Depressie te lijf gaan met lichaamsbeweging en sport

Van oudsher worden voor de behandeling van een depressie geneesmiddelen en psychotherapie voorgeschreven. Tegenwoordig wordt bij een zwaardere depressie ook gebruik gemaakt van behandelingsprogramma’s waarin bewegingsactivering centraal staat, en wordt bij een lichtere depressie het advies gedaan om te gaan sporten. Zoals je er ook bij een normale incidentele somberheid van opkikkert als je flink gaat bewegen en zweten. Laat je nooit verleiden door alcohol, want daarvan kun je veel spijt krijgen, omdat het effect uiteindelijk averechts is.

Depressie

Een depressie betekent meer dan zich neerslachtig voelen. Naast somberheid, voelt men zich ook vaak lusteloos en er kunnen slaapstoornissen zijn. Ook neemt men minder initiatief en de prestaties nemen af. Schuldgevoelens treden op en naast de psychische klachten steken ook lichamelijke ongemakken de kop op. Spierpijn door gespannenheid in de nek, hoofdpijn, buikpijn, hyperventilatie, beverigheid in combinatie met angst en paniekaanvallen komen o.a. voor. In het algemeen genomen is het denken, voelen, willen en bewegen traag en/of verstoord. Door de veelheid aan klachten kan de primaire klacht, de sombere stemming, lange tijd niet onderkend worden. De oorzaak van het ontstaan van een depressie is nog steeds niet duidelijk. Het heeft te maken met bepaalde lichamelijke (hormonale) factoren of psychosociale factoren. Een scheiding tussen beiden is nog niet goed aan te geven.

Alcohol groot gevaar

Trap nooit in de valkuil van alcohol. Het lijkt in eerste instantie of je van een biertje of wijntje opkikkert, maar de prijs kan onevenredig hoog zijn. Want het verdovende effect is van korte duur, en je hebt er ook steeds meer van nodig om de depressieve gevoelens te onderdrukken. Bovendien kan je van alcohol neerslachtig en futloos worden. Uiteindelijk word je nog depressiever en heb je steeds meer drank nodig om de sombere gevoelens te onderdrukken. Dus daar word je niet echt vrolijk van. Dan liever de methode van gezonde lichamelijke inspanning, hoewel uitsluitend beweging meestal niet voldoende effect heeft.

Depressie en sport

Beweging wordt in principe gezien als een aanvullende therapie. Er zijn bij niet zo zware vormen van depressie positieve ervaringen mee opgedaan. En dan zowel bij de lichamelijke als de psychische klachten. Een goede lichamelijke gezondheid kan er toe bijdragen dat de duur of zwaarte van de depressie minder wordt. Het is uiteraard geen garantie dat je geen depressie zult krijgen. Maar als je in goede lichamelijke conditie verkeert, ben je in staat beter met de depressie overweg te gaan. Een ander voordeel van beweging bij depressie is natuurlijk dat de gespannenheid van de spieren wordt opgeheven. Als je lekker gaat in je sport, neemt ook je zelfvertrouwen weer toe. Door het betere gevoel over jezelf verbetert je algehele stemming, en ben je tegen allerlei dagelijkse beslommeringen beter opgewassen. Sport kan zodoende de vicieuze cirkel waarin men zich bevindt doorbreken. Tenslotte kan men genieten van het recreatieve element dat sport nu eenmaal biedt. Uiteraard is het belangrijk de conditie rustig op te bouwen en niet te hard van stapel te gaan, teneinde blessures te voorkomen, waardoor negatieve gevoelens weer de kop zouden kunnen opsteken.

Welke sport

Over het algemeen zijn duursporten aan te bevelen, zodat je lekker lang bezig bent. Joggen, wandelen, fietsen, schaatsen, roeien bijvoorbeeld. Technische sporten en krachtsporten zijn minder geschikt, zeker als er in een competitie wordt gespeeld, vanwege de eisen op lichamelijk, sociaal en technisch vlak. Sporten in groepsverband op zichzelf is echter goed vanwege het “onder de mensen” zijn en de stimulans die het geeft om niet een keertje over te slaan. Een beginnende sporter met psychische klachten dient rekening te houden met de aanloopproblemen die zich kunnen uiten in onzekerheid, angst, vermoeidheid en spierpijn. Maar bij een juiste rustige opbouw vallen de klachten mee en zullen ze snel verdwijnen. Uiteraard dient iemand die ook behandeld wordt met medicijnen, daarop juist ingesteld te worden voordat begonnen wordt met sporten. Al met al dient iemand met depressieve klachten vanaf onderaan te beginnen met het opbouwen, in beheerst tempo. Raadpleeg liefst een sportmedisch centrum (SMA). Hiervan zijn er in ons land meer dan 40. Er werken artsen met sportmedische kennis.

Medicijngebruik

Bij sporten die niet zo’n grote lichamelijke inspanning verlangen spelen de bijwerkingen van de meeste antidepressiva, zoals Prozac, Valium en Seresta vrijwel geen rol. Ook bij medicijnen uit de categorie benzo-diazepines vormt het verminderde coördinatievermogen en de verminderde spierkracht vrijwel geen probleem. Bij gebruik van Lithium dient te worden gelet op de optredende bijwerkingen van dit medicijn, zoals stijfheid, vochtverlies en spiertrekkingen. Het beoefenen van sport betekent niet dat het medicijngebruik automatisch kan wijzigen. Niet wat betreft de dosis en niet wat betreft de duur van de therapie.

Overigens hebben sommige medicamenten bijwerkingen die tot te veel passiviteit leiden. Maar als je dan de moed hebt van de bank te komen, en bijvoorbeeld voorzichtig gaat hardlopen, zal dikwijls de stemming verbeteren en de zelfwaardering toenemen.

Conclusie

De invloed van een depressie op iemands leefplezier is aanzienlijk. Deskundigen zijn van mening dat bewegen en sport een positieve invloed hebben op degenen die onder depressieve klachten gebukt gaan. Bij de sportkeuze is het belangrijk rekening te houden met de eigen klachten, mogelijkheden en wensen. Geduld en een rustige opbouw van de activiteiten is belangrijk. Denk altijd aan een goede warming-up, maar ook aan een cooling-down. Bij onzekerheid of twijfel altijd deskundig advies vragen.