De symptomen en de fasen van dementie

Dementie is een veel voorkomende ziekte. Het is erg vervelend als je het hebt, je hebt het in het begin heel goed door, maar je kunt er niks aan doen. Hoe ouder je bent hoe meer kans je hebt op dementie. Maar wat is dementie nou precies? Wat zijn de gevolgen? en welke fasen heb je bij dementie en wat de symptomen? In dit artikel antwoord op deze vragen.

Symptomen

Als iemand dement wordt merk je vaak als eerste stoornissen in het korte termijn geheugen. De persoon weet bijvoorbeeld niet meer wat hij of zij net gedaan heeft. Vaak herhaalt hij of zij dezelfde vragen, zonder het zelf te weten. Iedereen heeft een soort ingebouwde tijdsklok, je weet wat voor dag het is en in welke maand we leven. Een dementerende heeft dat gevoel minder of helemaal niet. De patiënt weet bijvoorbeeld niet of het middag of avond is of wat voor dag, tijd of jaar het is. Als je dat gevoel niet hebt heet dat desoriëntatie in tijd. Wanneer iemand niet meer weet waar hij woont, waar hij nu is, waar zijn of haar slaapkamer is of de wegkwijt raakt heet dat desoriëntatie in plaats. En wanneer iemand niet meer weet wie zijn of haar zoon of dochter is of mensen niet meer herkent dan heet dat desoriëntatie in persoon.

Vaak is het zo bij dementie dat er als eerste stoornissen zijn in het korte termijn geheugen. De informatie die al heel lang in het geheugen zitten word het best bewaard. Maar uiteindelijk zullen ook de oude herinneringen weg gaan. Vaak is het zo dat dementerenden van wat er vorige week gebeurd is niets meer kunnen vertellen maar over hun jeugd kunnen ze nog wel veel vertellen.

Bij dementie kan het ook zo zijn dat de patiënt niet meer de juiste woorden ergens op kan vinden. Dat heet afasie. de patiënt ziet iets en weet bijvoorbeeld niet meer hoe het heet. Sommige mensen kunnen ook geen goede zinnen meer vormen of hebben daar wat tijd voor nodig. Ook kan het voorkomen dat de patiënt steeds de zelfde woorden gaat herhalen. Bijvoorbeeld huis, huis, huis. Afasie kan voorkomen bij iemand die bijvoorbeeld een beroerte, een hersenbeschadiging of een hersenbloeding heeft, of heeft gehad.

Het kan ook zijn dat iemand moeite heeft met aankleden, eten, knoopjes dichtmaken of douchen. Dat heet apraxie. Het is niet zo dat diegene gehandicapt is of dat zijn spieren niet goed werken, maar ze weten niet meer hoe het moet. Iemand trekt bijvoorbeeld zijn broek over het hoofd aan, of de thee wordt ingeschonken in de suikerpot.

Ook het niet meer herkennen en begrijpen van voorwerpen, geluiden en geuren kan voorkomen. Dat heet agnosie. Iemand kan het nog zien, horen, ruiken en voelen maar kan het niet meer herkennen. Iemand ziet bijvoorbeeld een pen en weet niet meer hoe hij het moet vast houden of wat hij er mee moet doen.

Als iemand dement word heeft diegene in het begin vaak een depressief gevoel, en is vaak in zichzelf gekeerd. Vaak heeft dat te maken met dat iemand er moeite mee heeft dat hij of zij dement word of dat hij of zij er zich voor schaamt. Ook kan het zo zijn dat iemand zo begint te huilen en daarna weer lacht. De stemming kan heel snel omslaan. Ook het karakter van de patiënt kan veranderen. Soms kan iemand het tegenovergestelde karakter krijgen van wat hij had. Het kan ook zo zijn dat iemand niet meer weet hoe je je hoort te gedragen. Iemand gaat bijvoorbeeld met zijn broek open lopen.

Tips voor een betere oriëntatie:
  • Leg op meerdere plaatsen blocnotes neer
  • Gebruik een gezamenlijke agenda en neem die regelmatig samen door
  • Herhaal informatie op verschillende manieren
  • Voorzie deuren van bordjes
  • Houd zoveel mogelijk een vaste dagindeling aan
  • Hang een duidelijke klok op en een grote kalender

Fasen

Dementie word onderverdeeld in 4 fasen:
  • Het bedreigde ik
  • Het verdwaalde ik
  • Het verborgen ik
  • Het verzonken ik

Het bedreigde ik

De eerste fase heet ‘’het bedreigde ik’’, iemand die bij zichzelf ontdenkt dat hij of zij wel dement zou kunnen zijn, voelt zich bedreigd. Diegene probeert het te verbergen. Mensen die in de fase van ‘’het bedreigde ik’’ zitten lijden aan vergeetachtigheid. Meestal zijn ze goed georiënteerd, maar soms valt er opeens een gat. Iemand die in de eerste fase zit zal niet snel zeggen dat hij of zei dement is. Doordat mensen in de beginfase heel erg hun best doen om niet te laten zien dat ze soms dingen vergeten, zijn ze vaak erg gespannen. Iemand kan doordoor snel boos of verdrietig worden, terwijl er helemaal geen aanleiding voor is. Het is belangrijk dat je iemand zo min mogelijk corrigeert.

Het verdwaalde ik

De tweede fase heet ‘’het verwaalde ik’’, Als de dementie erger wordt neemt de vergeetachtigheid toe, mensen raken bijv. woorden kwijt of ze gaan woorden verkeerd gebruiken. Ook weten ze niet meer hoe oud ze zijn, waar ze zijn, of wie iemand is. Ze kunnen ook geen klok meer kijken en hebben geen besef van tijd meer. Mensen in deze fase lijken letterlijk verdwaald, ze lopen bijv. zonder doel ergens heen. Iemand die in deze fase zit trekt zich vaak terug, kan zich niet meer goed concentreren en ziet er vaak ontspannen uit.

Het verborgen ik

De derde fase heet ‘’ het verborgen ik’’, mensen in deze fase zijn nog erger dement geworden en trekken zich nog verder terug. Ze zitten eigenlijk in hun eigen wereld. Vaak maken ze ook iedere keer de zelfde beweging, bijv. een servet op vouwen. Het lijkt bij deze mensen zo dat je geen contact met ze kunt krijgen. Mensen in deze fase willen zich graag nuttig voelen terwijl het lijkt dat je ze maar beter met rust kunt laten. Vaak vind iemand het fijn dat je hem of haar aanraakt, bijv. door een hand op iemands hand te leggen of een arm om iemand heen te leggen. Vaak zijn deze mensen ook incontinent, dat is dat je je urine of ontlasting niet kunt ophouden.

Het verzonken ik

De vierde fase is ‘’het verzonken ik’’. Mensen in deze fase geven bijna helemaal geen reactie meer, hun ogen zijn meestal gesloten. Het is belangrijk dat deze mensen het gevoel krijgen dat ze de moeite waard zijn, ze vinden het bijvoorbeeld fijn dat hun favoriete muziek gedraaid wordt, of dat ze lekker verwend worden. Voor de familie is deze fase best wel moeilijk, ze kunnen eigenlijk geen contact meer krijgen. Het lijkt soms dat iemand in deze fase alleen lichamelijk aanwezig is.

Lees verder

© 2011 - 2024 Eva3, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Dementie, wat is het en hoe ga je er mee om?Dementie betekent letterlijk vergeetachtigheid. Maar dementie betekent meer dan alleen geheugenverlies. De meeste mensen…
Herken jij de fasen van dementie?Herken jij de fasen van dementie?Dementie is een hersenaandoening die iemand langzaam maar zeker volledig afhankelijk maakt van anderen. Maar liefst één…
Dementie: de verschijnselenDementie: de verschijnselenDementie gaat gepaard met verschillende verschijnselen: afasie, apraxie, agnosie en aantasting van activiteiten van het…
Vasculaire dementie of multi-infarct dementie: symptomenVasculaire dementie of multi-infarct dementie: symptomenBij vasculaire dementie, ook wel multi-infarct dementie genoemd, is er sprake van verstoring van de intellectuele vermog…

Waterpokken of windpokken, symptomen en behandelingVrijwel ieder kind krijgt de waterpokken, meestal gebeurt dit in de winter of de vroege lente. Waterpokken of windpokken…
Impotentie, een taboeGeen enkele orgaanfunctie is zo sterk met het eigenwaarde-gevoel van de man verbonden dan de erectie. In het seksuele le…
Reacties

Aad Klip, 18-09-2016
Als ik wakker word, weet ik geen tijd en datum, zo erg zelfs dat ik naar beneden moet,
om ff op de kalender te kijken, in welke dag we leven, en wat ik die dag zou gaan doen.
Heb of had ik een afspraak met iemand ja of nee. 't Zijn juist van die kleine dingen,
die mij nu al zelf gaan opvallen. Is dit reden tot ongerustheid, of komt dit op mijn leeftijd (71) vaker voor?

Groet Aad Klip Reactie infoteur, 10-11-2016
Beste Aad,

Kan me voorstellen dat dat erg vervelend is!
U vraagt mij of dit reden tot onrust is. Ik vind het lastig om daar een antwoord op te geven omdat ik uw precieze situatie niet ken. Ook ben ik geen dokter die dementie kan vaststellen.
Het beste kunt u even naar de huisarts gaan en aan hem of haar uw vragen voorleggen.

Ik wens u veel sterkte!

Groet, Eva

Jw Herrema, 20-05-2015
Ik werk met iemand met syndroom van down en is ver in de tweede fase van dementie. Nu wordt deze persoon lichamelijke erg stijf en bij het verschonen van een inco neemt ze de baby houding aan. Komt dit vaker voor? En wat zijn de lichamelijke verschijnselen?
Vriendelijke groet Jw Herrema Reactie infoteur, 19-06-2015
Beste Jw Herrema,

Het in de foetushouding liggen van dementerenden komt zeker vaker voor, dit voelt veilig.

Met vriendelijke groet,
Eva

M. Veldhuis, 24-05-2014
Kan het zijn dat als iemand anderen beschuldigd spullen/etenswaren/andere artikelen weg te nemen aan het dementeren is? Reactie infoteur, 27-05-2014
Beste M. Veldhuis,

Het wantrouwen van andere mensen kan een symptoom zijn van dementie. Dementerenden snappen de werkelijkheid niet meer en kunnen hierdoor onterechte conclusies trekken. Echter kan dit ook gewoon aan vergeetachtigheid door ouderdom liggen.

Om te zeggen of iemand daadwerkelijk dementerend is is het goed om langs de huisarts te gaan voor verdere onderzoeken.

Vriendelijke groet,
Eva

Alfred E., 18-07-2013
Graag meer info over dit thema. Reactie infoteur, 27-07-2013
Beste Alfred,

Bedankt voor uw reactie.
Kunt u vertellen waarover u meer informatie zou willen hebben?
Misschien kan ik er een artikel over schrijven.

Groet, Eva

Henny Hovestad, 16-03-2012
Mijn man is af en toe vergeetachtig. Het komt wel eens voor dat hij zomaar kwaad wordt. Hij praat slechte dingen over mij. Ik mag met niemand contact hebben. Is dit een begin van dementeren? Reactie infoteur, 29-03-2012
Beste Henny,

Allereerst sorry voor de wat late reactie.
De dingen die u noemt zouden symptomen van dementie kunnen zijn, maar ik kan dit niet beoordelen. Ik ben helaas geen expert op het gebied van dementie. Misschien zou u eens naar een huisarts kunnen gaan. Wellicht zou die u advies kunnen geven. Als u verder nog vragen heeft hoor ik dat graag. Veel sterkte!

Met vriendelijke groet,
Eva

Eva3 (29 artikelen)
Laatste update: 27-08-2016
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Ziekten
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.