TBC: steeds vaker resistent tegen medicijnen

Vroeger was tuberculose een veel voorkomende ziekte, die met rust, frisse lucht en gezonde voeding over moesten gaan. Vaak lukte dit niet en stierven mensen aan tbc. Na de ontdekking van de antibiotica leek dat tbc in het westen onder controle te zijn. Maar niets is minder waar. TBC kan steeds beter tegen de medicijnen. En niets helpt dan meer.

In 2009 waren er 19 mensen met resistente tbc in Nederland

Het aantal patiënten met multiresistente tbc wordt in Nederland steeds groter. Wat ze ook krijgen voorgeschreven aan antibioticum en hoeveel kuren ook, niets werkt. In de afgelopen jaren werden eerst zo’n 7 patiënten in Nederland te vinden waarbij geen medicijn meer werkte. In 2008 waren het er 14 en dat aantal groeide in 2009 in ieder geval tot 19. Dat lijkt niet veel, maar het betekent dat als de ziekte wordt overgedragen aan anderen ook bij diegene medicijnen niet meer werken. Bovendien wordt het aantal mensen dat tbc heeft waartegen geen medicijn is wereldwijd steeds groter. Volgens de WHO (Wereld Gezondheidsorganisatie) komen er per jaar over de hele wereld een half miljoen patiënten bij waarbij medicijnen de ziekte niet genezen. Deze mensen wonen vooral in:

• China
• India
• Zuid-Afrika
• Estland
• Letland

Genezing van tbc tot de Tweede Wereldoorlog

Tot de Tweede Wereldoorlog waren er weinig andere middelen voor handen om tbc te bestrijden dan rust, gezonde lucht en gezond eten. Patiënten verbleven vaak langdurig in sanatoria om weer gezond te worden. In heel veel gevallen slaagde dat overigens niet. Een derde tot de helft van de mensen met de ziekte overleefden dat niet. Toen er antibiotica voor tbc werd uitgevonden, genazen mensen veel beter en sneller. Als de ziekte werd behandeld, werd het een redelijk milde aandoening.

Multiresistente tbc

Nu de ziekte echter de antibiotica heeft weten te overwinnen en er resistent tegen geworden is, betekent dit wereldwijd een enorm probleem. Overigens had het niet gehoeven dat de ziekte resistent is geworden. Tbc wordt namelijk in voornamelijk arme landen niet goed behandeld, waardoor de ziekte de antibiotica heeft weten te overwinnen. Om tbc te behandelen zijn namelijk minstens vier verschillende antibiotica nodig die zeker over een periode van een half jaar moeten worden ingenomen. In Nederland gebeurt dat in de meeste gevallen ook keurig netjes, maar in arme landen zijn vaak de juiste medicijnen niet voorhanden of zorgt geldgebrek er voor dat de pillen veel te kort worden geslikt. Daardoor wordt de bacterie niet uitgeroeid, maar overleeft hij en wordt daardoor dus juist bestand tegen antibiotica.

Behandeling van multiresistente tbc erg moeilijk

De behandeling van multiresistente tbc is erg ingewikkeld. Dit heeft te maken met het besmettingsgevaar dat ontstaat. In Nederland zijn twee centra waar mensen naar toe kunnen als ze met deze tbc variant zijn besmet. Dit zijn: Dekkerswal in Groesbeek en Beatrixoord in Haren. Om er voor te zorgen dat het personeel zelf niet besmet raakt zuiveren virobusters continue de lucht en draagt het personeel mondmaskers. Hoewel de behandeling van deze specifieke tbc soort erg ingewikkeld is, kan een patiënt er wel van afkomen. Dat duurt doorgaans wel langer dan een jaar en kost veel geld, maar het kan.

Tbc die op geen enkel medicijn reageert

Toch is er in Nederland onlangs een tbc stam ontdekt die bijna op geen enkel medicijn reageert. Medici noemen dit een superresistente tbc. Deze bacterie werd tussen 2001 en 2008 bij 3 patiënten gevonden, maar in 2009 waren er al 3 gevallen in dat jaar alleen van deze superresistente bacterie. Omdat er bijna niets tegen deze vorm van tbc te doen is, overlijdt het merendeel van deze patiënten. Het verontrustende van deze hele zaak is dat de resistente tbc inmiddels van mens tot mens wordt overgedragen. Eerst was dit niet het geval en werd alleen een resistente tbc gevonden bij mensen die de ziekte al hadden, maar die hun antibioticakuur niet hadden afgemaakt.

Illegalen uit Oost-Europa hebben vaak resistente tbc

Mensen die illegaal uit Oost-Europa naar Nederland zijn gekomen dragen de resistente tbc bacterie het meest. Deze mensen blijven erg lang buiten beeld en gaan pas echt naar een kliniek of behandelcentrum als ze al maanden met de besmettelijke ziekte hebben rondgelopen. En ze mensen mogelijk hebben besmet die dus dan ook weer die resistente bacterie zijn gaan dragen.

Wat is tbc?

Tuberculose of tbc is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de tuberkelbacil. Deze veroorzaakt ontstekingen en kan zich in het hele lichaam nestelen. Vaak denken mensen dat dit alleen in de longen kan, maar ook nieren of andere organen kunnen ontstoken raken door de tbc. Alleen patiënten met longtuberculose kunnen anderen besmetten. Die besmettingskans is niet extreem hoog, maar bestaat wel. Iemand die in contact komt met een tbc patiënt en die patiënt hoest, dan is de kans 5 procent dat de persoon in kwestie ook besmet wordt.

Eerste verschijnselen van tbc

Tuberculose manifesteert zich vaak eerst door nachtzweten, vermoeidheid, koorts en magerder worden. Mensen hebben namelijk vaak geen honger meer. Mensen die longtuberculose hebben hoesten lange tijd en geven soms slijm en bloed op.

Tbc vaststellen

Om erachter te komen dat iemand tbc heeft wordt het longslijm onderzocht. Is duidelijk dat iemand is besmet, dan wordt gekeken naar met wie de patiënt allemaal in contact is geweest. Dit om verspreiding te voorkomen. Zonder behandeling wordt een tbc patiënt alleen maar zieker en kan uiteindelijk overlijden.

Hoeveel tbc patiënten in Nederland in 2010

De WHO gaat er vanuit dat er in 2010 in Nederland zo’n 1200 mensen besmet zijn met de normale tuberculose. Dit aantal ligt overigens ook al weer veel hoger dan de jaren ervoor.

Wat is een resistente bacterie?

Een resistente bacterie is ongevoelig voor één antibioticum.

Wat is een multiresistente bacterie?

Een multiresistente bacterie overleeft nog steeds als de twee krachtigste antibiotica worden voorgeschreven en geslikt.

Wat is een superresistente bacterie?

Een superresistente bacterie reageert op vrijwel geen enkel medicijn.