Veroorzaakt stress het chronisch vermoeidheidssyndroom?

In het midden van de negentiende eeuw leed een snelgroeiend aantal patiënten aan een energietekort, aan verschillende vormen van pijn, en soms koorts. Er kon geen fysieke pathologie worden ontdekt en George Beard labelde in 1869 de conditie "neurasthenia" (neurasthenie oftewel tekort aan kracht van de zenuwen).

Neurasthenie

De ziekte neurasthenie werd toegeschreven aan de eisen van de tijd, inclusief zorgen wat betreft materieel succes, een sterke nadruk op hard werken en de veranderende rol van de vrouw. Neurasthenie verdween in het begin van de twintigste eeuw in Westerse culturen maar blijft in China één van de meest voorkomende psychologische diagnoses.

Chronische vermoeidheidssyndroom

Tegenwoordig wordt er in de westerse maatschappij gesproken over het chronisch vermoeidsheidssyndroom. De symptomen die hieronder vallen zijn bijna gelijk aan de symptomen die onder neurastenie vallen en tot voor kort geleden werden deze symptomen toegeschreven aan virale infecties, het disfunctioneren van het immuunsysteem, de blootstelling aan gif of aan klinische depressie. Er is geen bewijs gevonden die deze fysieke oorzaken ondersteunt. Uit een studie van Jason en anderen in 1999 is onder andere gebleken dat het chronisch vermoeidheidssyndroom voornamelijk in de vroege volwassenheid begint en voornamelijk bij vrouwen voorkomt.

Citeria voor definitie chronisch vermoeidheidssyndroom

1. Klinische evaluatie, medische onverklaarbare vermoeidheid die ten minste zes maanden duurt die:

• nieuw is begonnen (niet levenslang is)
• niet resulteert uit krachtige inspanningen
• niet substantieel wordt verminderd door rust
• een substantiële vermindering in het voorafgaande niveau van activiteiten inhoudt

2. Het voorkomen van 4 of meer van de volgende symptomen:

• een subjectieve aantasting van het geheugen
• een zere keel
• pijnlijke lymfeknopen
• spierpijn
• gewrichtspijn
• hoofdpijn
• slechte nachtrust
• na inspanningen een gevoel van onwel zijn die langer dan 24 uur duurt

Betere uitkomsten

Mensen met het chronisch vermoeidheidssyndroom lijden aanmerkelijk en moeten vaak hun baan opgeven aangezien de stoornis chronisch verloopt. In een groep van 100 patiënten die voor 18 maanden zijn gevolgd was er geen significante vermindering in de symptomen bij 79% van de gevallen. Er werden betere uitkomsten gevonden bij mensen met een betere mentale gezondheid, mensen die minder medicaties gebruikten en mensen meer psychologische attributies voor de oorzaken gebruikten in plaats van medische attributies. Zoals vele onderzoekers beweren wordt het chronisch vermoeidheidssyndroom en wordt neurasthenie toegeschreven aan extreem stressvolle situaties, de veranderende rol van de vrouw en de snelle verspreiding van nieuwe technologie en informatie. Beide stoornissen komen het meest voor bij vrouwen. Het is mogelijk dat een virus of een specifiek disfunctioneren in het immuunsysteem wordt gevonden voor de verklaring van het chronisch vermoeidheidssyndroom. Een andere mogelijkheid is dat de conditie eerder een niet specifieke reactie op stress is. Alleen is niet helder waarom bepaalde individuen met een chronisch vermoeidheidssyndroom reageren in plaats van dat anderen reageren met psychologische of fysieke stoornissen. In aanvulling hierop heeft onderzoeker Sharpe één van de eerste modellen van de oorzaken van het chronisch vermoeidheidssyndroom ontwikkeld. Hij zegt dat individuen met een levensstijl die is gericht op prestaties een periode van extreme stress of acute ziekte ondergaan. Ze maken een misinterpretatie van slepende symptomen van vermoeidheid, pijn en de onmogelijkheid om op hun normale level te functioneren als een doorgaande ziekte die verergert door activiteit en wordt verbeterd door rust. Dit resulteert in het vermijden van het uitvoeren van gedrag, hulpeloosheid, depressie en frustratie. Deze mensen denken dat ze het aankunnen om de problemen te overwinnen en om te gaan met de symptomen. Chronische activiteiten leiden onder andere tot zwakheid, verhoogde gevoelens van depressie en hulpeloosheid die op hun beurt weer kunnen resulteren in episodische uitbarstingen van lange activiteit door verdergaande vermoeidheid.

Cognitieve gedragstherapie

Farmaceutische behandeling is tot nu toe nog niet effectief gebleken voor het chronisch vermoeidheidssyndroom, maar onderzoeker Sharpe heeft een cognitief gedragsprogramma ontwikkeld die procedures omvat om activiteiten te verhogen, perioden van rust in te lassen en directe cognitieve therapie bij de cognities. Deze behandeling bevat ook ontspanning, ademhalingsoefeningen en algemene procedures om stress te verminderen. Het model heeft veelbelovende resultaten teweeg gebracht aangezien bij 73% van de patiënten met cognitieve gedragsbehandeling symptomen als vermoeidheid, de onmogelijkheid om dingen te realiseren en het geloof ziek te zijn verminderden. Deze resultaten waren veruit superieur aan de resultaten van de controlegroep. In een tweede onderzoek werden patiënten met het chronisch vermoeidheidssyndroom door een steekproef ingedeeld in de cognitieve gedragstherapiegroep, de groep met ontspanningsoefeningen. De resultaten indiceerden dat vermoeidheid verminderde en het algeheel functioneren significant verbeterde bij de groep die cognitieve gedragstherapie had gekregen. Bovendien is gebleken dat de voordelen bleven voortbestaan wanneer zij na zes maanden opnieuw werden gemeten en grotendeels bleven voortbestaan wanneer zij na vijf jaar opnieuw werden gemeten. De therapie wordt daarom ook gezien als één van de meest bemoedigende behandelingsopties voor het chronisch vermoeidheidssyndroom.