Teken(beet) en de ziekte van Lyme

Teken kunnen ervoor zorgen dat je de ziekte van Lyme krijgt. Tijdens een beet kunnen zij de bacterie Borrelia burgdorferi overdragen, waardoor de ziekte van Lyme kan ontstaan. Wat zijn teken precies? Hoe kan je een teek het beste verwijderen? Hoe kan je herkennen of je besmet met de bacterie Borrelia burgdorferi?

Teken

Teken behoren tot de spinachtigen. Het zijn kleine beestjes (van kleiner dan 1 mm tot een paar mm) die in het gras, de struiken of de bomen op hun gastheer en/of gastvrouw (zoogdier, vogel of reptiel) wachten. Ze ondergaan 4 levensstadia (ei, larve, nimf en volwassen teek). In elk stadium (behalve het ei-stadium) heeft het beestje éénmalig bloed nodig om zich te voeden voor een volgend stadium. Volwassen mannetjes hebben geen bloed nodig. De teekvrouwtjes hebben wel bloed nodig voor de ontwikkeling van de eitjes (1000-2000). Om zich vol te zuigen met bloed bijten deze parasieten zich goed vast in de huid. Teken kunnen overal op het lichaam voorkomen, maar ze hebben een voorkeur voor warme plekken, zoals achter de oren, in de oksel en in de lies. De eerste 24 uur dat een teek zich heeft vastgebeten, vindt er geen overdracht plaats van micro-organismen (deze komen uit de darmen van het beestje en hebben een hele reis af te leggen voor ze bij hun nieuwe gastheer komen) en dus ook niet van de bacterie Borrelia burgdorferi.

De ziekte van Lyme

De bacterie Borrelia burgdorferi kan de ziekte van Lyme veroorzaken. Als deze ziekte niet tijdig goed wordt behandeld kan deze ziekte ernstige gevolgen hebben, zoals gewrichts- en hartklachten. Het is dus belangrijk een ontdekte teek zo snel mogelijk te verwijderen, want je weet nooit hoelang de teek er al zit.

Als je eenmaal chronische Lyme hebt, helpt een antibiotica kuur van twee weken niet. Dit stadium van de ziekte van Lyme is in Nederland ook niet altijd even goed op te sporen. Veel mensen met een vermoeden dat ze misschien wel de ziekte van Lyme hebben wijken daarom uit naar Duitsland waar de testen veel geavanceerder zijn en ook met behandelingen zijn ze veel verder.

Het verwijderen van de teek

• Neem een puntige pincet of een tekentang en pak de teek zo dicht mogelijk bij de kop van het beestje beet (gebruik geen verdovende middelen zoals Tea Tree olie, deze vergroten de kans dat de darminhoud (en daarmee ook eventueel de bacterie Borrrelia burgdorferi) wordt overgedragen
• Trek de teek er langzaam uit zonder te draaien
• Ontsmet het beetwondje met 70% alcohol of jodium
• Noteer de datum en plek waar de teek zat
• Houd goed in de gaten (tot twee maanden lang) of er een vlek of rode ring rondom de beet ontstaat (veel mensen denken dat een rode ring of vlek altijd zichtbaar wordt als teken van de ziekte van Lyme, maar dit hoeft niet het geval te zijn. Je kan ook de ziekte van Lyme hebben zonder dat er ooit een rode ring of vlek te zien is geweest!) en houd in de gaten of je griepachtige verschijnselen krijgt zoals koorts, hoofdpijn of gewrichtspijn. Dit kunnen de eerste tekenen zijn van de ziekte van Lyme. Is dit het geval ga dan meteen naar de huisarts

Antibiotica

Wanneer de huisarts constateert dat er sprake is van de ziekte van Lyme, zal zo snel mogelijk worden gestart met een antibiotica kuur. Het is belangrijk er snel bij te zijn omdat eventuele latere schade aan de gewrichten en het zenuwstelsel niet altijd volledig herstelt.

Immuniteit

Helaas kun je niet immuun worden voor de ziekte van Lyme. Elke nieuwe tekenbeet vormt een nieuwe kans op besmetting. Er is (nog) geen vaccin beschikbaar. Goed bedekkende kleding (sokken, lange broek en lange mouwen) vermindert de kans op tekenbeten, maar voorkomt ze niet.

Wanneer zijn teken actief?

Teken zijn er het hele jaar door. Ze kunnen actief worden zodra de temperatuur boven de 5 tot 10 graden Celsius komt. De meeste mensen worden gebeten in de periode maart t/m oktober.

Lees verder

• Jonge kinderen: De ontwikkeling van (jonge) kinderen (special)