De symptomen en de fasen van dementie

Dementie is een veel voorkomende ziekte. Het is erg vervelend als je het hebt, je hebt het in het begin heel goed door, maar je kunt er niks aan doen. Hoe ouder je bent hoe meer kans je hebt op dementie. Maar wat is dementie nou precies? Wat zijn de gevolgen? en welke fasen heb je bij dementie en wat de symptomen? In dit artikel antwoord op deze vragen.

Symptomen

Als iemand dement wordt merk je vaak als eerste stoornissen in het korte termijn geheugen. De persoon weet bijvoorbeeld niet meer wat hij of zij net gedaan heeft. Vaak herhaalt hij of zij dezelfde vragen, zonder het zelf te weten. Iedereen heeft een soort ingebouwde tijdsklok, je weet wat voor dag het is en in welke maand we leven. Een dementerende heeft dat gevoel minder of helemaal niet. De patiënt weet bijvoorbeeld niet of het middag of avond is of wat voor dag, tijd of jaar het is. Als je dat gevoel niet hebt heet dat desoriëntatie in tijd. Wanneer iemand niet meer weet waar hij woont, waar hij nu is, waar zijn of haar slaapkamer is of de wegkwijt raakt heet dat desoriëntatie in plaats. En wanneer iemand niet meer weet wie zijn of haar zoon of dochter is of mensen niet meer herkent dan heet dat desoriëntatie in persoon.

Vaak is het zo bij dementie dat er als eerste stoornissen zijn in het korte termijn geheugen. De informatie die al heel lang in het geheugen zitten word het best bewaard. Maar uiteindelijk zullen ook de oude herinneringen weg gaan. Vaak is het zo dat dementerenden van wat er vorige week gebeurd is niets meer kunnen vertellen maar over hun jeugd kunnen ze nog wel veel vertellen.

Bij dementie kan het ook zo zijn dat de patiënt niet meer de juiste woorden ergens op kan vinden. Dat heet afasie. de patiënt ziet iets en weet bijvoorbeeld niet meer hoe het heet. Sommige mensen kunnen ook geen goede zinnen meer vormen of hebben daar wat tijd voor nodig. Ook kan het voorkomen dat de patiënt steeds de zelfde woorden gaat herhalen. Bijvoorbeeld huis, huis, huis. Afasie kan voorkomen bij iemand die bijvoorbeeld een beroerte, een hersenbeschadiging of een hersenbloeding heeft, of heeft gehad.

Het kan ook zijn dat iemand moeite heeft met aankleden, eten, knoopjes dichtmaken of douchen. Dat heet apraxie. Het is niet zo dat diegene gehandicapt is of dat zijn spieren niet goed werken, maar ze weten niet meer hoe het moet. Iemand trekt bijvoorbeeld zijn broek over het hoofd aan, of de thee wordt ingeschonken in de suikerpot.

Ook het niet meer herkennen en begrijpen van voorwerpen, geluiden en geuren kan voorkomen. Dat heet agnosie. Iemand kan het nog zien, horen, ruiken en voelen maar kan het niet meer herkennen. Iemand ziet bijvoorbeeld een pen en weet niet meer hoe hij het moet vast houden of wat hij er mee moet doen.

Als iemand dement word heeft diegene in het begin vaak een depressief gevoel, en is vaak in zichzelf gekeerd. Vaak heeft dat te maken met dat iemand er moeite mee heeft dat hij of zij dement word of dat hij of zij er zich voor schaamt. Ook kan het zo zijn dat iemand zo begint te huilen en daarna weer lacht. De stemming kan heel snel omslaan. Ook het karakter van de patiënt kan veranderen. Soms kan iemand het tegenovergestelde karakter krijgen van wat hij had. Het kan ook zo zijn dat iemand niet meer weet hoe je je hoort te gedragen. Iemand gaat bijvoorbeeld met zijn broek open lopen.

Tips voor een betere oriëntatie:

• Leg op meerdere plaatsen blocnotes neer
• Gebruik een gezamenlijke agenda en neem die regelmatig samen door
• Herhaal informatie op verschillende manieren
• Voorzie deuren van bordjes
• Houd zoveel mogelijk een vaste dagindeling aan
• Hang een duidelijke klok op en een grote kalender

Fasen

Dementie word onderverdeeld in 4 fasen:

• Het bedreigde ik
• Het verdwaalde ik
• Het verborgen ik
• Het verzonken ik

Het bedreigde ik

De eerste fase heet ‘’het bedreigde ik’’, iemand die bij zichzelf ontdenkt dat hij of zij wel dement zou kunnen zijn, voelt zich bedreigd. Diegene probeert het te verbergen. Mensen die in de fase van ‘’het bedreigde ik’’ zitten lijden aan vergeetachtigheid. Meestal zijn ze goed georiënteerd, maar soms valt er opeens een gat. Iemand die in de eerste fase zit zal niet snel zeggen dat hij of zei dement is. Doordat mensen in de beginfase heel erg hun best doen om niet te laten zien dat ze soms dingen vergeten, zijn ze vaak erg gespannen. Iemand kan doordoor snel boos of verdrietig worden, terwijl er helemaal geen aanleiding voor is. Het is belangrijk dat je iemand zo min mogelijk corrigeert.

Het verdwaalde ik

De tweede fase heet ‘’het verwaalde ik’’, Als de dementie erger wordt neemt de vergeetachtigheid toe, mensen raken bijv. woorden kwijt of ze gaan woorden verkeerd gebruiken. Ook weten ze niet meer hoe oud ze zijn, waar ze zijn, of wie iemand is. Ze kunnen ook geen klok meer kijken en hebben geen besef van tijd meer. Mensen in deze fase lijken letterlijk verdwaald, ze lopen bijv. zonder doel ergens heen. Iemand die in deze fase zit trekt zich vaak terug, kan zich niet meer goed concentreren en ziet er vaak ontspannen uit.

Het verborgen ik

De derde fase heet ‘’ het verborgen ik’’, mensen in deze fase zijn nog erger dement geworden en trekken zich nog verder terug. Ze zitten eigenlijk in hun eigen wereld. Vaak maken ze ook iedere keer de zelfde beweging, bijv. een servet op vouwen. Het lijkt bij deze mensen zo dat je geen contact met ze kunt krijgen. Mensen in deze fase willen zich graag nuttig voelen terwijl het lijkt dat je ze maar beter met rust kunt laten. Vaak vind iemand het fijn dat je hem of haar aanraakt, bijv. door een hand op iemands hand te leggen of een arm om iemand heen te leggen. Vaak zijn deze mensen ook incontinent, dat is dat je je urine of ontlasting niet kunt ophouden.

Het verzonken ik

De vierde fase is ‘’het verzonken ik’’. Mensen in deze fase geven bijna helemaal geen reactie meer, hun ogen zijn meestal gesloten. Het is belangrijk dat deze mensen het gevoel krijgen dat ze de moeite waard zijn, ze vinden het bijvoorbeeld fijn dat hun favoriete muziek gedraaid wordt, of dat ze lekker verwend worden. Voor de familie is deze fase best wel moeilijk, ze kunnen eigenlijk geen contact meer krijgen. Het lijkt soms dat iemand in deze fase alleen lichamelijk aanwezig is.

Lees verder

• Hoe ga je om met dementie?
• Welke vormen van dementie zijn er?
• Wat is er tegen dementie te doen?
• Onderzoek naar dementie
• De oorzaken van dementie