De ziekte van Lyme voorkomen: controleren op teken

De ziekte van Lyme komt weer meer en meer voor in Nederland. De ziekte die verschillende zaken tot gevolg kan hebben wordt overgebracht door een teek die is besmet met de borrelia-bacterie. Goed controleren op de ziekte van Lyme kan groot leed voorkomen. Toch is niet altijd duidelijk of iemand besmet is met de ziekte van Lyme.

Teken ontdekken: vrijwilligers onderzoeken dit elke maand

In Nederland wordt nagegaan hoeveel procent van de teken is besmet. Tientallen vrijwilligers gaan elk weekend van de maand op 14 verschillende plekken in Nederland op pad om dat te onderzoeken. Ze lopen gewapend met een wit laken een route van tweehonderd meter en halen de teken die zich in het laken boren vervolgens van het textiel. Die worden in een potje gestopt en in Wageningen onderzocht op het borrelia-virus. In 2009 bleek uit die onderzoeken dat ongeveer 18 procent van de teken is besmet met de bacterie. Voorheen bleken veel van de beesten in het voorjaar niet besmet te zijn met het virus, maar in 2010 was dat een ander verhaal. Toen bleken veel van de spinnen wel besmet.

De ziekte van Lyme

De borrelia-bacterie veroorzaakt de ziekte van Lyme. In 2005 bleek al dat deze aandoening in 5 jaar was verdrievoudigd. Mensen die de ziekte van Lyme hebben opgelopen door een besmette teek kunnen de volgende klachten hebben:

• Eerst altijd een grieperig gevoel met hoofdpijn, koorts en vermoeidheid
• Verlamming van gezichtsspieren,
• Dubbelzien,
• Krachtverlies in benen,
• Pijnlijke of gezwollen gewrichten
• Hartklachten

Ziekte van Lyme ontdekken, maar beter nog voorkomen

In heel veel gevallen ontstaat rond de tekenbeet of de teek zelf een ronde kring als het spinnetje de borrelia-bacterie bij zich draagt. Maar dat is helemaal niet in alle gevallen zo. Bovendien kan Lyme niet altijd worden opgespoord door bloedonderzoek. Daarom is het voorkomen veel belangrijker. Wie een teek namelijk binnen 24 uur verwijderd, maakt weinig kans dat het dier de ziekte van Lyme kan overdragen. Iedereen die in de natuur is geweest zou zichzelf dan ook moeten onderzoeken op de aanwezigheid van teken. De spinnetjes zijn vooral te vinden in:

1. Het gras
2. In bladeren op de grond
3. In laag struikgewas (waar kinderen graag spelen)
4. In bossen waar ze uit de bomen vallen

Tijdens welke activiteiten is de kans op een tekenbeet het grootst?

Uit onderzoek is gebleken dat tijdens het wandelen (34 procent), het tuinieren (18 procent) en het spelen (11 procent) de meeste kans is op een tekenbeet. Bovendien zijn de dieren het meest actief in de maanden mei tot en met augustus.

De teek

• Teken zijn een groep van parasitaire mijten die behoren tot de spinachtigen.
• Ze leven van het bloed van gewervelde dieren.
• Om dat bloed binnen te krijgen bijten ze zich vast in de huid en laten ze zich na een bloedmaaltijd die uren tot dagen duurt weer vallen.
• Teken kunnen niet alleen de ziekte van Lyme overbrengen, maar nog veel meer ziekten. Ook zijn er verschillende Borrelia-bacteriën die ook weer verschillende typen klachten kunnen veroorzaken
• Het aantal teken in Nederland groeit: dit komt omdat er meer natuurterreinen in Nederland te vinden zijn, maar mogelijk ook omdat er minder gejaagd wordt op zoogdieren.

De teek verwijderen

Als een teek eenmaal in de huid zit, moet hij zo snel mogelijk verwijderd worden. Dat is echter een secuur werkje, want het spinnetje moet wel in z’n geheel worden verwijderd. Het dier dood maken in de huid of platdrukken betekent dat het zijn maaginhoud in de huid dumpt en dan is de kans op besmetting nog veel groter. Ook eerst alcohol of olie op de teek uitgieten is geen goede optie, want het dier stort ook dan zijn maaginhoud in de huid van zijn bloedheer met kans op besmetting. Het beste is om een pincet onder de kop (dus eigenlijk bijna in de huid van degene waarin zich de teek heeft genesteld) vast te zetten en het dier er dan in zijn geheel uit te trekken. Daarna ontsmetten met alcohol. Overigens zijn er ook speciale tekenpincetten die gemaakt zijn voor dit karweitje. Deze pincet moet om de kop van de teek worden gezet ook weer bijna tot in de huid van de bloedheer. Het spinnetje kan vervolgens voorzichtig uit de huid worden gedraaid. Met z’n pincet mag niet aan het dier getrokken worden.

Toch de ziekte van Lyme: en dan?

Heeft iemand toch symptomen die kunnen duiden op de ziekte van Lyme dan is het zaak om zo snel mogelijk de dokter te bezoeken. Antibiotica die zo snel mogelijk wordt ingenomen, zorgt er in dat geval voor dat de ziekte z'n verwoeste werk niet verder kan doen.

Special over de ziekte van Lyme

In de special over de ziekte van Lyme is alles te vinden over het voorkomen van de ziekte, maar ook over de lijdensweg die mensen vaak gaan als ze de ziekte al langer onder de leden hebben. Ook wordt ingegaan op het feit dat de diagnose vaak niet of te laat wordt gesteld en op het onvermogen van de medische wereld om bij chronische Lyme vaak echt iets te kunnen betekenen.