziekte. Een gezonde leefstijl en een normaal gewicht zijn echter altijd van groot belang en kunnen diabetes 2 door overgewicht voorkomen.

Al aan diabetes lijden - wat dan?

Bij diabetes 2 is het heel belangrijk om eerst af te vallen en de leefstijl gezonder te maken. Verder kunnen medicijnen er voor zorgen dat de insulineresistentie wordt bestreden en de alvleesklier wordt gestimuleerd om meer insuline af te geven. Vaak is dit echter niet genoeg en moet op den duur toch worden overgestapt op het geven van insuline injecties. Ongeveer de helft van de mensen met diabetes type 2 heeft uiteindelijk insuline nodig.

De feiten over overgewicht en diabetes

Vrouwen die een buikomvang hebben van 88 centimeter of meer en mannen met een buik die rondom gemeten meer dan 102 centimeter is zijn te dik. Zij hebben een verhoogde kans op diabetes en op hart- en vaatziekten
Het risico op het krijgen van diabetes 2 is bij vrouwen met ernstig overgewicht 40 keer groter dan bij vrouwen met een normaal gewicht.