Het Münchhausen syndroom: er alles aan doen om ziek te zijn

De meeste mensen willen heel graag gezond zijn. Mensen die ziekten nabootsen en lijden aan het Münchhausen syndroom willen dat niet. Ze doen net of ze ziek zijn of maken zichzelf doodziek. Net doen alsof je ziek bent is natuurlijk niet bepaald een gezonde instelling, maar waarom doet iemand met het Münchhausen syndroom er alles aan om ziek te zijn of te lijken? En waarom heet de ziekte waar ze dan wel aan lijden het Münchhausen-syndroom?

• Münchhausen syndroom: Iemand die steeds aan een andere ziekte lijdt
• Nagebootste stoornissen: net doen alsof je ziek bent door symptomen te simuleren
• Waarom doen mensen net alsof ze een ziekte hebben, terwijl ze die niet hebben?
• Ziekte dwingt respect af, dus als je doet alsof je ziek bent, krijgt je dat respect
• Iemand die een ziekte voorwendt, lijdt vaak ook aan een depressie
• Wat is het syndroom van Münchhausen precies?
• Tweede -Kamerlid Singh Varma wendde ook ziekten voor
• Het komt uit dat een ziekte is nagebootst – en dan
• Mensen die doen alsof ze ziek zijn, willen vaak geen psychiatrische behandeling
• Münchhausen by Proxy: je kind ziek maken en van ziekenhuis naar ziekenhuis slepen omdat je zelf aandacht wilt

Münchhausen syndroom: Iemand die steeds aan een andere ziekte lijdt

Misschien kent u wel iemand die altijd aan de ernstigste ziektes lijdt. Ze hebben kanker, maar sterven nooit. Of ze hebben een opeenstapeling van ziekten, maar toch zegt het onderbuikgevoel dat er iets niet in de haak is. Wie er dan verder op ingaat, kan tot de ontdekking komen dat de persoon in kwestie helemaal nooit kanker heeft gehad, nooit bij een arts is geweest en bijvoorbeeld ook nog nooit een chemotherapiebehandeling heeft gehad. De kans is in dat geval groot dat de persoon in kwestie aan nabootsing van ziekten doet of erger nog: aan het Syndroom van Münchhausen lijdt.

Nagebootste stoornissen: net doen alsof je ziek bent door symptomen te simuleren

Er zijn dus mensen die hun eigen stoornissen nabootsen. Bij alle patiënten in Nederland doet 1 tot 2 procent dat, terwijl hij of zij helemaal niets mankeert (althans niet lichamelijk). Het merendeel van hen is vrouw en werkt ook nog eens voor het grootste deel in de gezondheidszorg. Daardoor zijn ze op de hoogte van wat er in de gezondheidszorg mogelijk is op het gebied van symptomen en zorg.

Waarom doen mensen net alsof ze een ziekte hebben, terwijl ze die niet hebben?

Nagebootste stoornissen komen vaak voor nadat iemand een verlies heeft geleden of is verlaten. In de meeste gevallen gaat het daarbij om seksueel onrijpe vrouwen. Dit zijn vrouwen die seksueel nauwelijks ervaring hebben, hoewel ze wel al ruim in de twintig zijn. Overigens komt de stoornis ook voor bij andere groepen.

Ziekte dwingt respect af, dus als je doet alsof je ziek bent, krijgt je dat respect

Mensen die hun eigen ziekten voorwenden of zij die lijden aan het syndroom van Münchhausen zien in hun vermeende ziek-zijn vaak een soort levensdoel. Het levert hen namelijk het respect op dat ze graag willen van mensen om hen heen. Medisch personeel, maar ook vrienden, bekenden, familie en geliefden worden op die manier aan hen gebonden. Bovendien is het not-done om iemand in de steek te laten die ziek is. Door steeds ziekte voor te wenden blijven vrouwen ook vaak mannen aan zich binden die eigenlijk niet meer met hen verder willen. Bovendien worden aan iemand die ziek is minder eisen gesteld en dat betekent dat het leven een stuk gemakkelijker wordt dan als je gewoon de verantwoordelijkheid moet nemen voor je eigen leven. Patiënten die hun eigen ziekten nabootsten zijn over het algemeen dan ook vaak onzekere vrouwen die vaak wel heel goed functioneren, maar altijd aan zichzelf twijfelen. Door ziekte voor te wenden creëren ze een extra buffer tegen kritiek van buiten.

Iemand die een ziekte voorwendt, lijdt vaak ook aan een depressie

Mensen die een ziekte voorwenden blijken in de praktijk vaak aan een depressie te lijden. Door te doen alsof ze ziek zijn, kunnen de patiënten net doen alsof hun depressie er niet is.

Wat is het syndroom van Münchhausen precies?

Het Münchhausen-syndroom is genoemd naar Baron Karl Friedrich Hieronymus van Münchhausen die leefde van 1720 tot 1791. Hij stond bekend om zijn zeer sterke verhalen. Zo kon hij zichzelf aan zijn haren uit een put trekken. Sterke verhalen vertellen is dan ook een symptoom van het syndroom van Münchhausen. Patiënten verzinnen zelfs vaak een andere naam en vliegen van land naar land om daar hun “klachten” te laten behandelen. Nagebootste ziekten komen het meest voor bij vrouwen, maar aan het syndroom van Münchhausen lijden veel meer mannen. Dit komt door de antisociale persoonlijkheidsstoornis waarmee deze ziekte vaak gepaard gaat. Die stoornis komt nu eenmaal vaker bij mannen dan bij vrouwen voor. Het Münchhausen-syndroom komt veel minder vaak voor dan het nabootsen van ziekten en wordt ook gemakkelijker herkend. Mensen met Münchhausen willen namelijk aandacht. Om er voor te zorgen dat ze niet met andere problemen worden geconfronteerd of omdat ze aandacht en steun willen.

Tweede -Kamerlid Singh Varma wendde ook ziekten voor

Voormalig Tweede Kamerlid Sing Varma wendde indertijd ook de ergste ziekten voor, terwijl ze die niet had. Dit kan zijn geweest omdat ze haar schuldeisers op afstand wilde houden, maar het kan ook zijn omdat ze aandacht en steun wilde door voor te wenden dat ze ziek was.

Het komt uit dat een ziekte is nagebootst – en dan

In lang niet alle gevallen komt het uit, maar soms komen artsen of andere medici of verwanten er toch achter dat iemand zijn eigen ziekte voorwendt of lijdt aan het syndroom van Münchhausen. Het rare is dat dit dan voor de omgeving vaak heel moeilijk te benoemen is: de persoon in kwestie is vaak erg aardig en meegaand in alles en heeft vaak de sympathie van velen. Voor een arts is het bovendien moeilijk aan te kaarten dat iemand zijn eigen ziekten veroorzaakt. Artsen verwijzen daarom ook vaak door naar een psychiater. Dat is ook gebaseerd op de aanname in de medische literatuur dat mensen met nagebootste ziekten of het syndroom van Münchhausen suïcidaal kunnen worden of in een psychose terechtkomen als het uitkomst dat ze al jaren van alles beweren dat niet waar is. Overigens heeft de praktijk helemaal niet uitgewezen dat mensen die zichzelf ziekmaken ook inderdaad psychotisch worden of zelfmoord willen plegen.

Mensen die doen alsof ze ziek zijn, willen vaak geen psychiatrische behandeling

Is dan toch duidelijk dat de patiënt wel degelijk jaren voorwendt van alles te hebben, dan stappen ze vaak uit een psychiatrische behandeling. Dit komt omdat het uitkomen van hun psychische aandoening hen doet afgaan voor al die medische mensen die ze al jaren consulteren. Toch stopt het aantal van hen daarna wel met het simuleren of gaan ze iets doen waardoor ze nog wel aandacht krijgen maar dan op een positievere manier.

Münchhausen by Proxy: je kind ziek maken en van ziekenhuis naar ziekenhuis slepen omdat je zelf aandacht wilt

Een heel erge variant van een nagebootste stoornis is het Münchhausen by proxy. Daarbij maken vooral moeders hun kinderen ziek om er zo voor te zorgen dat ze zelf aandacht krijgen. Het kind moet daardoor vaak allerlei nare tests ondergaan, maar dat deert de moeder niet. Die leeft alleen maar op van de aandacht die zij zelf krijgt. Het nare is dat kinderen die op jonge leeftijd het slachtoffer zijn geworden van Münchhausen by Proxy later zelf ziekten gaan voorwenden. En soms wordt het kind van toen de moeder van nu die hetzelfde met haar eigen kind doet. Daarbij draait ook alles weer om aandacht en waardering, want een moeder met een heel ziek kind dat het heel goed doet, is in de ogen van velen een goed mens. En dat is waar het omgaat bij nagebootste ziekten. Moeder die aan Münchhausen by Proxy lijden zijn vaak modelmoeders, ze hebben vaak een goede band met het verplegend en medisch personeel en lijken heel zorgzaam voor hun kind. Als blijkt dat de moeder in kwestie toch heel anders in elkaar steekt, is dat voor de omgeving vaak een verschrikkelijk klap.