Impotentie, een taboe

Geen enkele orgaanfunctie is zo sterk met het eigenwaarde-gevoel van de man verbonden dan de erectie. In het seksuele leven speelt het een belangrijke rol en voor mannen is het het bewijs van mannelijkheid. Wanneer de erectie uitblijft, begint het grote zwijgen. Impotentie is nl. een taboe. Tegenwoordig leidt bijna iedere vijfde man tussen de 30 en 80 jaar aan impotentie, die vaak weer met andere ziektes verbonden is.

Erectie disfunctie in plaats van impotentie]

Erectie disfunctie, zo heet de meest voorkomende seksuele stoornis van de man in medische kringen. Ook patiënten gebruiken liever deze neutrale benaming dan het algemeen gebruikte woord impotentie, wat eigenlijk ongeschikt of onvermogen betekent. Er zijn twee verschillende ziektebeelden.

Artsen spreken van een 'impotentia generandi' als de man niet vruchtbaar is. Bij 'impotentia coeundi' ontstaat er voor langere tijd, ondanks seksuele prikkelingen, geen of een zwakke erectie. De penis wordt dus niet of bijna niet stijf.

Bij de erectie speelt guanine-monosphat, een stof die door de hersenen wordt uitgescheiden, een belangrijke rol. Normaal gesproken gebeurt dit bij stimulerende prikkelingen, zoals geur, aanrakingen of fantasieën. Als deze prikkelingen sterk genoeg zijn, geven de hersenen een signaal tot erectie af via het ruggenmerg naar het onderlijf.

Daar ontspannen de spieren van de zwellichamen, met als gevolg het verwijden van de bloedvaten in de penis. Op deze manier stroomt er meer bloed naar de penis en tegelijk worden de aderen, die het bloed afvoeren, samengeperst. Zo kan er minder bloed wegstromen en daardoor wordt de penis stijf en richt zich op. Dit gebeurt echter alleen als de stof, die voor de ontspanning zorgt, in toereikende mate op de goede plek aanwezig is.

Impotentie als waarschuwingssysteem

De oorzaken van een erectie disfunctie kunnen heel verschillend zijn. Bij 70% van de mannen spelen ziekten als hoge bloeddruk of diabetes een grote rol bij het ontstaan van impotentie. Psychische problemen, zoals een depressie, prestatiedruk of onopgeloste conflicten zijn ook oorzaken voor deze seksuele stoornis. Vaak is het ook een samenspel van lichamelijke en psychische factoren.

Hoe ouder de man wordt, des te waarschijnlijker is het, dat de impotentie een organische oorzaak heeft. Risicofactor nummer één is een hoge bloeddruk en de daarmee gepaard gaande vaatziektes. Daarbij hoort bijv. aderverkalking, waar zich onder andere vetten en kalk ophopen aan de vaatwanden. Omdat de penisaderen heel smal zijn, zijn ze zeer gevoelig voor aderverkalking. De versmalde vaten zorgen vaak weer voor andere ziektes. Om deze reden kan impotentie ook een waarschuwing zijn voor een hartinfarct of beroerte. Tot de grootste risicofactoren van vaatziektes behoren overmatig alcoholgebruik, roken en te vet voedsel.

Diabetes en andere stofwisselingsziektes

Een andere reden voor erectiestoornissen kan diabetes zijn. Terwijl bij het grootste deel van de patiënten impotentie pas na de eerste tien jaar na het begin van de ziekte optreedt, zijn er ook mannen die meteen aan impotentie lijden. Maar ook andere stofwisselingsziektes als chronische nier- of leverfunctiestoornissen kunnen zorgen voor impotentie. Het kan ook een gevolg van een operatie zijn. Bijv. ingrepen ten behoeve van prostaat-, blaas- of darmkanker kunnen ervoor zorgen dat de zenuwen of de bloedtoevoer van de penis niet goed functioneren. In principe kunnen alle ziekten van het zenuwstelsel (MS, Parkinson) veroorzakers zijn.

Hormoonstoringen zijn meestal niet schuldig aan erectie disfunctie. Als dat wél het geval is, ligt het meestal aan het testosteron, dat o.a. de vruchtbaarheid en het libido beïnvloedt. Gebrek aan dit hormoon is een disfunctioneren van de pijnappelklier. Ook een teveel of te weinig werken van de schildklier kan het krijgen van een erectie beïnvloeden.

Pillen en druppels

Medicijnen die erectiestoornissen kunnen veroorzaken, zijn bètablokkers. Dat zijn middelen om bepaalde receptoren te blokkeren. Ze worden o.a. bij een hoge bloeddruk en hartaandoeningen gebruikt. Ook medicijnen tegen epilepsie of preparaten om te kunnen urineren kunnen tot erectie disfunctie leiden. Om er achter te komen of de impotentie een organische reden heeft, is een uitgebreid gesprek met een arts nodig. Normaal worden dan de prostaat, de testikels en de penis onderzocht. Vaak helpt een injectie, waarbij vaatverwijdende stoffen in de zwellichamen worden gespoten. Op deze manier kan de uroloog zien of de penis voldoende doorbloed is.

Als een organische stoornis uitgesloten is, is een psychische reden vaak de oorzaak voor een erectiestoornis. Prestatiedruk, stress, depressies, angststoornissen, maar ook relatieconflicten zouden oorzaken kunnen zijn. In die gevallen kan psychotherapie helpen, waar in bepaalde gevallen ook de partner erbij betrokken wordt. Zo'n therapie kan bijv. helpen, het lichaamsgebruik te verbeteren of communicatieproblemen op te lossen. Inmiddels weten deskundigen dat lichamelijke en psychische oorzaken vaak met elkaar samenhangen. Zo kan het voorkomen, dat een psychisch probleem een klein lichamelijk ongemak kan verergeren en dat de toch al gevoelige balans nog meer verstoord wordt.

Wat helpen kan

Voor de behandeling van erectiestoornissen zijn er heel veel therapieën. Dat kunnen bijv. medicijnen zijn, die danwel ingenomen of lokaal aangebracht worden. Tabletten worden relatief vaak gebruikt. Dat zijn meestal de zogenaamde PDE-5-remmers, ook wel viagra genoemd. Die zorgen ervoor, dat de concentratie van de stof guanine-monosphat verhoogd wordt, waardoor de erectie verbetert. Ook de injecties in de zwellichamen of staafjes, waardoor een hormoon in de urinebuis wordt ingebracht zijn medicinale therapieën. Sommige mannen willen mechanische hulpmiddelen gebruiken, zoals de vacuümpomp. Als alle andere therapieën niet helpen, kan een penis-prothese uitkomst bieden. Welke methode de goede is, kan de patiënt het beste samen met de arts overleggen.