CVS of Chronisch vermoeidheidssyndroom

Chronische vermoeidheid is een onduidelijke klacht die vaak moeilijk te definiëren en te behandelen is. Er bestaan ook verschillende namen voor deze aandoening, naargelang waaraan de vermoeidheid gerealteerd wordt. In dit artikel bekijken we cvs van naderbij.

Verschillende namen en benaderingen van chronische vermoeidheid

Omdat er zoveel onduidelijkheid is over CVS en veel pistes niet kunnen worden uitgesloten, is men deze grote vermoeidheid uit verschillende ooghoeken gaan bekijken. Hierdoor zijn ook verschillende namen ontstaan. Hieronder een overzicht:

• Myalgische Encephalomyelitis of kortweg ME. Deze term dateert van 1956 en is gerelateerd aan een aandoening van hersenen en ruggemerg. Spierpijn en een grote vorm van vermoeidheid zijn hierbij de duidelijkste symptomen.
• Het PVFS of Post-Viral Fatigue Syndrome gaat dan weer uit van de veronderstelling de ziekte wordt gevoed door een afweerreactie van het lichaam tegen een onbekend of ongedefinieerd virus.
• Chronic Fatigue (and) Immune Dysfunction Syndrome , of afgekort CFIDS, is een soortgelijke benadering als PVFS. Hierbij gaat men ervan uit dat de overmatige vermoeidheid wordt veroorzaakt door een hyperactief immuunsysteem.
• Tenslotte is het CVS als Chronisch VermoeidheidSyndroom (of CFS en Chronic Fatigue Syndrome in het Engels) . Deze benaming verwijst niet naar een mogelijke onderliggende oorzaak en is dan ook de meest neutrale benaming die gebruikt kan worden.

Wie kan CVS krijgen?

CVS werd vroeger in de volksmond al eens een ‘yuppie ziekte’ genoemd. Dit omdat men dacht dat vooral jonge en hardwerkende (dus in veel gevallen cariëre gerichte) mensen getroffen werden door deze ziekte. Echter, op vandaag zijn een aantal duidelijker afgelijnde kenmerken:

• CVS komt het meest voor in een leeftijdscategorie tussen 20 jaar en 50 jaar. Echter, ook jonge kinderen vanaf 7 jaar kunnen reeds met deze aandoening kampen.
• CVS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. In het algemeen kan men stellen dat 3 vrouwen tov 1 man getroffen worden door de ziekte.
• De ziekte komt in alle sociale en economische groepen voor maar toch merkt men een verhoging bij onderwijzend personeel en bij medische en paramedische beroepen.
• In veel gevallen leiden CVS patiënten een druk, actief en stresserend leven.

Vaststellen van Chronische vermoeidheid

Ongeveer 2% van de bevolking zou met CVS te kampen hebben. In de meeste gevallen echter, gaat het om een vermoeidheid die veroorzaakt wordt door psychische aandoeningen (zoals een depressie, angst, ...)of liggen organische problemen aan de oorzaak van de vermoeidheid en ook een combinatie van psychologische, sociale en lichamelijke problemen kan spelen.

Men spreekt echter van CVS als de oorzaak niet duidelijk aantoonbaar of indentificeerbaar is. Dit wil zeggen dat er veel onderzoek aan deze diagnose vooraf gaat omdat men een heel deel oorzaken moet uitsluiten. Aan de andere kant heeft men ook een lijst opgesteld met criteria waarmee CVS zo ondubbelzinnig mogelijk kan worden vastgesteld.

De criteria bij het onderzoeken van CVS zijn ingedeeld in hoofdcriteria en nevencriteria. De nevencriteria zijn onderverdeeld in objectieve en subjectieve symptomen. Om van een ondubbelzinnige diagnose van CVS te spreken, stelt men dan aan minstens 1 hoofdcriterium moet voldaan zijn en ook aan 8 nevencriteria (2 objectieve en 6 subjectieve of ten minste 8 subjectieve). Op deze manier wordt de groep mensen die aan CVS leiden sterk verminderd naar maximum 2 personen op 1000.

Criteria voor chronisch vermoeidheidsyndroom

Het Hoofdcriterium voor CVS

Om van CVS te kunnen spreken, moet aan dit hoofdcriterium voldaan zijn. Het hoofdcriterium is een duidelijke klinisch vastgestelde, onverklaarbaar voortdurende of steeds weerkerende vermoeidheid die 6 maanden of langer duurt. Deze vermoeidheid was niet levenslang aanwezig en is in veel gevallen op een duidelijk aanwijsbaar moment begonnen. Deze vermoeidheid zal niet verdwijnen door te rusten.

Naast deze positieflijst van kenmerken, moet men ook een aantal oorzaken uit kunnen sluiten. Men moet er zeker van zijn dat auto-immune chronisch inflammatoire aandoeningen, kanker, bacteriële infecties, schimmelinfecties, HIV, parasitaire infecties, chronische orgaan aandoeningen, bekende psychiatrische aandoeningen, geneesmiddelen en toxise stoffen en slaapstoornissen niet aan de oorzaak van de chronische vermoeidheid liggen.

Nevencriteria voor CVS

De nevencriteria zijn verder onderverdeeld in objectieve symptomen en subjectieve symptomen.

Objectieve symptomen:

• Verhoogde lichaamstemperatuur (tussen 37.5°C en 38.6°C)
• Keelontsteking zonder ontstekingsvocht
• Pijnlijke hals of okselklieren

Subjectieve symptomen:

• Koude rillingen of lichte koorts
• Keelpijn en pijnlijke hals- of okselkleiren
• Veralgemeende spierzwakte en/of spierpijn
• Spierslapte die langer dan 24 uur na een inspanning blijft bestaan (en die voordien niet aanwezig was)
• Verspringende spierpijnen zonder ontsteking
• Slaapproblemen of slaapstoornissen
• Gezamelijk klachtenpatroon dat abrupt ontstaan is (binnen een bereik van maximaal 2 dagen)
• Minstens één neuropsychiatrische klacht

Behandeling van chronisch vermoeidheidsyndroom

Omdat het in de eerste plaats moeilijk is een diagnose te stellen en omdat een duidelijke oorzaak van CVS ontbreekt, bestaan er ook verschillende behandelingsmethodes. Deze gaan van alternatieve geneeskunde tot gekende methodes. Er worden ook veel experimenten gedaan met verschillende geneesmiddellen en voedingssuplementen.

Meestal gaat men over tot een symptomatische behandeling van de meest ernstige klachten, een goede psychologische begeleiding en een ondersteunende behandeling. Een verbetering bij gebruik van voedingssuplementen en vitamines is niet aangetoond maar de risico’s van overdossissen bij dergelijk gebruik is wel duidelijk aangetoont.

Een goede psychologische ondersteuning is een zeer belangrijk aspect bij de behandeling van CVS. In veel gevallen zullen de patiënten angstig zijn en zelfs woede voelen. Ze zullen vaak op onbegrip stuiten in hun omgeving, zeker in hun professioneel leven, en zullen het moeilijk hebben bij het wegvallen van de intellectuele capaciteiten. Daarom is een goede ondersteuning van een arts maar ook van familie en vrienden uiterst belangrijk.

Een aanpassing van de levensstijl

Rust

In de eerste fase van de behandeling van CVS is rust cruciaal. Te grote inspanningen kunnen namelijk een opstoot van grote vermoeidhied uitlokken. Na een lange rustperiode kan men, onder begeleiding, starten met het progressief opbouwen van inspanningsschema. Belangrijk is hierbij dat de patiënt zijn grenzen leert kennen en deze aangeeft. Op die manier kunnen deze heel langzaam verlegd worden.

Professioneel en persoonlijk leven

Omdat de behandeling van CVS veel rust vraagt, is het evident dat het professioneel leven gedeeltelijk of volledig onderbroken wordt. Men moet daarom vaak ziekteverlof nemen of een andere regeling treffen. In veel gevallen kan men, spijtig genoeg, niet op professioneel begrip rekenen en zal men genoodzaakt zijn invaliditeit aan te vragen.

Ook het gezinsleven en het zorgen voor kinderen en huishouden is voor een CVS patiënt vaak een (te) zware klus. Daarom zal men ook hier extra hulp moeten inroepen.

Gezonde voeding

Gezonde voeding is steeds cruciaal voor een lichamelijke gezondheid. Bij CVS is dat niet anders en natuurlijk weegt het in dergelijke gevallen extra door. Bij CVS is het belangrijk voor voldoende complexe koolhydraten te zorgen. Sterk beperkende diëten en het anti-candidadieet hebben hun nut nog niet bewezen. Over het algemeen kan men aannemen dat alcohol niet goed is en meestal zullen cvs patiënten het spontaan vermijden omdat ze dit slecht verdragen.

CVS en zwangerschap

Tegen de verwachtingen is, blijken veel vrouwen tijdens een zwangerschap een verbetering van de toestand te merken. Dit is echter maar van tijdelijke aard want de weerslag van een vermoeiende bevalling zorgt voor een zware postnatale periode bij CVS patiënten. Ook de zorg voor een kind is in veel gevallen zwaar voor een CVS patiënt(e).
Naar erfelijkheid van CVS toe, heeft men nog nooit kunnen aantonen dat CVS van moeder naar de foetus kan worden doorgegeven.

Tot voor CVS een duidelijke oorzaak kan worden gedefinieerd, blijft het een moeilijke zoektocht naar een goede behandeling. Men werkt echter steeds verder om mogelijke oorzaken uit te sluiten of aan te wijzen.