Hepatitis, leverontsteking

Hepatitis wordt ook wel geelzucht genoemd en is een verraderlijke ziekte. Veel hepatitits-vormen komen nl. geleidelijk en de slachtoffers merken vaak pas na jaren dat ze het hebben. Dan is de lever vaak als compleet verwoest.

Een ziekte met een lange geschiedenis

Hepatitis betekent eigenlijk niets anders dan leverontsteking. Al in de vijfde eeuw voor Christus werden de symptomen van de ziekte beschreven. Alleen wist toen nog niemand, waar het vandaan kwam en hoe het behandeld moest worden. Pas in de tweede wereldoorlog kwamen artsen er achter, dat het in de meeste gevallen om een virus ging.

De Britse arts F.O. MacCallum maakte in 1947 al een onderscheid tussen de hepatitis virussen A en B. A wordt normaal gesproken door water en voedsel verspreid. De hepatitis B veroorzaker komt in het bloed voor en wordt ook op die manier doorgegeven. Aan het eind van de negentiger jaren werd het hepatitis C virus ontdekt en dat is één van de gevaarlijkste hepatitis-virussen.

Het is nog niet precies vast te stellen hoeveel mensen wereldwijd besmet zijn met het hepatitis C virus. Het Robert Koch Instituut ging in 2005 van 170 miljoen uit, maar andere deskundigen hebben het wel over meer dan 300 miljoen. Intussen hebben onderzoekers nog meer virussen gevonden, die met E en G gekenmerkt worden.

Virussen zijn niet altijd schuldig

Niet iedere leverontsteking ontstaat door een virus. Hepatitis kan ook door andere bronnen ontstaan, bijv. door het herpesvirus of de veroorzaker van gordelroos. Ook behoren nog bepaalde bacteriën en parasieten tot de schuldigen. En ook alcohol- en medicijnmisbruik kan tot hepatitis leiden.

Het auto-immuunsysteem is zelden verantwoordelijk voor hepatitis. in die gevallen bouwt het lichaam afweerstoffen tegen lichaamseigen levercellen op. Ook stofwisselingsziekten kunnen zorgen voor een leverontsteking.

Gevolgen

Koorts, diarree of spierpijn zijn maar een paar symptomen die kunnen optreden bij hepatitis. Het is echter ook mogelijk dat de patiënten niet eens merken dat ze ziek zijn of waren. Bij hepatitis A of E bijvoorbeeld geneest de lever vaak weer vanzelf, uitgezonderd zeer verzwakte patiënten.

De hepatitis soorten B, C en D daarentegen kunnen chronisch worden en beschadigen de lever permanent. De lever verschrompelt steeds meer, er ontstaat levercirrose en gifstoffen worden niet meer afgebroken. Bovendien kan de lever bepaalde noodzakelijke eiwitten niet meer produceren. Door het sluiten van de lever, die een cirrose met zich meebrengt, wordt bovendien de bloedsomloop in de lever verstoord.

Doordat het bloed dan andere doorgangen zoekt, kunnen dan onder andere bloedingen in de slokdarm het gevolg zijn. Vaak komt er dan ook vocht in de buikholte, omdat belangrijke eiwitten niet geproduceerd worden, die het water weghouden. Artsen spreken in zulke gevallen van buikwaterzucht. Een levercirrose kan ook leiden tot verwarring, ontstaan door storingen in de proteïneopbouw en afbraak. Van de infectie tot levercirrose kan 20 tot 40 jaar duren.

Natuurlijk wordt het proces door bijv. het gebruik van alcohol, ook in kleine hoeveelheden, sterk versneld. Als de lever door een cirrose sterk beschadigd is, helpt alleen nog een levertransplantatie. Het is echter ook mogelijk, dat de getransplanteerde lever weer met hepatitis geïnfecteerd wordt. Een ander gevolg van deze ziekte kan leverkanker zijn.

Wat te doen?

Welke therapie de goede is, hangt van de soort van de hepatitis af. Als bijv. alcohol of tabletten de leverontsteking veroorzaakt hebben, moet de patiënt deze dingen vermijden. Een leverontsteking, ontstaan door verstoring van het immuunsysteem, wordt o.a. met cortisone behandeld, terwijl bij hepatitis A, D en E alleen de symptomen maar behandeld kunnen worden. Bij hepatitis C en B gebruikt men medicijnen, die o.a. de vermeerdering van het virus in het lichaam afremmen.
Naast de therapieën kunnen patiënten de ziekte ook door hun levenswijze positief veranderen. Artsen adviseren dan ook helemaal geen alcohol meer te nemen, zodra de eerste tekenen van een leverontsteking optreden. Daarbij is het ook goed op te letten of men medicijnen slikt, die tot levercirrose kunnen leiden. Voedsel speelt ook een belangrijke rol. Artsen raden vetarm, energierijk eten aan, dit ook omdat overgewicht bijzonder schadelijk is voor mensen met hepatitis.

Voorkomen en genezen

Het is niet makkelijk hepatitis te herkennen, omdat de symptomen ook bij andere ziektes voor kunnen komen. Vermoeidheid, hoofdpijn, drukkend gevoel in de buik aan de rechterkant en braken zijn van die tekens. Pas in een later stadium kunnen de meer karakteristieke symptomen de kop opsteken. De urine wordt donker gekleurd, het wit van de ogen wordt geel en men krijgt veel jeuk. Om uit te vinden of iemand hepatitis heeft, wordt het bloed op antilichamen onderzocht. Als er geen virus is, kunnen de leverwaarden uitsluitsel geven. In sommige gevallen helpt ook een weefsel- of echo onderzoek van de lever.
Hepatitis heeft normaal gesproken twee verschillende verlopen. Men spreekt van een acute ziekte als de leverontsteking plots optreedt en na een paar weken weer afneemt. Hepatitis is chronisch als het langer dan zes maanden duurt. Hoe zwaar de ziekte is (geweest) bepaalt in hoeverre de lever weer geneest of dat ze permanent beschadigd is.

Tegen de vormen A en B kan men zich laten inenten, tegen de soorten C,D en E zijn er nog geen entstoffen beschikbaar. Voorzorgsmaatregelen helpen al heel veel om een infectie te voorkomen. Bijv. beschermd geslachtsverkeer en voorzichtige omgang met bloed behoren tot die voorzorgsmaatregelen. In risicogebieden moet men bijzonder goed op de hygiëne letten. Drinkwater moet bijv. altijd gekookt worden. Bovendien is het verstandig groente en fruit te schillen, voordat met het opeet.
Wanneer iemand met hepatitis besmet is, is diegene, of eigenlijk de behandeld arts, verplicht dat te melden. De meldplicht geldt altijd, als de oorzaak bekend is. Daarbij maakt het niet uit of de patiënt zich ook daadwerkelijk ziek voelt.